Problemen met medicijnen signaleren
Laatst bijgewerkt op: 20-11-2025
Zorgmedewerkers en mantelzorgers signaleren problemen met medicatie vaak als eerste. De cliënt is bijvoorbeeld suf, gedraagt zich anders of heeft pijn of een onprettig gevoel. Op deze pagina lees je waar je op moet letten om op tijd problemen te ontdekken.
Video: medicatie en gezondheidsrisico's
De MeanderGroep maakte een korte video over medicatieveiligheid. In deze video leggen ze uit hoe je problemen met medicijnen kunt herkennen en voorkomen.
Waar moet je op letten bij medicatie?
Voor de gezondheid van cliënten is het belangrijk dat je problemen met medicatie zo snel mogelijk ontdekt. Stel jezelf de volgende vragen om te bepalen of er iets fout gaat:
- Gebruikt de cliënt medicatie volgens voorschrift?
- Is de cliënt tevreden met de medicatie?
- Zijn er problemen met gebruik of beheer van de medicatie?
- Heeft de cliënt last van signalen die bijwerkingen kunnen zijn?
- Heeft de cliënt de bijwerkingen gemeld bij de arts of apotheker?
- Gebruikt de cliënt zelfzorgmedicatie?
- Is de cliënt de afgelopen periode gevallen?
Juist gebruik van medicijnen
Bij 85 procent van de verpleegkundigen en verzorgenden gebruiken cliënten hun medicijnen niet op de manier zoals voorgeschreven. Dit blijkt uit een onderzoek van Nivel en V&VN (2017). Als zorgmedewerker heb je de taak om te controleren of de cliënt de medicatie volgens voorschrift inneemt. Ook als de cliënt de medicatie zelf beheert. Bekijk alle signalen en lees de tips voor zorgmedewerkers op de pagina Medicatieontrouw.
Problemen in het medicatieproces signaleren
Op alle momenten in het medicatieproces kunnen er problemen ontstaan, van voorschrijven tot aan toedienen. Iedereen in het proces heeft de verantwoordelijkheid om problemen te signaleren. Problemen moet je bespreken met de persoon die de fout heeft gemaakt. Of geef het aan bij een leidinggevende die het dan kan oppakken. Ook maak je een incidentmelding aan, die je in je team bespreekt. Je organisatie kan een analyse maken van alle incidentmeldingen en daarmee de grootste risico’s aanpakken.
Hier lees je een aantal mogelijke signalen van fouten in het medicatieproces.
Beheer van de medicatie
- Kan de cliënt zelf nog de medicatie beheren of moet een professional het overnemen?
- Staan de afspraken over het medicijnbeheer duidelijk in het zorgdossier? En zijn deze afspraken ook bekend bij de arts en apotheker?
Tussentijdse wijziging in de medicatierol
- Zijn er goede afspraken tussen de zorgorganisatie en apotheek over een tussentijdse wijziging in medicatierol?
- Werkt iedereen volgens die afspraken?
Opslag en beheer medicatie (intramuraal)
- Zijn er duidelijke afspraken over opslag, beheer en retour van medicatie?
- Werkt iedereen volgens deze afspraken?
- Zijn de faciliteiten op orde?
Medicatie klaarmaken
- Is het mogelijk de medicijnen ongestoord klaar te maken?
- Is het bekend of je bepaalde medicijnen mag malen?
- Zijn er goede hulpmiddelen om de medicijnen te malen?
Medicatie toedienen
- Is er een juiste toedienlijst?
- Zijn er duidelijke afspraken over het verwerken van wijzigingen van medicatie in de avond, nacht en weekend?
- Wordt er gewerkt volgens deze afspraken?
Periodieke beoordeling
- Beoordelen de arts en apotheek het medicatiegebruik door de cliënt op vaste momenten?
- Kijken zij hierbij ook naar de informatie van de cliënt, mantelzorger en zorgmedewerker?
Wat als je een probleem signaleert?
Leg in het zorgdossier vast wat er fout is gegaan. Geef het probleem door aan de eerstverantwoordelijke. Volg de procedure in de organisatie voor het melden van incidenten. Ga na of je fouten bij het toedienen ook met de arts moet bespreken. Lees hier meer over op de pagina Leren van fouten en incidenten.
Signaleren in de thuiszorg met een app
Werk je in de thuiszorg? Gebruik dan de Rode Vlaggen App. Met deze app geef je problemen eenvoudig door aan de wijkverpleegkundige of EVV'er. Lees hier meer over de Rode Vlaggen app.
Mogelijke bijwerkingen signaleren
Als zorgmedewerker moet je mogelijke bijwerkingen signaleren. Is het bij een cliënt nodig dat je op specifieke signalen let die een bijwerking kunnen zijn? Dan moet de arts deze signalen duidelijk in het zorgdossier zetten.
Zorg dat je zelf voldoende weet om mogelijke bijwerkingen te kunnen signaleren. Informatie over medicijnen, de werking en de bijwerkingen vind je hier: