Smetten

Wat is smetten?

De medische naam van smetten is intertrigo. Smetten is een oppervlakkige huidaandoening die ontstaat in de grote huidplooien. Je herkent het aan een voortdurende roodheid (erytheem) aan beide kanten van de plooi.

Mogelijke symptomen van smetten zijn:

• verweking (maceratie)
• scheurtjes (fissuren)
• kapotte huid (erosies)
• nattende huid
• korstvorming

Waar komt smetten voor en wat veroorzaakt het?

Smetten komt meestal voor bij huid-op-huid contact. Dit gebeurt vaak in de grote huidplooien. Grote huidplooien vind je in de liezen, oksels, bilnaad, buikplooi en onder de borsten.

Smetten ontstaat als een plek warm en vochtig is en er te weinig lucht komt. Dit zorgt voor een verweking van de huidlaag. Daardoor raakt de hoornlaag van de huid makkelijker beschadigd. Ook is de kans op infecties groter.

Welke cliënten hebben een verhoogd risico op smetten?

Ouderen en vrouwen hebben in verhouding een grotere kans om smetten te krijgen. Daarnaast hebben cliënten in de volgende gevallen een verhoogd risico op smetten:

• overgewicht (obesitas);
• verminderde mobiliteit;
• een verhoogde lichaamstemperatuur;
• een vochtige huid door zweten of incontinentie;
• suikerziekte (diabetes);
• een verminderde weerstand;
• een ADL-beperking;
• geen goede persoonlijke hygiëne;
• de cliënt heeft al eerder smetten gehad.

Hoe vaak komt smetten voor? 

Smetten komt veel voor in alle gezondheidssectoren. De herkenning, preventie en behandeling van smetten verschilt per sector. En soms ook binnen dezelfde zorginstelling.

Naast herkennen, voorkomen en behandelen is het ook belangrijk om smetten te meten. Meten speelt een belangrijke rol bij hoe zorgorganisaties het risico op smetten kunnen verminderen.

De Landelijke Prevalentiemeting Zorgkwaliteit (LPZ) is een jaarlijkse onafhankelijke meting van de zorgkwaliteit in de Nederlandse gezondheidszorg. De LPZ meet de zorgkwaliteit van een instelling, onder andere voor smetten. 

Is het smetten of een ander huidletsel?

De schade aan de huid bij deze huidletsel verschilt soms weinig van elkaar. Bij schade door incontinentie of een vochtige huid door smetten is dat deel van de huid extra gevoelig voor decubitus. Maar er ontstaat geen decubitus bij incontinentie zonder drukkrachten en/of schuifkrachten. Zo zijn er een aantal verschillen waardoor je deze huidletsels van elkaar kan onderscheiden.

Smetten wordt soms verward met huidletsel als schimmel- en bacteriële infecties. Bijvoorbeeld primaire schimmelinfectis, subherrorisch eczeem, psoriasis en erytrasma.

Smetten herkennen

Smetten komt altijd voor in de huidplooien, maar IAD en decubitus komen meestal ook voor op andere plekken. Of er is een herkenbare oorzaak. Bij decubitus is dit bijvoorbeeld druk en bij IAD de inwerking van urine of ontlasting. Bedenk wel dat huidletsels ook tegelijk kunnen voorkomen. 

Schakel bij twijfel altijd een deskundige in. Denk hierbij aan een dermatologie verpleegkundige, verpleegkundig specialist, wondverpleegkundige, arts of dermatoloog. Lees meer over de andere vormen van huidletsel zoals decubitus, IAD en skin tears.

Bron

• Smetten - Kennisplatform V&VN
• Bakker, T. (2016). Klinisch redeneren bij ouderen: Functiebehoud in Levensloopperspectief. Bohn Stafleu Van Loghum.
• Van Der Loeff-Van Veen, R.S. (2017). DUT-GERIATRIE 2017/E 2/E. Basiswerken Verpleging En Verz. 
• De wijkzorg en smetten: pappen en nathouden? (pdf)
• Beter Laten-lijst V&VN (pdf)
• Beter Laten | Volledige lijst en uitleg | V&VN
• RENEW: Beter Laten in de wijkverpleging