Persoonlijke beschermingsmiddelen in de thuiszorg

Bij handhygiëne spelen handschoenen een belangrijke rol, naast het op de goede manier reinigen van je handen. Wie is in de thuiszorg verantwoordelijk voor het verschaffen van persoonlijke beschermingsmiddelen? En waarom zou je in de thuiszorg handschoenen dragen?

Er zijn natuurlijk een aantal duidelijke verschillen tussen de zorg in een verpleeghuis en de zorg thuis. Vooral logistiek zijn er in de thuiszorg een aantal uitdagingen, zoals de beschikbaarheid van materiaal. Het verschilt per organisatie hoe dit geregeld is. Daarnaast is de omgeving natuurlijk anders.

Beschermingsmiddelen goed gebruiken

Belangrijker is misschien nog wel de overeenkomst: de cliënt. Ouderen blijven steeds langer thuis wonen en ook na een ziekenhuisopname worden mensen eerder naar huis gestuurd. Thuis vindt steeds meer complexe langdurige zorg plaats bij ernstig zieke, kwetsbare ouderen. Aandacht voor handhygiëne, persoonlijke hygiëne en goed gebruik van beschermingsmiddelen is dan ook echt nodig.

Verantwoordelijkheid van werkgever

Werkgevers moeten ervoor zorgen dat medewerkers veilig en verantwoord kunnen werken. Dit is ook hun plicht volgens de Arbo-wet. Deze wet verplicht een werkgever om zijn medewerkers daar waar nodig de correcte beschermingsmiddelen ter hand te stellen, legt Conny Moons uit. Zij was destijds expert hygiëne voor Zorg voor Beter en adviseur bij de V&VN. ‘Deze correcte beschermingsmiddelen betreffen echt niet alleen oordoppen en veiligheidsschoenen, maar ook handalcohol, handschoenen, schorten en waar nodig mondneusmaskers. Bescherming tegen micro-organismen dus.’

Suzanne Veen van branchevereniging BTN onderschrijft dat. ‘Zeker omdat thuiszorgmedewerkers veelal solistisch te werk gaan, is het goed om als werkgever regelmatig je medewerkers te informeren over het belang van handhygiëne. Het gebruik van handschoenen in bepaalde situaties stimuleren en voldoende materialen ter beschikking stellen, horen daar ook bij.’

Uit een poll van Zorg voor Beter blijkt dat bij een derde van de zorgorganisaties de verantwoordelijkheid voor de aanschaf van handschoenen bij de cliënt ligt. Jurist Wim Wickering van Zorg Zaken Groep zocht het voor ons uit.

Bram Hengeveld was als programmamedewerker verbonden aan de Vilans KICK-protocollen. Daarnaast werkt hij als wijkverpleegkundige voor Stichting Livio in Enschede. ‘Ik heb het geluk dat mijn organisatie zijn verantwoordelijkheden kent en zorgdraagt voor alle benodigde beschermingsmiddelen. Lang niet alle organisaties leven deze verplichting na’, aldus Hengeveld. ‘Sommige maken zelfs de cliënt verantwoordelijk. Dit resulteert vaak in verkeerd of helemaal geen materiaal.’

Afsluitbare box

Een ander mogelijk obstakel dat Bram ziet is de opslag van materiaal. ‘Je neemt niet alles constant mee op de fiets, dus het is handig om bij de cliënt thuis een afsluitbare box te hebben waarin je alle benodigde spullen kunt bewaren. Die box is ook belangrijk omdat je geen invloed hebt op de omgeving. Niet alle huizen zijn even schoon en netjes.’

Vanaf het eerste moment

Om die reden vraagt hij bij een eerste bezoek ook vaak aan de cliënt of ze kunnen zorgen voor een zeeppompje en keukenrol. ‘Op die manier kun je in ieder geval goed je handen wassen. Een aparte schone handdoek is ook al erg prettig. Lukt dat toch niet, dan ben je aangewezen op handdesinfectans. De thuiszorg blijft maatwerk, maar er is altijd wel een oplossing om hygiënisch te werken.’

Bram neemt bij datzelfde eerste bezoek handschoenen en handalcohol mee, om te zorgen dat er altijd voldoende materialen voorhanden zijn. ‘Zeker als ik weet dat er sprake is van wond- of stomazorg.’ Door bij het eerste contact direct wat voorraad mee te nemen, heb je daarna altijd spullen bij de hand. Je werkt dan al direct vanaf het begin hygiënisch en dat maakt het voor jou en voor de cliënt heel gewoon dat je op bepaalde momenten gebruik maakt van handschoenen of andere beschermingsmiddelen.

Bram Hengeveld geeft ook 5 tips voor goed gebruiken van handschoenen.

Leg uit waarom je iets doet

Volgens Conny is het belangrijk om over het gebruik van handschoenen het gesprek aan te gaan met de cliënt. ‘Ik hoor wel eens dat verpleegkundigen bij het gebruik van handschoenen worden gevraagd of ze vies zijn van de cliënt, maar daar gaat het bij het gebruik van handschoenen natuurlijk niet om. Goede en veilige zorgverlening is altijd het uitgangspunt. Leg dus uit waarom je handschoenen draagt.’