Vragen over zorg en dwang

Wij stoeien met de vraag of het aanpassen van de rijsnelheid van een elektrische rolstoel kan worden beschouwd als een vrijheidsbeperkende maatregel. In de basis wordt voor iedere gebruiker van een elektrische rolstoel een specifiek rij-programma geprogrammeerd op basis van de vaardigheden en cognitie van de cliënt. Hebben jullie in de context van de nieuwe Wet zorg en dwang hier al een idee over?

Alvast bedankt voor het meedenken! Arjen Aalbers, staffunctionaris veiligheid

Denkend vanuit de Wet zorg en dwang zou je moeten vaststellen of hier sprake is van ‘onvrijwillige zorg’. Dit is niet in het algemeen vast te stellen, maar wordt per individu bepaald. Voor de ene cliënt kan het beperken van de snelheid geen probleem zijn en - indien de cliënt hiermee instemt - is het geen onvrijwillige zorg. Een andere cliënt kan daarentegen veel verzet vertonen tegen de inperking van de snelheid van zijn of haar haar rolstoel, op dat moment wordt het een vorm van onvrijwillige zorg en dient de organisatie het stappenplan te volgen. Let wel: deze wet is van toepassing op cliënten met een psychogeriatrische aandoening en/of een verstandelijke beperking.

In het stappenplan stel je vast, welk ernstig nadeel (bijv. de cliënt verwondt zichzelf of medebewoners) je probeert te voorkomen met de inperking van de snelheid. Tevens of er nog alternatieven zijn waar de cliënt wél mee instemt. Indien je de onvrijwillige zorg inzet, is blijven overwegen en heroverwegen van belang. En bij de evaluatie stel je vast of de onvrijwillige zorg ook geleid heeft tot daadwerkelijk voorkomen van het ernstig nadeel én of er nieuwe alternatieven zijn. Een andere invalshoek kan zijn om te denken vanuit algemeen geldende huisregels. Hierbij wordt geadviseerd om deze zo beperkt mogelijk te houden. Ik kan me echter wel voorstellen dat in het kader van algemene verkeersveiligheid in huis er beperkingen kunnen zijn in snelheden van rolstoelen.

Het gesprek met cliënt en naasten én het goed vast leggen van argumenten en overwegingen is van belang bij dit alles.

Irme de Bonth, expert vrijheidsbeperking bij Vilans