Stap 3 - Voorkeuren bespreken: een goed gesprek over wikken en wegen
Samen beslissen hangt af van een goed gesprek. In deze stap bespreken de zorgverlener en de cliënt de leefsituatie van de cliënt en wat belangrijk is voor hem, zodat bij het uiteindelijke besluit (stap 4) zijn wensen, voorkeuren en leefsituatie actief betrokken kunnen worden. Een goed gesprek vraagt inzet van beide partijen:
- Cliënt wordt aangeraden zich te laten horen en zich voor te bereiden.
- Zorgverleners moeten zorgen voor een gelijkwaardig gesprek (ook gelijkwaardig in 'zendtijd').
- Daarbij verkent de zorgverlener wat belangrijk is voor de kwaliteit van leven van deze unieke cliënt. Zij moeten aansluiten bij de zorgvrager en hem uitnodigen tot invloed.
- Samen de mogelijkheden wikken en wegen.
Hoe kunnen cliënten zich (beter) voorbereiden op samen beslissen?
- De Drie Goede Vragen Methode gebruiken.
- Time-out vragen: Extra tijd vragen voor een besluit.
- Betrouwbare keuze-informatie gebruiken (bijvoorbeeld op aanraden van zorgverlener).
Wat moet de zorgverlener doen? Alleen informatie over behandelopties of keuzemogelijkheden geven is niet genoeg. De zorgverlener moet zich verdiepen in de unieke cliënt. Deze verkenning gaat over:
- Verwachtingen, angsten en wensen van de zorgvrager.
- Vertaling van de effecten van keuzes naar het dagelijks leven: de zorgverlener moet zich een beeld vormen van de ‘persoon achter de ziekte’ en over wat belangrijk is in iemands leven.
Pas dan kun je samen hardop verkennen wat het best past bij deze unieke persoon. Alleen zo kun je al wikkend en wegend samen tot een keuze komen. Om dit proces in stap 3 te ondersteunen zijn rake vragen ontwikkeld: korte, weinig specifieke vragen die niet-sturend en open zijn. Daarmee kan je mensen uitnodigen informatie te geven waarvan zij zich soms niet realiseren dat deze van belang kan zijn bij het maken van een keuze. Voorbeelden:
- Wat is belangrijk in uw leven?
- Waar maakt u zich zorgen over?
- Waar hoopt u op?
- Waar geniet u van?
- Waar ziet u het meest tegenop?