Uit onderzoek blijkt ook dat bewegen voor mensen met dementie goed is. Met bewegen kun je de dementie niet stoppen, maar het lijkt de dementie wel te vertragen. Zo verbeter je met bewegen het denkvermogen, onrust, passiviteit en een betere doorbloeding. Veel ouderen met dementie bewegen te weinig. In verpleeghuizen geldt dit voor negen van de tien bewoners.
Onderstaande animatiefilmpje nodigt medewerkers uit om na te denken over het belang van bewegen:
https://youtu.be/B7Yuo6Qr2zw
Ga direct naar:
Beweegadvies voor mensen met dementie
De algemene beweegnorm is om elke dag een half uur aan een stuk matig intensief te bewegen. Dit houdt in dat je hartslag iets verhoogt, en dat je het er warm van krijgt. Een rondje slenteren valt daar dus bijvoorbeeld niet onder, maar fietsen of stevig doorwandelen wel. Dit is echter niet voor iedereen haalbaar, bijvoorbeeld voor mensen met dementie. Toch zijn er ook voor deze groep veel mogelijkheden. Denk aan de beweeg- en beleeftuinen of aan bewegingsactiviteiten aan tafel. Het kan zo simpel zijn als het naar elkaar rollen van een bal over tafel. Dat zorgt meestal ook nog voor een hoop plezier. Op basis van verschillende onderzoeken is er een beweegadvies voor ouderen met dementie opgesteld:
- Bied beweegactiviteiten aan in alle stadia van dementie.
- Gebruik beweegprogramma’s met (verschillende) oefeningen die verschillende aspecten trainen met aandacht voor zowel kracht, uithoudingsvermogen, balans als flexibiliteit.
- Zorg ervoor dat een beweegprogramma minimaal twaalf weken duurt, maar laat activiteiten bij voorkeur structureler zijn.
- Laat mensen minstens driemaal per week meedoen aan beweegactiviteiten die bij voorkeur 45 tot 60 minuten per keer duren, voor zover dat mogelijk is. Ondersteunen van de activiteiten met muziek kan als prettig ervaren worden.
(Bron: Kenniscentrum Sport & Bewegen)
Terug naar boven 
Beweeggids voor ouderen met dementie
De beweeggids van Kenniscentrum Sport & Bewegen geeft zorgverleners en begeleiders handvatten om ouderen met dementie te stimuleren meer te bewegen. Er zijn 10 beweegmodules die binnen en buiten ingezet kunnen worden. Bij elke module krijg je uitleg in een video van professor Erik Scherder en bewegingsagoog Myron Hamming en kun je kiezen uit verschillende oefeningen. Naar de beweeggids op website van Kenniscentrum Sport & Bewegen.
Terug naar boven
Stimuleren van bewegen: aansluiten op de wensen en behoeftes
Het grootste deel van de dag bewegen we onbewust. Om beweeggedrag te kunnen veranderen, is het van belang om meer inzicht te krijgen in wat de motivaties en belemmeringen zijn van iemand met dementie om te bewegen. Om mensen te prikkelen om meer te bewegen, is het belangrijk om te weten wat zij vroeger gedaan hebben en nu nog graag willen doen.
Wanneer mensen weinig zin hebben om te bewegen, probeer dan te achterhalen waarom ze dit niet willen. Soms kan het te maken hebben dat ze niet meer weten hoe ze bepaalde activiteiten moeten uitvoeren om dat ze bang zijn om te vallen. Blijf in ieder geval stimuleren en zoeken naar mogelijkheden. Ook is het goed om te kijken of er geen sprake is van een andere oorzaak. Wil iemand bijvoorbeeld niet meer bewegen door pijn of somberheid?
Zuyd Hogeschool ontwikkelde het MIBBO-instrument. Een pakket waarmee voorkeuren en wensen van mensen met dementie met betrekking tot bewegen onderzocht kunnen worden.
Gesprekshulp 'Actief blijven met dementie'
Hoe kom je erachter wat de wensen en behoeften zijn van mensen met dementie en hun partners? Welke leefstijl hebben ze? Ervaren ze een gemis aan bezigheden? Willen ze juist samen dingen doen of apart? Deze vragen komen aan bod in de gesprekshulp ‘Actief blijven met dementie’ van docent en onderzoeker Netta van ’t Leven van Hogeschool Rotterdam.
Meer informatie om het bewegen bij ouderen in het algemeen te stimuleren vind je onder thema Mentaal welbevinden > Beweegstimulering
Terug naar boven
5 tips om te bewegen met ouderen met dementie
1. Vraag welke sport de oudere vroeger heeft beoefend
Kijk samen met het sociale netwerk of de oudere deze sport weer kan oppakken.
2. Stimuleer ouderen huishoudelijke klusjes te doen
Stofzuigen, afwassen, aardappelen schillen en tuinieren zijn goede bewegingsvormen.
3. Stimuleer het sociale netwerk samen met de oudere een rondje te lopen
Leg de familie uit dat bewegen voor ouderen met dementie belangrijk is en dat zij hieraan kunnen bijdragen.
4. Beweeg ook met ouderen die minder mobiel zijn
Fietsen op een duofiets, zwemmen en een ballon overspelen kunnen ook als iemand minder mobiel is.
5. Stimuleer ouderen zo lang mogelijk de dagelijkse dingen zelf te doen
Het pakken van een kopje, tandenpoetsen, aankleden, zelfstandig lopen naar het toilet (functionele afstanden) en kauwen zijn ook vormen van beweging.
Terug naar boven
Voorbeelden van beweegactiviteiten
Nog 50 ideeën
Alzheimer Nederland geeft adviezen om te blijven bewegen bij dementie. Download de 50 tips (pdf).
Er zijn ontzettend veel manieren van bewegen: Buiten of binnen, vooral nuttig of juist leuk, bij een vereniging, samen of toch alleen. Voor mensen met dementie bestaan legio beweegprogramma’s, -interventies, -activiteiten en cursussen. Hieronder delen we een aantal voorbeelden.
DOL beweegwaaier
DOL staat voor Dagelijks Opstaan en Lopen en onderstreept het belang om mensen met dementie dagelijks te stimuleren tot bewegen. Netwerk dementie Noord Holland Noord heeft een beweegwaaier ontwikkeld waarin haalbare, praktische tips en adviezen instaan om dagelijks met cliënten thuis en in een zorginstelling te bewegen.
Beweegtuinen
Er komen steeds meer zogenaamde beweegtuinen. Deze ‘actieve tuinen’ hebben als doel om ouderen (meer) in beweging te krijgen én te houden. In de beweegtuinen in verzorgings- en verpleeghuis Sint-Jan in Uden kunnen bewoners fitnessen. Het kan ook leuke interactie opleveren met hun jonge familieleden
https://youtu.be/Yn5biGdJqo0
- Kijk voor meer informatie over beweegtuinen op de website allesoversport.nl van Kenniscentrum Sport & Bewegen
Zwemmen met mensen met dementie
Zwementie is een project waarin mbo- en hbo-studenten zwemmen met ouderen met dementie. De ouderen met dementie wonen nog thuis of verblijven in een zorginstellingen in Den Haag. Zwementie is niet alleen heilzaam voor de deelnemende ouderen, maar bovenal ook leerzaam voor de studenten. Zij kunnen door Zwementie het gedrag van ouderen met dementie observeren in een andere context dan de geplande onderwijssituatie.
- Lees meer over zwementie op de website van Waardigheid en trots. Bekijk ook onderstaande video van Alzheimer Nederland
https://youtu.be/9YaBfBp6RW8
Samen voetballen
Een mooi voorbeeld om bewegen te stimuleren is onderstaand filmpje waarin een voetbalvereniging thuiswonende mensen met dementie de mogelijkheid biedt om mee te voetballen. Dit initiatief is genomen door de buurtsportcoach van Sportsupport Haarlem.
https://youtu.be/5QSEq4Bo9Fg
Bewegen op muziek
Bewegen op muziek is een simpele vorm van bewegen en kan ook als de persoon met dementie minder mobiel is. Met name bekende muziek van de persoon met dementie kan ervoor zorgen dat hij of zij gaat bewegen. Dit kan door heen en weer op een stoel te bewegen of met een voet te tikken.
Dansen
Dansen en dementie is een breed begrip. Mensen met dementie kunnen zelf gaan bewegen als ze bekende muziek van vroeger horen. Ook kunnen er activiteiten worden georganiseerd dit kan in een groep (bijvoorbeeld onder leiding van een activiteitenbegeleider) of individueel (bijvoorbeeld met een danstherapeut). Een mooi voorbeeld van dansworkshops is het voorbeeld 'HuidHonger'. Hiermee wordt de behoefte aan fysiek contact bij mensen met dementie onder de aandacht gebracht. In Trouw verscheen eerder een artikel over de ervaringen van verpleeghuis Randerode in Apeldoorn.
https://youtu.be/UrBvIKr8EFs
Loopcircuits
Zorg voor loopcircuits in de woonomgeving voor mensen met dementie. Het is van belang dat de circuits zich niet alleen richten op lopen, maar ook op interactieve elementen. Bewoners moeten onderweg iets tegenkomen, bijvoorbeeld een treincoupé met bewegende beelden, een babyhoek of een zithoekje.
Fietsgame
Interactief fietsen is een goede en haalbare manier om ouderen met dementie te stimuleren om meer te gaan bewegen. Ouderen fietsen op een hometrainer terwijl ze videobeelden zien van een echte fietstocht. Onderweg komen opdrachten langs of kunnen ze zelf kiezen om ergens af te slaan. Bij een beweeggame combineer je een fysieke inspanning (zoals fietsen) met een computerspel in een virtuele omgeving. Deze combinatie heeft eerder een positief effect gehad op het brein van ouderen zonder geheugen problemen, ouderen die de ziekte van Parkinson hebben of ouderen met een milde geheugenstoornis. Lees meer over Fietslabyrint, de ontwikkelaar van interactief fietsen.
- Ken jij nog een mooi voorbeeld? Deel hem hieronder als reactie.
Meer informatie over beweeginterventies bij mensen met dementie is te vinden op allesoversport.nl
Terug naar boven
Meer informatie
Voorbeeld uit de praktijk
Een zorgmedewerker: 'Mevrouw Jansen heeft dementie en was ‘vroeger’ tennislerares. Samen met Mevrouw Jansen heb ik dit proberen op te pakken. Op de parkeerplaats hebben we een potje getennist. Hoewel het voor de auto’s niet helemaal veilig was, was ik onder de indruk van haar tennisvaardigheden én het gezicht van Mevrouw Jansen. Ze was weer even tennislerares en daar genoot ze van!'
Heb jij ook een mooi voorbeeld uit de praktijk? Laat deze dan hieronder achter!