Er is steeds meer bewijs dat kunst en cultuur bijdragen bij zingeving, zelfvertrouwen en welbevinden van ouderen. Voor iedereen en dus ook voor mensen met dementie. Onderzoek laat onder andere positieve effecten zien op het cognitieve en probleemoplossende vermogen. Ook lijken kunst en theater stress te verminderen en de fysieke gezondheid van ouderen te verbeteren.
Movisie heeft een uitgebreid rapport geschreven over hoe je kunt kan bijdragen aan een positieve gezondheid.
De Veder Methode
Bij de Veder Methode proberen acteurs proberen met theater op een interactieve en levendige manier contact te maken met ouderen met geheugenproblemen. De voorstelling voorkomt eenzaamheid en geeft hun een gevoel 'erbij te horen'. Met verhalen, liederen en attributen prikkelen twee acteurs het langetermijngeheugen. Zo kunnen de ouderen herinneringen ophalen en voelen ze zich vaak weer 'thuis'. De voorstelling spreekt hun identiteit aan en vergroot gevoelens van eigenwaarde en zelfvertrouwen.
De Veder Methode is door de erkenningscommissie ouderenzorg erkend als interventie. Meer informatie vind je op de website van Databank erkende interventies of in onderstaand filmpje:
https://youtu.be/rOh00UEGV7Y
Inzetten van clowns
Naast de Veder methode zijn er ook andere voorbeelden van theater voor mensen met dementie. Bijvoorbeeld de inzet van een clown. De clowns richten zich met name op het leggen van non-verbaal contact met de persoon met dementie. Er zijn verschillende organisaties die deze dienst aanbieden zoals: de careclowns , visite clowns of miMakker clown.
https://youtu.be/nwu8LjPfTnQ
Onvergetelijke museum
Tijdens de rondleiding was er sprake van een ander soort contact. Door over de kunstwerken te praten, kregen wij voor het eerst sinds lange tijd zicht op de emoties van mijn moeder. Dat lukt in het dagelijks leven minder goed.
Reactie mantelzorger, Heesbeen et al., 2017
In 2013 hebben het Stedelijk Museum en het Van Abbe Museum samen het Onvergetelijk programma opgestart, waarbij mensen met dementie, samen met hun dierbaren, een interactieve rondleiding en workshop krijgen in het museum. Voor elk kunstobject wordt er gebruikt gemaakt van een Onvergetelijk-gespreksstructuur bestaande uit de volgende stappen: kijken, beschrijven, interpreteren en verbinden. Uit kwalitatief onderzoek naar het programma blijkt onder andere dat deelnemers zich na afloop gelukkiger voelen. De deelnemers zelf beoordelen het programma ook als zeer positief. Inmiddels zijn twaalf musea aangesloten. Meer informatie is te vinden op de website Onvergetelijkmuseum.nl en in onderstaande video.
https://youtu.be/hj4xktQheHw
Voorlezen aan mensen met dementie
Voorlezen kan ook een mooie manier zijn om contact te maken met iemand met dementie. Zorg wel dat de randvoorwaarden optimaal zijn. Stichting BedtimeStories geeft stapsgewijs uitleg over hoe je de voorleessessie optimaal kunt voorbereiden en welke soort verhalen geschikt zijn. Een toolkit met tips vind je op de website van BedtimeStories
Andere goede voorbeelden
Stichting Zorgcombinatie Marga Klompé heeft een mooi voorbeeld waarbij mensen met dementie samen met medewerkers en hun naasten op een van hun locaties aan de slag gingen met het onderwerp kunst. Zo gingen zij naar een museum waar ze rondleidingen kregen, konden ze zelf aan de slag met het maken van een kunstwerk of zingen ze aan de hand van de schilderijen. Onderstaande video geeft een impressie.
https://www.youtube.com/watch?v=h8-utGzyQ3E
Meer goede voorbeelden over kunst en dementie zijn te vinden op de website Cinema Senior