Wetgeving

Verplicht stappenplan

De ‘Wet zorg en dwang psychogeriatrische en verstandelijk gehandicapte cliënten’ regelt de rechten van mensen die te maken krijgen met onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname. Het uitgangspunt van deze wet is dat er altijd vrijwillige zorg moet worden gegeven tenzij het niet anders kan. Je bent als zorgaanbieder verplicht het stappenplan te volgen waarin aandacht is voor het continu zoeken naar alternatieven voor gedwongen zorg door een multidisciplinair team. 

Voor wie geldt de Wet zorg en dwang?  

De Wet zorg en dwang geldt voor cliënten met dementie of een verstandelijke beperking als: een ter zake kundige arts heeft vastgesteld dat zij een verstandelijke beperking of dementie hebben en professionele zorg nodig hebben, of zij van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) een indicatie hebben ontvangen voor zorg. 

Voor wie geldt de Wet zorg en dwang niet?

De Wet zorg en dwang geldt niet voor cliënten met een verstandelijke beperking of dementie die verblijven in een justitiële jeugdinrichting, penitentiaire inrichting (gevangenis of huis van bewaring) of tbs-inrichting. 

Waar geldt de Wet zorg en dwang? 

De Wet zorg en dwang is cliëntvolgend en geldt overal waar cliënten met onvrijwillige zorg te maken kunnen krijgen: 

• in zorgaccommodaties waarin mensen met dementie of een verstandelijke beperking zorg krijgen, wonen of tijdelijk verblijven.
• bij ambulante zorg, dus bij mensen thuis, maar bijvoorbeeld ook in kleinschalige wooninitiatieven, op school, bij de dagbesteding of in aanleunwoningen. 

Voorbeelden van ambulante zorg en Wzd

Ter illustratie geven we een paar voorbeelden van ambulante zorg waarbij de Wet zorg en dwang van toepassing is. Een cliënt kan tegen zijn zin in hulp of begeleiding krijgen bij persoonlijke verzorging, omdat hij zichzelf anders ernstig zou verwaarlozen. Bij het huishouden, om te voorkomen dat het huis onleefbaar wordt. En bij het reguleren van zijn gedrag, om te voorkomen dat zijn gedrag agressie bij anderen uitlokt. Bekijk de meest gestelde vragen over ambulante zorg en Wzd.

Geldt de Wet zorg en dwang bij Wmo-ondersteuning? 

Eerste voorwaarde is dat een ter zake kundige arts heeft vastgesteld dat er sprake is van een psychogeriatrische aandoening of een verstandelijke beperking. Als de cliënt vervolgens zorg of ondersteuning nodig heeft, dan valt ook zorg vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Zorgverzekeringswet (Zvw) of de Jeugdwet onder de reikwijdte van de Wet zorg en dwang.