Decubituscategorieën
Laatst bijgewerkt op: 24-09-2024
Decubitus wordt ingedeeld in vier categorieën. Op deze pagina lees je meer over hoe je elke categorie kunt herkennen.
Categorie 1: niet-wegdrukbare roodheid bij een intacte huid
Een gezonde huid wordt wit als je erop drukt door de druk op de bloedvaten. Na het weghalen van de druk stroom het bloed weer door de bloedvaten en komt de kleur terug. Bij categorie 1 decubitus gebeurt dit niet door een beschadiging in de bloedvaten. Dit heet niet-wegdrukbare roodheid van de intacte huid. Dit gebied kan warmer of kouder zijn en heeft soms een zwelling of verharding. De plek kan pijnlijk zijn. Bij cliënten met een lichte huidskleur zie je de roodheid vaak duidelijk, bij een donkere huidskleur is dit lastiger. De huid toont dan paarsig of blauw, maar vaak kun je ook voelen dat de huid warm is.
Categorie 2: verlies van een deel van de huidlaag of blaar
Bij decubitus categorie 2 zie je een glimmende of droge oppervlakkige open wond. Het wondbed is rood, roze en er is geen kneuzing of wondbeslag (geel of zwart weefsel) aanwezig. Een deel van de lederhuid (dermis) is verdwenen. Ook een dichte blaar gevuld met vocht en/of bloed of een opengescheurde blaar zijn onderdeel van decubitus categorie 2.
Categorie 3: verlies van een volledige huidlaag
Bij decubitus categorie 3 is een hele huidlaag (vet zichtbaar) verdwenen, waardoor je het onderhuidse vet ziet. De spieren, botten en pezen liggen niet bloot. De diepte is afhankelijk van de plaats van de wond. Plaatsen met geen tot weinig vetweefsel hebben een oppervlakkige wond. Zoals de neusbrug, de oren, het achterhoofd en de enkels. Op plaatsen met veel vetweefsel kan de wond juist veel dieper zijn. Zoals de billen. In de wond kan wondbeslag (geel of zwart weefsel), ondermijning of ondertunneling aanwezig zijn. Bij ondertunneling is er sprake van een gang(etje) onder de huid door. De wond is dan groter dan je kunt zien.
Categorie 4: verlies van een volledige weefsellaag (spier/bot zichtbaar)
Soms is de huid zover beschadigd dat je bot, pezen of spieren ziet. Dit is decubitus categorie 4. Hoe diep de wond is, hangt af van de plaats van de wond. Meestal is de wond best diep. Bij decubitus categorie 4 kunnen verschillende kleuren weefsel voorkomen. Rood (nieuw weefsel), geel (beslag of droge pees), wit (bot of pees) en zwart (dood weefsel, necrose). Bot een spierweefsel is zichtbaar en voelbaar. Vaak zie je ook ondermijning of ondertunneling. Deze vorm van decubitus kan zich uitbreiden in de spieren, pezen en/of gewrichten. Hierdoor kunnen botontstekingen ontstaan en verlies van pees en/of spier.
Niet te definiëren groepen
Naast de 4 categorieën zijn er volgens V&VN aanvullend 2 niet in te delen groepen. De grootte van de huidschade is nog niet volledig te zien en voelbaar.
Verlies van een volledige huidlaag of weefsellaag: diepte onbekend
De weefsellaag is volledig verdwenen. De wond wordt volledig gevuld met wondbeslag waardoor je niet ziet hoe diep de wond is. Het wondbeslag kan geel, geelbruin, grijs, groen of bruin zijn. Of het bevat necrose en is geelbruin, bruin of zwart van kleur. Eerst moet het wondbeslag worden verwijderd om de wondbodem vrij te leggen. Dan kunnen de diepte en de decubituscategorie worden bepaald. Droge necrose zonder infectie of abces op de hielen zorgt vooreen 'natuurlijke (biologische) bedekking van de wond' en mag niet verwijderd worden. Bekijk ook de pagina 'Verlies van een volledige huidlaag of weefsellaag: diepte onbekend'.
Vermoedelijke diepe weefselschade: diepte onbekend
Dit is een paars of kastanjebruin gebied op de huid met intacte huid. Of een blaar gevuld met bloed door beschadiging van het onderliggend zachte weefsel door druk- en/of schuifkrachten. Het gebied kan pijnlijk zijn en de huid kan verhard, week, warmer of koeler voelen dan het omliggende weefsel. Diepe weefselschade kan moeilijk te zien zijn bij cliënten met een donkere huidskleur. Een dunne blaar kan zich over een donker wondbed ontwikkelen. Bekijk ook de pagina 'Vermoedelijke diepe weefselschade: diepte onbekend'.
Categorieën herkennen
Bronnen:
- Richtlijn Decubitus, V&VN, 2021
- WCS Wondenboek