Toedienregistratie: uitleg over alle overzichten

Toedienlijst

De toedienlijst is bedoeld voor toedieners, diegene die de medicatie toedienen aan de cliënt. Een toedienlijst is nodig als cliënten professionele hulp krijgen bij hun medicatie en toont een overzicht welke medicatie een cliënt moet krijgen: hoeveel, op welk tijdstip en in welke vorm. Er staat eventueel aanvullende informatie op over het toedienen (stuur-informatie vooraf). De zorgmedewerker tekent af op de toedienlijst direct nadat de medicatie is gegeven (verantwoordings-informatie achteraf). De apotheek is verantwoordelijk voor het aanleveren of beschikbaar stellen van de toedienlijst, ook bij wijzigingen in de medicatie. Maak zelf dus geen lijstjes of wijzigingen op de papieren toedienlijst, dat is foutgevoelig en risicovol. Een groot deel van de zorgorganisaties werkt met elektronische toedienregistratie. Als de voorschrijver ook in dit systeem voorschrijft, hoeft de apotheek geen informatie aan te leveren. De apotheek controleert de medicatie-informatie wel.

Voordelen van elektronische toedienregistratie zijn:

• Je maakt eenmalig samenwerkingsafspraken met de apotheek rondom het toedienregistratiesysteem. Daarna gaat het verkrijgen van elektronische toedieninformatie heel eenvoudig, ook voor alleen een oogdruppel.
• De informatie is actueel. Updates gebeuren van eenmaal per dag tot voortdurend (realtime).
• Je ziet in je scherm alleen die medicatie die je op dat moment moet toedienen.
• In een elektronisch systeem kun je niet iets aanpassen zoals op een papieren toedienlijst, het vermindert de kans op fouten.
• Het is duurzamer, er is geen papier meer nodig.

Toedienlijst en zelfzorgmedicatie

Zelfzorgmedicatie is medicatie die de cliënt zelf koopt, bijvoorbeeld bij de drogist. Het is medicatie waar je geen recept voor nodig hebt en wordt ook wel OTC (over-the-counter) medicatie genoemd.

Hoe weet je of je een recept nodig hebt?

• Kijk op de verpakking. Daar staat UR (uitsluitend recept), UA (uitsluitend apotheek, geen recept nodig) of AV (algemene verkoop, geen recept nodig.)
• Kijk op de website apotheek.nl. Daar vind je bij elk medicijn het kopje ‘Heb ik een recept nodig?’

Zelfzorgmedicatie is de verantwoordelijkheid van de cliënt zelf. Als zorgmedewerker ben je niet bevoegd om zelf-gekochte middelen toe te dienen, ook niet als de cliënt daar om vraagt. Je mag de zelfzorgmedicatie alleen toedienen als de middelen door de arts zijn voorgeschreven of goedgekeurd én ze door de apotheek op de toedienlijst zijn opgenomen. Adviseer de cliënt dus om de zelfzorgmedicatie te melden aan een arts en bij de apotheek. De arts kan dan het medicijn voorschrijven, de cliënt kan de middelen vervolgens kopen bij de apotheek waar de middelen op de toedienlijst kunnen worden gezet. Daarna mag je als zorgmedewerker de medicatie toedienen.

Medicatieoverzicht (MO)

Het Medicatieoverzicht (MO) is een overzicht voor de zorgverlener met alle huidige, recent gestopte en toekomstige medicatiegegevens van een cliënt. En relevante gegevens over het gebruik ervan. Ook kan het MO als leesoverzicht voor de cliënt worden opgevraagd. Een cliënt die zelf zijn medicatie beheerde, was voorheen ook zelf verantwoordelijk om een actueel medicatieoverzicht (AMO) op te vragen en te bewaren. Als een zorgorganisatie het medicatiebeheer had overgenomen, dan hoorde daar ook het bewaren van het AMO bij. Met de komst van de digitale overdracht vervalt een AMO (dat was gebaseerd op de oude richtlijn) en daarmee ook het moeten hebben en bewaren van een AMO. Waar de medicatieoverdracht nog niet digitaal geregeld is, hoort de apotheek nog steeds bij elke medicatiewijziging een Actueel medicatieoverzicht (AMO) te leveren. 

Lees de veelgestelde vragen over de toedienlijst, MO en aftekenen.

Basisset en Aanvullende set 

Voor voorschrijvers en apothekers zijn de Basisset medicatiegegevens en de Aanvullende set medicatiegegevens van belang. De sets zijn gebaseerd op de Kwaliteitsstandaard (Richtlijn) overdracht medicatiegegevens. Deze standaard moet ervoor zorgen dat medicatiegegevens (ook de toedienlijst) digitaal worden overgedragen in de keten. De implementatie daarvan is in een transitieperiode van 2022 tot 2026.

Basisset medicatiegegevens (BMG)

De Basisset medicatiegegevens (BMG) is voor voorschrijvers en apothekers van belang. De BMG omvat de medicatiegegevens die (minimaal) nodig zijn om veilig en verantwoord medicatie te kunnen voorschrijven, wijzigen, stoppen, veilig ter hand te stellen en toe te dienen en die dus overgedragen moet worden.

Aanvullende set medicatiegegevens

De Aanvullende set medicatiegegevens is ook voor voorschrijvers en apothekers van belang. Dit zijn medicatiegegevens die (afhankelijk van de risico-inschatting en wettelijke eisen) belangrijk zijn voor het veilig voorschrijven of ter hand stellen van de medicatie.

Digitale overdracht van medicatiegegevens

In de Kwaliteitsstandaard is geregeld dat de toediengegevens digitaal beschikbaar zijn voor voorschrijvers, apothekers en toedieners bij overplaatsing van een cliënt. Bij de digitale overdracht gaat het om de uitwisseling van medicatiegegevens van onder andere ziekenhuis naar huisarts, apotheek, thuiszorg en verpleeghuis. In geval van ontslag uit een ziekenhuis of instelling op vrijdagmiddag (of in avond, nacht en weekenduren) krijgt de toediener de toedienlijst van de zorgverlener die het ontslag uit het ziekenhuis of de andere instelling begeleidt. De zorgorganisatie is verantwoordelijk voor (de aansluiting op de) nodige digitale infrastructuur en stemt dit af met ketenpartners. Zo kunnen medicatiegegevens op de juiste manier worden overgedragen. Men streeft ernaar dat dit gebeurt in de periode van 2022 tot 2026.