Decubituscategorieën
Laatst bijgewerkt op: 31-01-2025
Decubitus wordt ingedeeld in 4 categorieën. Op deze pagina lees je over de verschillen en hoe je elke categorie kunt herkennen.
Categorie 1: niet-wegdrukbare roodheid bij een intacte huid
Bij categorie 1 decubitus is er een beschadiging in de bloedvaten. Daardoor wordt dat deel van de huid niet wit als je erop drukt. Dit heet niet-wegdrukbare roodheid van de intacte huid.
De aangetaste huid kan warmer of kouder zijn en soms voel je daar een zwelling of verharding. De plek kan ook pijnlijk zijn. Let op dat bij cliënten met een donkere huidskleur de huid paarsig of blauw kleurt in plaats van rood. Het kan daardoor moeilijker zijn om categorie 1 te herkennen. Lees hoe je categorie 1 decubitus behandelt.
Categorie 2: verlies van een deel van de huidlaag of blaar
Bij decubitus categorie 2 zie je een oppervlakkige open wond die glimt of droog is. Het wondbed is rood of roze en er is geen kneuzing of wondbeslag (geel of zwart weefsel).
Een deel van de lederhuid (dermis) is verdwenen. Ook is er een blaar te zien. Dit kan een dichte blaar zijn gevuld met vocht en/of bloed, of een opengescheurde blaar. Lees hoe je categorie 2 decubitus behandelt.
Categorie 3: verlies van een volledige huidlaag
Bij decubitus categorie 3 is een hele huidlaag verdwenen, waardoor je het onderhuidse vet ziet. De spieren, botten en pezen liggen niet bloot. De diepte hangt af van de plaats van de wond.
Plaatsen waar geen of weinig vet zit, hebben een oppervlakkige wond. Dit zijn bijvoorbeeld de neusbrug, de oren, het achterhoofd en de enkels. Op plaatsen met veel vet kan de wond veel dieper zijn, zoals bij de billen.
In de wond kan wondbeslag (geel of zwart weefsel), ondermijning of ondertunneling aanwezig zijn. Bij ondermijning is er een holte onder de huid en bij ondertunneling loopt er een gang onder de huid door. De wond is dan groter dan je kunt zien. Lees hoe je categorie 3 decubitus behandelt.
Categorie 4: verlies van een volledige weefsellaag (spier of bot zichtbaar)
Soms is de huid zover beschadigd dat je bot, pezen of spieren ziet. Dit is decubitus categorie 4. Hoe diep de wond is, hangt af van de plaats van de wond. Meestal is de wond best diep.
Bij decubitus categorie 4 kunnen verschillende kleuren weefsel voorkomen. Rood (nieuw weefsel), geel (beslag of droge pees), wit (bot of pees) en zwart (dood weefsel, necrose).
Je kunt bot en spierweefsel zien en voelen. Vaak zie je ook ondermijning of ondertunneling. Deze vorm van decubitus kan zich uitbreiden naar de spieren, pezen en gewrichten. Hierdoor kunnen botontstekingen ontstaan en kunnen pezen of spieren verloren gaan. Lees hoe je categorie 4 decubitus behandelt.
Niet te definiëren groepen
Naast de 4 categorieën decubitus zijn er volgens V&VN nog 2 groepen die niet in te delen zijn. Je kunt de grootte van de huidschade nog niet volledig zien of voelen.
Verlies van een volledige huidlaag of weefsellaag: diepte onbekend
De weefsellaag is volledig verdwenen. De wond zit vol met wondbeslag, waardoor je niet ziet hoe diep de wond is. Het wondbeslag kan geel, geelbruin, grijs, groen of bruin zijn. Er kan ook dood weefsel (necrose) in zitten. Dan is het wondbeslag geelbruin, bruin of zwart van kleur.
Eerst moet je het wondbeslag verwijderen om de bodem van de wond bloot te leggen. Dan kun je bepalen hoe diep de wond is en om welke decubituscategorie het gaat. Droge necrose zonder infectie of een abces op de hielen mag je niet verwijderen. Dit zorgt voor een 'natuurlijke (biologische) bedekking van de wond'. Lees meer over verlies van een volledige huidlaag of weefsellaag met onbekende diepte.
Vermoedelijke diepe weefselschade: diepte onbekend
Er is een paars of kastanjebruin gebied te zien op intacte huid. Het is ook mogelijk dat je een blaar vol bloed ziet. Dat komt dan door beschadiging van het zachte weefsel eronder door drukkrachten en/of schuifkrachten. Dit deel van de huid kan pijnlijk zijn. Ook kan de huid opvallend hard, week, warm of koel aanvoelen.
Diepe weefselschade is moeilijk te zien zijn bij cliënten met een donkere huidskleur. Bij mensen met een donkere huid is deze groep moeilijker te herkennen en vast te stellen. Mogelijk vormt zich een dunne blaar over een donker wondbed. Lees meer over vermoedelijke diepe weefselschade met onbekende diepte.
Categorieën decubitus herkennen
Op deze afbeelding van V&VN zie je hoe de verschillende categorieën decubitus eruit kunnen zien.
