Levensvragen
De cliënten waaraan je palliatieve zorg biedt zullen soms moeilijke vragen met je willen delen, zoals: heb ik goed geleefd? Heb ik alles gedaan wat ik kon? Wat heeft mijn leven nu nog voor zin? Dit soort vragen noem je levensvragen. Als zorgverlener kun je geen antwoord geven op deze vragen, maar je kunt er wel voor de cliënt zijn. Het bieden van ondersteuning hierin noemen we ook wel spirituele zorg. Een geestelijk verzorger is een professional die begeleiding, hulp en advies geeft aan mensen met levensvragen. Lees meer over geestelijke verzorging op de website Palliaweb.
Aandacht
Er zijn voor de cliënt kan op allerlei manieren: door contact te maken, open vragen te stellen, erover te praten, een arm om de schouder, of door aandachtig te luisteren naar het verhaal van de cliënt. Hier heb je een open, luisterende houding voor nodig. Neem ook echt tijd voor de cliënt om hierover te praten.
Andere tips voor het verlenen van spirituele zorg:
- Straal rust uit.
- Bied veiligheid en een vertrouwensrelatie.
- Wees aanwezig in het hier en nu, zonder je op te dringen.
- Maak het niet te licht, noch te zwaar.
- Wees gewoon jezelf en praat van mens tot mens.
Lees meer over wat te doen met levensvragen in het werkboek voor (leerling-)helpenden en verzorgenden Er zijn voor de cliënt met al je voelsprieten (pdf) van Vilans.
Lees meer over thema Welbevinden en levensvragen op deze site.
Patient Dignity Question – vraag het gewoon
Mensen met een beperkte levensverwachting, zoals bewoners van verpleeghuizen, hebben vaak veel zingevingsvragen. Hoe merk je dat als professional? En hoe ga je ermee om? Een eenvoudig hulpmiddel is de Patient Dignity Question: wat moet ik van u weten als persoon om u de best mogelijke zorg te verlenen? Het lijkt bijna te simpel, die ene vraag. Maar je bent er ook niet door ’m één keer te stellen. Pas als je de vraag meerdere keren stelt komen zingevingsthema’s naar voren. Drie tips voor praten over zingeving met verpleeghuisbewoners en patiënten van palliatieve units:
- Gewoon aangaan, dat gesprek!
- Ken jezelf als zorgverlener en weet wat bij jou de grote zingevingsvragen zijn.
- Zorg dat bestuur en management het spreken over zingeving faciliteren, zodat het niet iets is wat zorgverleners ‘erbij moeten doen’. Het is aan de organisatie om tijd en ruimte te bieden voor scholing én voor zorgtijd.
Lees meer over deze tips in dit interview over de Patient Dignity Question op de website van ZonMw.
Slecht nieuws
De cliënt heeft het slechte nieuws te horen gekregen: ‘de behandeling is niet aangeslagen’ of ‘we kunnen niets meer voor u betekenen’. Dit slechte nieuws wordt door een arts gebracht. Het kan zijn dat je hierbij aanwezig bent, of dat je met de cliënt contact hebt na dit gesprek. Het nieuws is heftig en kan allerlei emoties oproepen bij de cliënt en familieleden, zoals verdriet, boosheid, opluchting. Tips die je kunnen helpen als de cliënt slecht nieuws heeft ontvangen:
- Stimuleer de cliënt erover te praten.
- Ga niet te snel over op de gevolgen van het nieuws.
- Stimuleer de cliënt om vragen te stellen, gevoelens te uiten en ondersteun hem hierbij en neem tijd om te luisteren.
Lees meer over het slecht nieuwsgesprek op pallialine.nl, een website van IKNL.
Praat erover
Het filmpje ‘Praat erover’ van Agora, landelijk ondersteuningspunt palliatieve zorg, maakt duidelijk dat het belangrijk is om tijdig je wensen voor het levenseinde kenbaar te maken in een plan.
https://youtu.be/rTJcE7zlKOs