Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Dementie

Samenwerken met informele zorg

Op basis van verschillende trends ligt het in de verwachting dat er steeds meer mantelzorgers nodig zullen zijn, maar het aantal mantelzorgers neemt in de toekomst waarschijnlijk juist af. Hierdoor wordt de druk op de mantelzorgers die er wel zijn verder toenemen. Dit vraagt een blijvende aandacht voor informele zorg. Om als zorgorganisatie deze mensen zo goed mogelijk te (blijven) ondersteunen is samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers en een duidelijk beleid hierop belangrijk.

Wanneer ondersteuning nodig is, wordt allereerst gekeken naar het eigen, sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen. Hulp wordt dichtbij georganiseerd. Deze ontwikkeling - in combinatie met het langer thuis wonen – zorgt er samen met de (verwachte) toename van het aantal mensen met dementie voor dat de inzet van meer mantelzorgers nodig is. Datzelfde geldt in verpleeghuizen. 

Cijfers inzet van informele zorg 

Uit het steekproefonderzoek (2019) van Verwey Jonker instituut blijkt dat huishoudens met dementie vooral worden  bijgestaan door beroepskrachten uit de zorg (41 procent) en door mantelzorgers die niet in huis wonen (47 procent). Ook blijkt dat er niet zo heel veel vrijwilligers actief zijn bij mensen met dementie thuis (7 procent). Tenminste niet zoveel mensen die zichzelf ‘vrijwilliger’ noemen. Buren, bezoekers en straatgenoten (12 procent) zijn belangrijker in de informele hulp aan dementie-huishoudens.

Inzet informele zorg

Het Verwey Jonker Instituut heeft een handreiking voor organisatie ontwikkeld rondom informele zorg. 

Deze handreiking is een onderdeel van de publicatie ‘Informele hulp bij dementie thuis: wat buren, bezoekers, mantelzorgers  en vrijwilligers doen’ (pdf, 2019). In deze publicatie is zowel kwantitatief als kwalitatief onderzoek gedaan naar de inzet van informele zorg bij dementie in Nederland. Ook een aantal goede voorbeelden worden toegelicht. 

In 2016 heeft het Nivel een kennissynthese over ‘Vrijwilligershulp thuis bij mensen met dementie’ gepubliceerd. Hierin staan onder andere verschillende vormen van vrijwilligerswerk toegelicht en een aantal conclusies en aanbevelingen op welke wijze organisaties kunnen inzetten om meer vrijwilligers te werven.

Samenwerking met informele zorg binnen de organisatie

Wanneer je binnen de organisatie aan de slag wilt met betere samenwerking tussen formele en informele (mantelzorgers, vrijwilligers, familie) zorg is het goed om na te denken over:

  • Richten: Wat is je visie en beleid, waarom wil je het en wat zijn je ambities? Denk hierbij ook aan het cultuur aspect.
  • Inrichten: hoe pak je het traject aan, welke werkwijzen zet je in? Hoe richt je het project in? 
  • Verrichten: hoe zorg je voor implementatie, borging en verspreiding? Hoe monitor je het proces? Hoe versterk, stimuleer en stuur je het proces?

Meer informatie over deze begrippen plus een stappenplan voor samenwerking met informele zorg (algemeen) vind je in het thema Mantelzorg, Vrijwilligerswerk en Familieparticipatie:

In het digitale werkboek ‘Verder in samenwerking’ zijn de ervaringen en instrumenten gebundeld van 80 zorgorganisaties die in het project In voor Mantelzorg (2014-2015) werkten aan een betere samenwerking met mantelzorgers. Met filmpjes, tips en voorbeelden.

Wet en regelgeving bij de inzet van informele zorg

Bij het opstellen van een beleid is kennis van wet- en regelgeving rondom de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers belangrijk. Algemene informatie hierover is te vinden voor:

In de notitie Grenzen verleggen (2016) staan wettelijke en juridische aspecten van de betrokkenheid van mantelzorgers en de inzet van vrijwilligers in de zorg.

Meer informatie

Iedere twee jaar voert Alzheimer Nederland samen met het Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (NIVEL) een groot onderzoek naar mantelzorgers. 

Bronnen

  • Zorg voor beter 
  • AlzheimerNL
  • Verwey Jonker
  • Nivel

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.