Proactieve zorgplanning in de palliatieve fase

Waarom is proactieve zorgplanning belangrijk?

Door vroeg te praten over de toekomst, ontstaat ruimte voor passende zorg en rust bij de cliënt en diens naasten. Het voorkomt overbehandeling, geeft duidelijkheid en zorgt dat wensen en grenzen bekend zijn vóórdat er een crisissituatie ontstaat.

Wanneer begin je met proactieve zorgplanning?

Je hoeft niet te wachten tot het einde dichtbij is. Juist bij mensen met een chronische ziekte, beginnende dementie of toenemende kwetsbaarheid is het goed om vroeg te starten. Signalen zoals herhaalde ziekenhuisopnames of lichamelijke achteruitgang zijn momenten om het gesprek te openen.

Hoe voer je een gesprek over proactieve zorgplanning?

Breng het gesprek op gang met oprechte interesse en een simpele, open vraag. Bijvoorbeeld:

•  ‘Hoe kijkt u naar de komende tijd?’
•  ‘Zijn er dingen die u liever niet meer wilt?’

Wees niet bang voor stiltes en bied ruimte om later terug te komen op onderwerpen. Proactieve zorgplanning hoeft niet in één keer volledig besproken te worden.

Wat aan bod komt, verschilt per persoon. Vaak gaat het over behandelwensen en grenzen, de gewenste plek van zorg of sterven, wie namens de cliënt mag spreken bij wilsonbekwaamheid en wensen rondom het levenseinde of rituelen.

Wat mogen cliënten en naasten van mij verwachten?

• Dat jij het gesprek tijdig opent of signalen bespreekbaar maakt.
• Dat je goed luistert naar wat belangrijk is voor de cliënt en naasten.
• Dat je helpt wensen vast te leggen en te delen met het team.
• Dat je anderen betrekt wanneer dat nodig is, zoals artsen of geestelijk verzorgers.

Omdat jij dicht bij de cliënt en diens naasten staat, merk je vaak als eerste dat het tijd is voor een gesprek. Je hoeft het niet alleen te doen. Maar jij kunt het verschil maken door het onderwerp aan te snijden, goed te luisteren en de wensen vast te leggen in het individueel zorgplan.