Technologie en dementie
Technologie kan helpen om het leven voor mensen met dementie (en voor hun omgeving) aangenamer te maken. Denk bijvoorbeeld aan apps, beeldbellen, alarmeringssystemen of medicijndispensers met controle op afstand. De afgelopen jaren heeft een exponentiële groei in technologische ontwikkelingen plaatsgevonden. Er is veel mogelijk, maar er staat ook nog veel in de kinderschoenen.
Er zijn veel verschillende technologische middelen waardoor het voor zorgprofessionals lastig is om te kiezen waarop ze zullen inzetten. Experimenteren met mogelijkheden die er zijn, is zinvol. Kijk daarbij gericht naar wat het voor de cliënt, de mantelzorger en de organisatie oplevert. Kijk naar wat past, stel goede vragen en houd in gedachten dat het vooral ten dienste moet staan aan de mensen met dementie. Technologie kan het leven makkelijker en menselijker maken. Denk aan sleuteloplossingen, GPS, leefstijlmonitoring, medicijndispensers, of serious gaming.
Digitale technologie voor thuiswonende mensen
Er zijn diverse vormen van digitale zorg die bij dementie kunnen worden ingezet. Maar niet iedere technologie is tijdens alle fasen van dementie even goed toepasbaar. Omdat de dementie nog niet zo vergevorderd is dat het nodig is. Maar ook andersom: de technologie is op een gegeven moment niet meer bruikbaar omdat het ziektebeeld is verslechterd.
Beeldbellen met een seniorentablet
Een seniorentablet is een tablet speciaal voor gebruik door senioren. Met een aangepast startscherm. De mantelzorger kan via een portaal de tablet bij de oudere op afstand beheren. Voor de thuiszorg is er een digitale omgeving om te kunnen beeldbellen met de cliënten. Dit type tablet heeft naast beeldbellen met familie en de zorg ook een elektronische agenda, waarin door de mantelzorg (en zorgverlening) afspraken kunnen worden gezet met een herinnering naar de gebruiker als het tijd is voor deze afspraak. Maar er kunnen bijvoorbeeld ook eetmomenten in de agenda worden opgenomen, waarmee het behoud van de dagstructuur wordt ondersteund. Ook heeft een seniorentablet de functie voor medicijnherinnering. Dit wordt het meest gebruikt door de mantelzorger. Een seniorentablet is te gebruiken tot en met de middenfase van dementie.
Zelfstandig blijven wonen met indicatie
Steeds meer mensen met dementie en een indicatie voor opname onder de Wet langdurige zorg blijven zelfstandig wonen. Met een Volledig Pakket Thuis (VPT) of een Modulair Pakket Thuis (MPT). Het gaat dan om mensen in de laatste fase van dementie.De indicatie vanuit deze wet is dan meestal Verpleging en Verzorging 5 (VV5) intensieve dementiezorg.
In onderstaande tabel de aanbevolen keuze voor de doelgroep VV5 intensieve dementiezorg die met een VPT/MPT zelfstandig blijven wonen. En die wonen buiten een groepswoning voor mensen met dementie.
Categorie 1: Toezicht op afstand (en zorg op afstand), hoge prioriteit
| Digitale zorgtechnologie | Categorie 1 | Opmerkingen |
| Leefstijlmonitoring of leefpatroonmonitoring inclusief bewakingsfuncties (ongevallenmelding, passieve personenalarmering) | Toezicht op afstand en zorg op afstand | Alleen toepasbaar bij éénpersoons huishouden vanwege de technologie. Op voorwaarde dat de leefstijlmonitoring voldoet aan de beschrijving. Vervangt actieve personenalarmering, want deze is niet meer toepasbaar bij VV5. |
| GPS-tracker in specifieke vormgeving voor dwaaldetectie buiten, geschikt voor mensen met gevorderde dementie | Toezicht op afstand | Ook toepasbaar bij tweepersoons huishouden. Niet altijd nodig. |
| (Elektronisch) toegangsbeheer -> goede sleutelkluis of slim slot of sleutelkluis (met app te openen) | Noodzakelijk om het toezicht op afstand mogelijk te maken | Dit is eigenlijk geen toezicht op afstand in de letterlijke zin. Maar zorgpersoneel moet wel de woning binnen kunnen als door het systeem voor leefstijlmonitoring en bewaking een mogelijke noodsituatie heeft gemeld. |
De digitale zorgtechnologieën hierboven hebben prioriteit omdat ze een hulpmiddel voor toezicht zijn. Ze zijn bedoeld voor toezicht op afstand. Als een persoon met dementie een indicatie onder de Wet langdurige zorg heeft gekregen, dan is toezicht een noodzakelijk onderdeel geworden van de zorg. Het is in de praktijk niet mogelijk om 24 uur zorgpersoneel in de directe nabijheid van cliënten te hebben met een VPT of MPT. Daarvoor zijn er hulpmiddelen voor toezicht zoals bovenstaande. Ze maken het VPT en MPT en daarmee het zelfstandig blijven wonen van mensen met gevorderde dementie op verantwoorde wijze mogelijk. Leefstijlmonitoring is hierbij specifiek ontwikkeld voor zelfstandig en alleenwonende mensen met dementie.
De digitale zorgtechnologie leefstijlmonitoring of leefpatroonmonitoring met hierin bewakingsfuncties vervangt de actieve personenalarmering (alarmknop) bij een indicatie voor VV5 intensieve dementiezorg. Door het voortgaande dementieproces en de daardoor verminderde cognitie heeft een alarmknop in deze fase de volgende risicovolle beperkingen:
- Vergeten de alarmknop te dragen.
- Als de alarmknop wordt gedragen, niet meer goed kunnen handelen op het moment dat een noodsituatie zich voordoet. Dit wil bijvoorbeeld zeggen niet op de knop drukken na een valpartij.
- Mogelijke situatie in de praktijk: als een cliënt op de knop drukt dit vervolgens herhaaldelijk blijven doen, omdat de cliënt vergeten is dat er al op gedrukt is (verdwenen kortetermijngeheugen).
- De spreekluisterverbinding is niet meer bruikbaar.
Categorie 2: Zorg op afstand, lagere prioriteit in vergelijking tot categorie 1
| Digitale zorgtechnologie | Categorie 2 | Opmerkingen |
| Beeldzorg (beeldbellen), zolang nog toepasbaar tijdens het dementieproces en indien toepasbaar op cliëntniveau | Zorg op afstand | Geen |
| Medicijndispenser, zolang nog toepasbaar tijdens het dementieproces en indien toepasbaar op cliëntniveau | Zorg op afstand | Geen |
| Dagstructuur-ondersteuning in de vormen apart beeldscherm, seniorentablet of sociale robot, zolang nog toepasbaar tijdens het dementieproces en indien toepasbaar op cliëntniveau | Zorg op afstand | Drie verschillende vormen |
Bron: Alzheimer Nederland, Vilans en Dementiezorg voor Elkaar
Tips over technologie
Praktijkvoorbeelden van technologie
Deel deze pagina via:
