Zingeving

Wat is zingeving?

Zingeving gaat over wat het leven de moeite waard maakt en over de behoefte aan doel, richting of betekenis. Het is een basisbehoefte en net zo belangrijk als voedsel of onderdak. Voor de een kan zingeving te maken hebben met familie en relaties. Voor de ander heeft zingeving met werk of hobby’s te maken. 

In de zorg betekent zingeving vaak dat mensen op zoek zijn naar een gevoel van betekenis. Dit gebeurt vooral wanneer ze te maken krijgen met ziekte, verlies of ouderdom. Een ouder persoon wordt bijvoorbeeld door ziekte afhankelijk van zorg. Diegene kan het gevoel hebben geen bijdrage meer te kunnen leveren aan de maatschappij of familie. Ook gevoelens van eenzaamheid of angst kunnen naar voren komen. 

Zingeving is niet altijd iets waar mensen bewust mee bezig zijn. In moeilijke tijden kunnen vragen over zingeving naar boven komen, zoals 'Voor wie ben ik nog van betekenis?' of 'Waarom moet mij dit overkomen?'. Hiervoor is niet altijd ondersteuning nodig.

Wanneer is professionele ondersteuning bij zingeving nodig?

Professionele ondersteuning is nodig als hier geen aandacht voor is in het eigen sociale netwerk na breukervaringenhet leven of de omgeving van een persoon. Voor jou als zorgverlener is het belangrijk om deze gevoelens te herkennen en bespreekbaar te maken. Het is belangrijk dat je oog hebt voor deze vragen. Zingeving heeft invloed op de kwaliteit van leven.

Diamantmodel 

Het kan een uitdaging zijn om met patiënten in de palliatieve fase te praten over levensvragen. Het Diamantmodel is een gespreksmodel dat zorgverleners, patiënten en naasten daarbij helpt.

Bekijk de animatie 'Zingeving in de palliatieve fase, het Diamantmodel': 

Welke behoeften aan zingeving zijn er?

Ieder mens heeft de volgende algemene zingevingsbehoeften:

• Behoefte onderdeel te zijn van de samenleving: de behoefte om jezelf te verbinden met een waardevol doel en je eigen leven en handelen te zien als goed. En de behoefte om van betekenis te zijn voor anderen.
• Behoefte aan eigenwaarde: ieder mens heeft de behoefte om positief over zichzelf te denken en de behoefte aan erkenning.
• Behoefte aan eigen regie: de behoefte hebben aan voldoende invloed op je eigen leven 
• Behoefte aan begrijpen en ervaren hoe situaties en mensen verbonden zijn: zingeving gaat ook over de behoefte om gebeurtenissen in het leven te kunnen verklaren en te ordenen. En de behoefte om te ervaren hoe gebeurtenissen met elkaar verbonden zijn. Verder gaat het om de behoefte aan verbondenheid met anderen en deel uit maken van een groter geheel.
• Behoefte aan verwondering: de behoefte aan verrassende, interessante momenten in het leven, die samenhangen met de ervaring van deel zijn van een groter geheel, bijvoorbeeld de natuur.

Waarom is aandacht voor zingeving belangrijk?

Zorgprofessionals en cliënten vinden het belangrijk dat er in de zorg aandacht is voor zingeving. Dit blijkt uit de volgende punten:

• Zingeving heeft een belangrijke plek in veelgebruikt model: in de zorg wordt al veel gebruikgemaakt van het spinnenweb van Positieve Gezondheid. In dit model neemt zingeving een belangrijke plek in. Zingeving bevordert ook het lichamelijk, psychisch en sociaal welbevinden. De volgende afbeelding geeft inzicht in de relatie hiertussen

• Zingeving missen kan problemen geven: zie je behoeften aan zingeving van je cliënt over het hoofd? Dan kan zich dit uiten in emotionele en fysieke problemen die erger worden of niet verbeteren.
• Zingeving helpt bij gezondere leefstijl: aandacht voor zingeving bevordert een gezondere leefstijl.
• 75% van de mensen zoekt naar een vorm van zingeving: ze doen dat allemaal op hun eigen manier. Er zijn zes soorten mensen die op zoek zijn naar zingeving: de rationele, spirituele, artistieke, praktische, emotionele en morele zoekers naar zingeving. 
• Aandacht voor zingeving kan tot meer zinnige en zuinige zorg leiden: aandacht voor zingeving kost geen extra tijd en lijkt kosten te kunnen besparen. Er worden geen behandelprocessen gestart die voor en door de cliënt ongewenst zijn. Ruimte voor zingeving biedt kans op meer zinvolle en zuinigere zorg.
• Zingeving in je werk draagt bij aan werkplezier: zingeving is ook voor zorgverleners zelf van belang. Het vinden van betekenis in je werk draagt bij aan werkplezier en kan helpen om stress en burn-out te voorkomen. Je kunt beter voor jezelf en voor je cliënt zorgen door jezelf de tijd te geven om na te denken over wat jouw werk waardevol maakt.

Lees meer

Lees meer over zingevingsvragen op de website van Agora