Medicatieveiligheid: belangrijk voor de cliënt én voor jou

Gepubliceerd op: 01-09-2022

‘Medicatieveiligheid gaat over goede zorg én goed werken’ legt Antoinette uit. Ze is expert medicatieveiligheid bij ActiZ. ‘Bij medicatie gaat het om risicovolle situaties. Vaak is de handeling op zichzelf simpel, neem bijvoorbeeld het toedienen van een tablet. Maar medicijnen hebben een bepaalde werking, denk maar eens aan bloedverdunners.’

Verkeerde dosis

‘Als je een cliënt de verkeerde medicijnen of een verkeerde dosis geeft, dan kán dat ernstige gevolgen hebben. Je cliënt kan hier heel ziek van worden of zelfs aan overlijden. En dat raakt jou natuurlijk ook, als jij de medicatie hebt toegediend.’ Juist daarom is het volgens Antoinette zo belangrijk om goed te werken, volgens de Veilige principes. ‘Hiermee leg je de basis voor het verlenen van goede zorg.’

• Lees meer over de Veilige principes

Wat is veilig?

‘De Veilige principes geven aan wat in principe veilig is in het werken met medicatie’, vervolgt Antoinette. Vervolgens moet je het altijd toepassen in de praktijk. Wat is in deze situatie, bij deze cliënt, veilige zorg en veilig werken? De principes zeggen niet “zo moet het”, maar geven aan dat je in principe risico’s zoveel mogelijk beperkt als je zo handelt. Maar er kunnen situaties zijn waarin je het – weloverwogen - tóch anders doet. Dat is ook je vakbekwaamheid.’

• Download de Checklist Veilige principes op Zorg voor Beter

Fouten maken is menselijk

‘Ieder mens maakt fouten en juist bij medicatie liggen fouten op de loer. Er zijn veel medicijnhandelingen op een dag, met veel cliënten. Je hebt vaak te maken met veel verschillende medicijnen, verschillende doses en verschillende tijden. Een fout is dus zo gemaakt, dat weet ik uit eigen ervaring. Dus is het heel belangrijk dat je er met elkaar voor zorgt dat je veilig kunt werken. Veilig werken beschermt ook jou als medewerker.’

• Lees hier meer over leren en veranderen

Samenwerken in de keten

De Veilige principes geven ook aan welke taak en welke verantwoordelijkheid van wie is. Antoinette licht dit toe: ‘Mijn ervaring is dat zorgmedewerkers vaak ook verantwoordelijkheid op hun schouders nemen die feitelijk bij een ander hoort. Bij medicatie dient de zorgmedewerker het medicijn toe, maar er gaat natuurlijk een hele keten aan vooraf. Van voorschrijven door de arts, leveren door de apotheker, opslag en beheer, tot toedienen door de zorgmedewerker. In die keten kan van alles fout gaan. Het is de zorgmedewerker, aan het eind van de keten, die daar dan mee te maken krijgt. Op dat moment moet je zaken signaleren en oplossen, maar wat kan wel en niet? Wat doe je bijvoorbeeld als de toedienlijst ontbreekt, maar de cliënt wel medicatie nodig heeft? Of je ziet iets staan op de toedienlijst wat volgens jou niet klopt?’

• Lees meer over de verantwoordelijkheden en toedienregistraties

Risico

‘Wees je altijd bewust van risico’s’, besluit Antoinette, ‘en raadpleeg waar nodig een arts of apotheker. Bespreek onveilige situaties met je leidinggevende. Medicatieveiligheid is een verantwoordelijkheid van alle betrokkenen: van de cliënt waar mogelijk, van de verschillende professionals met hun vakbekwaamheid, en van de organisatie, die verantwoordelijk is voor het beleid en de voorwaarden voor goede zorg en goed werken.’

Tips van Antoinette over veilig medicatie toedienen

1. Bij twijfel over de medicatie altijd overleggen met apotheker of arts
2. Bespreek met je collega’s wat veilig werken in specifieke situaties inhoudt
3. Kaart lastige situaties aan bij je leidinggevende

Bekijk alle tips over medicatieveiligheid over Zorg voor Beter.

Bron

Antoinette Bolscher