Anatomie van de huid
De huid is ons grootste orgaan. Bij volwassenen kan het oppervlak wel 1,5 tot 2 vierkante meter zijn en daarbij wel 15 tot 20 kilogram wegen! Om huidletsel goed te kunnen signaleren en behandelen is het belangrijk dat je weet hoe de huid werkt. Hoe is de huid opgebouwd? Wat is de functie van de verschillende huidlagen? En wat gebeurt er als je huid verouderd?
De huid is er uiteraard om ons lichaam te bedekken en te beschermen. Maar de huid heeft nog veel meer verschillende functies zoals:
- Het constant houden van de lichaamstemperatuur.
- Tegengaan van het verlies van lichaamsvocht.
- Het voelen van warmte, kou, druk, pijn, jeuk, aanrakingen en trillingen.
- Aanmaken van vitamine D.
- Het opslaan van energie in de vorm van de vetlaag.
Hoe is de huid opgebouwd?
De huid bestaat uit verschillende lagen, met allemaal hun eigen specifieke functies.
1. Opperhuid
Allereerst de opperhuid, ook wel de epidermis genoemd. Dit is de huidlaag die aan de buitenkant zichtbaar is. Deze laag ververst voortdurend en bestaat uit twee onderdelen:
- De hoornlaag ligt aan de oppervlakte en zorgt voor stevigheid en bescherming (bijvoorbeeld tegen uitdroging). Op sommige delen van het lichaam is deze hoornlaag extra dik, bijvoorbeeld op de voetzolen. Je kent dat wel als eelt.
- De slijmlaag ligt net onder de hoornlaag. De twee lagen werken samen. Vanuit de slijmlaag groeien nieuwe huidcellen aan die uiteindelijk de afgestorven cellen van de hoornlaag vervangen. Dit proces gaat je hele leven door.
2. Lederhuid
De tweede grote huidlaag is de lederhuid (dermis). Deze laag bestaat uit een stevige constructie van bindweefsel. Je vindt hier:
- Bloedvaten, voor het aanvoeren van voeding en zuurstof
- Lymfevaten, voor het afvoeren van afvalstoffen
- Zenuwen, die zorgen voor tastgevoel en het voelen van pijn en temperatuur
- Talgklieren, houden haar en huid vettig en beschermen tegen uitdroging
De lederhuid regelt de voeding van de opperhuid en zorgt voor stevigheid en elasticiteit. Deze huidlaag is ook belangrijk voor de verdediging van het lichaam. Virussen en bacteriën worden in deze laag herkend en onschadelijk gemaakt.
De huid bevat allerlei huidaanhangsels zoals de talgklieren. Deze klieren zitten overal in de huid, behalve op handpalmen en voetzolen. Talg is een mengsel van allerlei vettige stoffen. Het houdt de huid soepel en beschermt tegen uitdroging. Andere huidaanhangsel zijn zweetklieren, haren en nagels.
3. Onderhuids bindweefsel
Het onderhuids bindweefsel (subcutis) is de grens tussen de huid en de spieren en pezen in het lichaam. Het is een extra beschermingslaag voor de organen die eronder liggen. Deze huidlaag bestaat vooral uit vet en bloedvaten. De vetlaag zorgt voor extra isolatie en kan dienen als een bron van energie.
Wat is huidveroudering?
Vanaf je dertigste begint de huid te verouderen. Het proces van huidvernieuwing gaat dan langzamer. Je huid wordt slapper, je krijgt rimpels en plooien en er kunnen onregelmatigheden en kleurveranderingen ontstaan.
Dunnere huid
Verouderde huid is dun omdat het aantal cellagen in de opperhuid afneemt. Dat maakt de huid kwetsbaarder. Wondjes genezen daardoor minder snel. Bij een dunnere huid zie je de bloedvaten beter. Als je ouder wordt, neemt het aantal bloedvaten af. Hierdoor vermindert de doorbloeding. Je ziet dit ook aan de buitenkant. Oudere mensen hebben namelijk vaak een lichtere huid.
Ook talgklieren en elastine vezels nemen af. Door minder talgklieren heb je een drogere huid. Het afbrokkelen van elastine vezels vermindert de elasticiteit, je huid krijgt rimpels.
Ouderdomsvlekken
Een ander verschijnsel van huidveroudering zijn ouderdomsvlekken. Dit zijn pigmentafwijkingen in de huid. Ze komen veel voor op plekken die vaak in de zon komen zoals de handen en het gezicht. Ouderdomsvlekken zijn in principe ongevaarlijk en ontstaan meestal rond je veertigste.
Al deze factoren (verdroging, minder doorbloeding, dunnere huid) zorgen ervoor dat de huid gemakkelijker beschadigt en minder snel hersteld.
Versnelling huidveroudering
Roken, blootstelling aan te veel zonlicht, voeding en andere factoren kunnen huidveroudering versnellen. De snelheid van dit proces is ook nog eens erfelijk bepaald.