Muziek helpt mensen met dementie

Muziek is één van de laatste dingen in het brein dat vertrekt. Het beïnvloedt de stemming zeer positief en het is een manier om contact te maken. Ook voor mensen met dementie in een ver gevorderd stadium. Vaak komen naar aanleiding van de muziek allerlei herinneringen, verhalen en emoties los.

Verder lijkt muziektherapie bij mensen met de ziekte van Alzheimer effectief in het verbeteren van sociale vaardigheden en de emotionele toestand. Het vermindert ook gedragsproblemen. 

Deze video laat goed het effect van muziek zien. Meer filmpjes vind je op de website vergeetmijliedje.nl

https://vimeo.com/284694430

7 tips voor het gebruik van muziek bij mensen met dementie

Alzheimer Nederland deelt op hun website zeven praktische tips voor de inzet van muziek bij mensen met dementie. Muziek is volgens hen eigenlijk onmisbaar bij het creëren van een prettige sfeer, zowel thuis als in het verpleeghuis. Muziek ontspant als iemand onrustig is. Muziek activeert en verbetert de stemming. En muziek leidt af op stressvolle momenten. 

1. Gebruik voorkeursmuziek: dit zorgt voor veiligheid en herkenbaarheid. 
2. Bepaal het doel: is de muziek ter ontspanning, afleiding of juist als activering bedoeld? 
3. Muziek tijdens zorgmomenten: rustige, instrumentale muziek en voorkeursmuziek kunnen helpen bij het wassen, aankleden en het naar bed gaan.
4. Muziek ter activering: ga samen zingen of meebewegen en klappen op muziek, maak samen muziek. 
5. Samen muziek maken: vraag (na) of de persoon vroeger een muziekinstrument heeft bespeeld en bied deze (zo mogelijk) aan.  
6. Blijf observeren: kies de juiste muziek bij het juiste moment en blijf kijken of de persoon het prettig vindt.
7. Schakel zo nodig een muziektherapeut in. 

Kijk voor meer informatie op de website van Alzheimer Nederland of download de flyer van de Nederlandse Vereniging voor Muziektherapie (pdf)

Goede voorbeelden

• Muziekkussen
• Radio Remember
• Spotify-afspeellijsten
• Integraal muziekaanbod
• Persoonlijke afspeellijsten
• Diva Dichtbij
• Grijze Koppen Orkest

Muziekkussen voor ouderen

Voor het slapen gaan zo’n drie kwartier naar muziek luisteren via een muziekkussen heeft een positief effect op de nachtrust van oudere mensen met dementie. Deze muziekkusseninterventie is erkend als goed onderbouwde interventie door de erkenningscommissie ouderenzorg. Het muziekkussen speelt vooral in op de emotionele factoren. Ouderen kunnen tot in een laat stadium van hun ziekte muziek herkennen. Het geeft ze houvast, herkenning en daarmee een veilig gevoel.

Het muziekkussen ziet er van buiten net zo uit als een gewoon kussen. Er is een speaker ingebouwd die verbonden is met een mp3-speler. Muziektherapeuten zorgen ervoor dat de muziek herkenbaar en rustgevend is en stemmen de muziek af op de persoonlijke voorkeur van de cliënt. Meer informatie over het muziekkussen is te vinden via de website van Databank Interventies. Bekijk ook onderstaande video.

https://youtu.be/RsJkX8wRvb4

Radio Remember

In de loop van het leven wordt muziek voor de meeste mensen een drager van herinneringen en emoties. In de jeugd en vroege volwassenheid ontwikkelen we onze persoonlijke muzieksmaak. De muziek uit die tijd blijft ons het beste bij. Voor mensen met dementie, meestal 80 plussers, is dat ruim zestig jaar geleden. Daarom maakten de lectoraten Psychogeriatrie en Informatie, Technologie en Samenleving, in samenwerking met muziektherapeut Machgiel Bakker, een online muziekstation dat muziek uit die periode draait: Radio Remember. Een station om naar te luisteren, maar ook om in te zetten als psychosociale interventie om de kwaliteit van leven van mensen met dementie te verbeteren. Lees meer over Radio Remember

Spotify-afspeellijsten voor mensen met dementie

Speciaal voor mensen met dementie en hun naasten, heeft Alzheimer Nederland op Spotify afspeellijsten Alzheimer Nederland heeft afspeellijsten samengesteld met hits uit de Jaren ‘30/’40, ’50/’60 en met hits uit de Jaren ‘70/’80. Voor het beluisteren heb je een Spotify-account nodig.

Integraal muziekaanbod (Atlant)

Zorgorganisatie Atlant heeft voor hun bewoners met dementie een integraal muziekaanbod. Dit is een totaalaanbod van muzikale activiteiten en therapie voor mensen met dementie. Het kennen en gebruik maken van de favoriete muziek is daarbij van belang want muziek is ook bij gevorderde dementie voor mensen voelbaar. Het zet mensen in een sfeer, herinneringen komen terug, stemmingen zijn te beleven. Onderstaande video laat zien hoe dit aanbod eruit ziet. 

https://youtu.be/QMXLidLW-NM

Persoonlijke afspeellijst

Verpleeghuis Oranje Nassau’s Oord in Wageningen heeft persoonlijke afspeellijsten voor hun bewoners met dementie gemaakt. De locatiemanager, zorgmedewerkers en muziektherapeut vertellen hierover in de video:

https://youtu.be/Vdu7V4ZxuO0

Diva dichtbij

Diva Dichtbij probeert door middel van muziekoptredens, meestal voor kleine groepen soms individueel, een positief effect op mensen met dementie te bewerkstelligen. Meer informatie over de muziekoptredens door Diva Dichtbij is te vinden op:

https://youtu.be/TVSMxCR8XyM

Grijze koppen orkest

Het Grijze Koppen Orkest is een muziekproject dat mensen met dementie activeert en verbindt. Samen muziek maken activeert, maakt vrolijk, raakt en geeft zelfvertrouwen. Meer informatie over grijze koppen orkest is te zien in dit filmpje:

https://youtu.be/d1AfVIskPzc

Zorgorganisaties kunnen het orkest inhuren. Het aanbod kan op maat gemaakt worden. Meer over het Grijze Koppen Orkest op Movisie.nl.

Meer informatie over dementie en muziek

• Wat gebeurt er in je hersenen als je muziek luistert? College van prof. dr. Erik Scherder voor de Universiteit van Nederland.
• Hoe brengt muziek het verleden dichterbij voor iemand met dementie? College van prof. dr. Erik Scherder voor de Universiteit van Nederland.
• Wat werkt bij culturele interventies voor ouderen? Lees hoe kunst en cultuur een bijdrage kunnen leveren aan gezond en gelukkig oud worden op de website van Movisie.  
• Documentaire ‘Alive Inside’ op website Idfa 2014.
• Kijk op de website Muziektherapie.nl voor een vrijgevestigde muziektherapeut in de buurt. Aan veel (maar nog niet alle) verpleeghuizen is een muziektherapeut verbonden. Op de website vind je ook meer informatie over muziektherapie en dementie. Ze hebben ook een folder (pdf)