Risicofactoren voor huidletsel

• Moedig de cliënt aan om te bewegen en leg uit waarom dit belangrijk is.  
• Maak een mobiliteitsschema in overleg met de cliënt.  
• Zorg voor passende schoenen. Let extra op bij mensen met diabetes of gevoelsstoornissen.
• Bespreek met de arts of fysiotherapie of ergotherapie de cliënt kan helpen.  

• Gebruik een drukverlagend matras. Lees op deze pagina over antidecubitusmatrassen. 
• Gebruik een drukverlagend zitkussen in (rol)stoelen. Lees op deze pagina over antidecubituskussens.  
• Vraag een ergotherapeut of fysiotherapeut om advies. 
• Zorg voor zo min mogelijk lagen. Kijk daarom kritisch naar bijvoorbeeld linnengoed, positioneringsmateriaal, celstofmatjes, incontinentiemateriaal, kleding en beddengoed. Gebruik geen synthetische schapenvachten. Een medicinale schapenvacht zou wel kunnen. 
• Bekijk of er een meerlaags schuimverband moet komen op botuitsteeksels, zoals de zitknobbels. 
• Leg de hielen vrij met een kussen of gebruik een hielbeschermer. De knie moet licht gebogen zijn. 
• Zorg dat medische slangen niet voor druk zorgen op de huid. Je kunt ook schuimverband of hydrocolloïd verband gebruiken om dit te voorkomen. 

Beoordeel bij iedere cliënt de voedingstoestand en het gewicht wanneer:

• de cliënt in zorg komt;
• bij verandering in de medische toestand;
• wanneer er geen vooruitgang in de wondgenezing is.

Gebruik bij beoordeling van de voedingstoestand een valide en praktisch instrument, zoals beschreven in de richtlijn Ondervoeding. 

• Stimuleer een goede voeding dat voldoende energie en eiwit bevat:
  • driemaal daags een volwaardige maaltijd.
  • 1,5 liter tot 2 liter vocht per 24 uur.
  • Gebruik niet alleen koffie, thee, water en bouillon, maar ook melkproducten en vruchtensappen. Deze bevatten meer voedingsstoffen.
• Controleer regelmatig de huid en de urineproductie.  
• Overleg met de arts over de hulp van een diëtist. Ga naar het thema Eten en drinken voor meer informatie.

• Verzorg de huid dagelijks door die te wassen en goed deppend te drogen. Controleer de huidplooien extra.
• Controleer de huid dagelijks. Doe dit iedere keer als je het verband verschoont en als je de cliënt draait of verplaatst. Wees extra alert op veranderingen in de huidconditie bij mensen met een donkere huidskleur. 
• Gebruik maximaal eens per dag zeep of gebruik zeepvrije producten. Spoel zeepresten goed af.
• Laat je cliënt niet te heet en niet te lang douchen of baden.  
• Plak geen pleisters op de huid.  
• Geef je cliënt dagelijks schoon ondergoed.  
• Bij een normale huidconditie: bedek de intacte huid met transparante wondfolie. 
• Bij een droge huid:
  • Gebruik een huidcrème zonder parfums of indifferente zalf. Kloppend aanbrengen, niet masseren. De huidcrème of zalf moet snel in de huid trekken.
• Bij een vochtige huid:
  • Gebruik producten met een indrogend effect zoals zinkoxide.
  • Vervang bij incontinentie het incontinentiemateriaal regelmatig. Bescherm de huid zo nodig met barrièremiddel.
• Voorkom stoten, krabben, vallen, wrijven en schuiven. Zorg bij een kwetsbare huid voor een veilige omgeving. 
• Bij ondertemperatuur (minder dan 35.5 ºC):
  • Warm de cliënt voorzichtig op en laat hem of haar warme dranken drinken.
  • Verander zo mogelijk regelmatig van houding.  
  • Doe de cliënt katoenen sokken aan in bed.  
• Bij verhoogde temperatuur (hoger dan 38ºC): 
  • Was regelmatig als de cliënt zweet en zorg voor droge onderlaag.
  • Zorg voor extra vocht.
  • Adviseer een zachte, absorberende onderlegger die je kunt wassen.  
• Voorkom te veel zweten:
  • Zorg voor een koele omgeving.
  • Laat de cliënt kleding dragen van katoen of een ademende stof. Vooral niet te warme kleding.
  • Houd de huidplooien droog door katoenen beddengoed te gebruiken. Gebruik geen synthetisch beddengoed.
• Voorkom huid-op-huid-contact:  
  • Ondersteunende kleding is belangrijk, zoals een katoenen bh.
  • Zorg voor ondergoed dat goed sluit en niet knelt, bijvoorbeeld met pijpjes. Dus geen string.
  • Mannen kunnen een suspensoir dragen. Dit is een drager voor de balzak .
  • Draag een katoenen pyjamabroek in plaats van een nachtjapon.
  • Breng één van deze materialen aan: Engels pluksel (ruwe zijde op de huid), scheurlinnen of non-woven gaas. Vervang dit als ze vochtig worden, in ieder geval 2 keer per dag. 
• Gebruik geen:
  • Poeders: deze kunnen gaan klonteren.
  • Pasta, omdat dit moeilijk te verwijderen is en je de huid dan slecht kunt controleren.
  • Zinkzalf, omdat dit de huid afsluit.
  • Föhn, vanwege de kans op verbranding en uitdroging. 
• Overleg met de arts of er een ergotherapeut nodig in de volgende situaties: 
  • De cliënt is ADL-beperkt of heeft hulp nodig.
  • De cliënt heeft contracturen en heeft daardoor ADL-problemen of er ontstaan daardoor meer huidplooien ontstaan.

• Laat cliënten regelmatig plassen en geef plastraining.  
• Gebruik ademend incontinentiemateriaal met een groot absorberend vermogen.  
• Verschoon regelmatig. Was en droog meerdere keren per dag.  
• Controleer iedere dag de risicoplekken op incontinentieletsel.

• Probeer de cliënt te reactiveren.  
• Zorg dat de cliënt voldoende vocht en voeding binnenkrijgt.  
• Bied goede incontinentieverzorging. 
• Houd in de gaten dat de cliënt niet afkoelt (vooral ’s nachts). 
• Let extra op alle andere risicofactoren. 
• Verander regelmatig de houding: minimaal eens per 3 uur.  
• Controleer dagelijks de huidconditie. 
• Bij gevoelsstoornis: leg de cliënt uit dat het risico op huidletsel hoger is, doordat er geen waarschuwing is, zoals pijn of jeuk. Maak duidelijk dat de cliënt er daarom extra op moet letten. 
• Overweeg hulpmiddelen zoals een aangepast bed, een aangepaste stoel of aangepaste schoenen.