Digitale zorg in de ouderenzorg

Digitale zorg wordt ingezet om de werkdruk in de zorg te verlichten: om met hetzelfde aantal zorgmedewerkers meer cliënten te kunnen helpen. Dit is belangrijk vanwege de groei van het aantal zorgvragers en het achterblijven van het benodigde aantal zorgmedewerkers. Maar ook om bijvoorbeeld meer tijd te krijgen voor aandacht voor de cliënt en op termijn meer werkplezier voor de zorgmedewerkers. 

Ook inzet voor een verbetering van de kwaliteit van leven voor de cliënten en voor verbetering van de kwaliteit van de zorg. Voor ouderen die zelfstandig wonen ligt het accent op het langer zelfstandig kunnen blijven wonen met een gevoel van veiligheid. Een doel hierbij kan zijn uitstel van een aanvraag tot intramurale opname. Dit is vooral bij mensen met (gevorderde) dementie.

Zorgtechnologie is technologie die kan worden ingezet bij zorg en ondersteuning van mensen met een zorgbehoefte. Digitale zorg is een vorm van zorgtechnologie. Het gaat in dit thema om digitale zorg: zorgtechnologieën die gebaseerd zijn op ICT, informatie- en communicatietechnologie. Dit wil zeggen zorgtechnologieën die zijn verbonden met internet en werken met een app of andere software.

• Digitale zorg wordt in verpleeghuizen ingezet om de werkdruk in de zorg te verlichten. Zodat er met hetzelfde aantal zorgmedewerkers meer cliënten geholpen kunnen worden. Dit is van belang vanwege de groei van het aantal zorgvragers en het achterblijven van het benodigde aantal zorgmedewerkers. Maar ook om bijvoorbeeld meer tijd te krijgen voor aandacht voor de cliënt. En op termijn meer werkplezier voor de zorgmedewerkers.
• Het wordt ook ingezet voor een verbetering van de kwaliteit van leven voor de cliënten. En voor verbetering van de kwaliteit van de zorg.

Een bepaalde vorm van verpleegzorg is het Volledig Pakket Thuis (VPT) en het Modulair Pakket Thuis (MPT): verpleegzorg aan huis voor ouderen met een indicatie voor intramurale opname. Dan is er specifieke digitale zorg om het Volledig Pakket Thuis en het Modulair Pakket Thuis op verantwoorde wijze mogelijk te maken voor mensen met gevorderde dementie. Zodat daadwerkelijke opname in het verpleeghuis uitgesteld kan worden. Dit is vooral andere digitale zorg dan in het verpleeghuis bij mensen met gevorderde dementie wordt toegepast. Omdat de cliënten veel langer overdag en ’s avonds op het eigen appartement verblijven.

• Digitale zorg wordt ingezet om de werkdruk in de zorg te verlichten. Zo kunnen er met hetzelfde aantal zorgmedewerkers meer cliënten geholpen helpen. Dit is belangrijk vanwege de groei van het aantal zorgvragers en het achterblijven van het aantal zorgmedewerkers dat nodig is. Maar bijvoorbeeld ook om meer tijd te krijgen voor aandacht voor de cliënt en op termijn meer werkplezier voor de zorgmedewerkers.
• Verbetering van de kwaliteit van leven voor de cliënten en verbetering van de kwaliteit van de zorg.
• Voor ouderen die zelfstandig wonen is het belangrijk om langer zelfstandig te kunnen wonen met een gevoel van veiligheid. Een doel hierbij kan zijn uitstel van een aanvraag tot intramurale opname. Dit is met name bij mensen met (gevorderde) dementie.

VPT en MPT

Bijzondere vormen van thuiszorg zijn Volledig Pakket Thuis (VPT) en Modulair Pakket Thuis (MPT). Deze vallen onder de Wet langdurende zorg: verpleegzorg aan huis voor ouderen met een indicatie voor intramurale opname. Dan is er specifieke digitale zorg om het Volledig Pakket Thuis en het Modulair Pakket Thuis op de juiste manier mogelijk te maken voor mensen met gevorderde dementie. Zodat daadwerkelijke opname in het verpleeghuis uitgesteld kan worden. Dit is vaak andere digitale zorg dan in het verpleeghuis wordt toegepast bij mensen met gevorderde dementie. Omdat de cliënten veel langer overdag en ’s avonds in het eigen appartement zijn.

Welke nieuwe technologieën kunnen worden ingezet bij cliënten thuis? Welke mogelijkheden van digitale zorg bestaan er voor mensen die zich in een vergevorderd stadium van dementie bevinden? En welke vormen van domotica zouden standaard aanwezig moeten zijn in de thuissituatie van ouderen? Bekijk het antwoord op welke digitale zorg in de dementiezorg ingezet kan worden.

Domotica in de zorg zijn sensoren verspreid door een kamer/appartement in een verpleeghuis of in een zelfstandig appartement. De sensoren registeren beweging. Vaak maakt een specifieke bedsensor onder het matras deel uit van het netwerk van sensoren. Achter het netwerk van sensoren functioneert een computerprogramma die continue de gegevens van de sensoren analyseert.

Er zijn de volgende vormen van zorgdomotica:

• Zorgdomotica voor in een verpleeghuis. In het bijzonder in groepswoningen voor mensen met (gevorderde) dementie, waarbij een groep van 8-12 cliënten bij elkaar wonen met een gemeenschappelijke woonkamer. Bewaking of toezicht bij: in de nacht op uit bed komen, het verlaten van de kamer, te lang in de badkamer blijven of een mogelijke noodsituatie. Ook het kunnen volgen van het leefpatroon van een cliënt, maar zonder het actief signaleren door het systeem op belangrijke afwijkingen van het dagelijks leefpatroon. Deze vorm is niet toepasbaar bij Volledig Pakket Thuis of Modulair Pakket Thuis voor mensen met (gevorderde) dementie die zelfstandig blijven wonen. Dan is de vorm leefstijlmonitoring of leefpatroonmonitoring van toepassing.
• Leefstijl- of leefpatroonmonitoring voor alleenwonende mensen met (gevorderde) dementie die zelfstandig wonen. Met name bij een Volledig Pakket Thuis of Modulair Pakket Thuis. Bij leefstijl- of leefpatroonmonitoring wordt het dagelijks leefpatroon gedurende een aantal weken geleerd door het systeem. Hierna wordt door het systeem signalen doorgegeven naar de zorg of er sprake is van een afwijking op het normale dagelijks leefpatroon. Het leefpatroon kan actief gevolgd worden.

• Afhankelijk van het type digitale zorg kan het (veel) tijd en personeelsinzet kosten om het te implementeren in het zorgproces. Dit is met name het geval bij die typen digitale zorg die anders gaan werken met zich meebrengen. Hier wordt mee bedoeld persoonsgerichte zorg op basis van data. In plaats van vast geplande zorgmomenten zullen er meer flexibele zorgmomenten komen, als de binnenkomende gegevens aangeven dat een bepaalde zorghandeling nodig is. Dit vraagt vaak om een verandering in een ingesleten werkwijze.
• In de thuiszorg en wijkverpleging is de financiering van digitale zorg wel aanwezig, maar ingewikkeld geregeld.
• Voor bepaalde typen digitale zorg is er één marktleidende leverancier op de Nederlandse markt actief met weinig of geen concurrentie.

• Digitale zorg wordt ingezet om de werkdruk in de zorg te verlichten. Zo kunnen er met hetzelfde aantal zorgmedewerkers meer cliënten geholpen helpen. Dit is belangrijk vanwege de groei van het aantal zorgvragers en het achterblijven van het aantal zorgmedewerkers dat nodig is. Maar bijvoorbeeld ook om meer tijd te krijgen voor aandacht voor de cliënt en op termijn meer werkplezier voor de zorgmedewerkers.
• Verbetering van de kwaliteit van leven voor de cliënten en verbetering van de kwaliteit van de zorg.
• Voor ouderen die zelfstandig wonen is het belangrijk om langer zelfstandig te kunnen wonen met een gevoel van veiligheid. Een doel hierbij kan zijn uitstel van een aanvraag tot intramurale opname. Dit is met name bij mensen met (gevorderde) dementie.

Het antwoord op deze praktijkvraag laat zich helaas niet in een paar zinnen vatten, omdat het per cliënt en situatie verschillend is. Wel is er een overzicht van technologieën bij dementie. Hierin zie je welke technologie voor wie in welke fase geschikt is. Ook heb je de Vilans Hulpmiddelenwijzer. Deze site geeft betrouwbare informatie over hulpmiddelen bij dagelijkse activiteiten.

Op digitale zorg kan de Wet zorg en dwang (Wzd) van toepassing zijn. Dit is voor die vormen van digitale zorg, waarbij sprake is van toezicht of bewaking. Niet alleen bij bijvoorbeeld camera’s met beeldinterpretatie maar ook bij een bedsensor die onder de matras wordt geplaatst. Daarnaast kan de internationale regelgeving Medical Device Regulation (MDR) van toepassing zijn. Een hogere klasse met een certificering kan voor een bepaald product noodzakelijk worden als bepaalde data uit de digitale zorgtechnologie gebruikt worden door medisch personeel, zoals een specialist ouderengeneeskunde (SOG), voor een diagnose of een medische interventie.