V&VN, de Hogeschool van Groningen en Vilans werkten in 2017 samen aan deze werkplaats, die gefinancierd werd door ZonMw en Sia.
Eindresultaat: toolkit en lesmateriaal
Deelnemende thuiszorgmedewerkers gaven aan behoefte te hebben aan een helder en kort overzicht van instrumenten die ze in verschillende situaties kunnen inzetten. Dat heeft geresulteerd in de volgende eindproducten:
- Een toolkit met bruikbare methodieken en instrumenten om mantelzorgers vanuit de thuiszorg in verschillende situaties effectief te ondersteunen. Voorzien van een heldere beschrijving wanneer wat te gebruiken is, door wie en hoe.
- Lesmateriaal behorend bij de methodieken en instrumenten gericht op hbo-v studenten.
Download de toolkit 'Mantelzorgondersteuning voor thuiszorgmedewerkers' (pdf)
Tools ingedeeld in 4 categorieën
De tools zijn ingedeeld in vier categorieën en helpen je zo een keuze te maken welk instrument het beste past bij een bepaalde situatie:
1. Meten van (over)belasting
Deze tools bestaan uit vragenlijsten voor het meten of inschatten van overbelasting van mantelzorgers.
2. Netwerk in beeld
Deze tools helpen om het netwerk van de cliënt (en mantelzorger) in beeld te brengen.
3. Samenwerking verkennen
Dit instrument helpt om inzicht te krijgen in de samenwerking tussen zorgverlener en mantelzorger en de mogelijkheden om die te verbeteren.
4. Gespreksaanpak mantelzorgondersteuning
Deze tools gaan dieper in op de behoefte aan ondersteuning van de mantelzorger en helpen bij het gesprek met de mantelzorger en de cliënt.
Lesmateriaal mantelzorgondersteuning hbo-v
Wijkverpleegkundige Saskia: de toolkit is heel overzichtelijk geworden, een nuttig instrument om mee te werken!
Wat is de impact van mantelzorgers op de gezondheid en het welzijn van de cliënt? Om aandacht te vragen voor de rol en betekenis van mantelzorgondersteuning heeft Hanzehogeschool Groningen in deze werkplaats lesmateriaal ontwikkeld voor hbo-v studenten. Het lesmateriaal bestaat uit 5 praktijkgerichte opdrachten en bijbehorende tools:
- Opdracht die student bewust maakt van verschillende gezinssituaties en zorg binnen het gezin.
- Opdracht over impact die ziekte en zorgafhankelijkheid kunnen hebben op het familiesysteem en de noodzaak tot ondersteuning en begeleiding om met deze situatie te leren omgaan.
- Opdracht om eigen familiestructuur in kaart te brengen in een genogram.
- Oefening met mantelzorgkompas het SOFA-model om inzicht te krijgen in rollen van mantelzorgers.
- Oefening om netwerk van cliënt in kaart te brengen en draagkracht en draaglast in te schatten
Download het lesmateriaal 'Mantelzorgondersteuning, Lesmateriaal voor bewustwording van studenten en zorgprofessionals' (pdf)
Waarom deze werkplaats?
Coördinator Steunpunt Mantelzorg, Marjon: Wat een mooie en relevante tool.
De belasting van mantelzorgers is de afgelopen jaren toegenomen. Ruim 1 op de 6 mantelzorgers voelt zich zwaar- of overbelast. Zorgprofessionals willen proactief hiermee omgaan en samen met hen onderzoeken welke ondersteuning preventief kan helpen.
Ondersteuning afstemmen op behoeften
Per situatie kan de behoefte aan ondersteuning verschillen. Dat heeft zowel te maken met de wensen en behoeften van mantelzorgers zelf, als met de situatie van de cliënt en de aan- of afwezigheid van een actief informeel netwerk. Ook (technologische) hulpmiddelen, digitale communicatie en de inzet van vrijwillige of betaalde, ondersteunende diensten kunnen de werkzaamheden van mantelzorgers verlichten. Het draait om ondersteuning op maat.
Wat is er gebeurd in de werkplaats?
Wijkverpleegkundige Nandy: Wat goed dat jullie een toolbox hebben gemaakt om de zorgverlener te ondersteunen betreft mantelzorg. Ik vind hem heel volledig!
Verschillende thuiszorgorganisaties namen deel aan de werkplaats. Zij werkten met diverse methodieken en instrumenten om mantelzorgers te ondersteunen. In de werkplaats wisselden de deelnemers ervaringen uit over de toepassing en resultaten. Ook gingen ze aan de slag met elkaars instrumenten. Medewerkers en mantelzorgers werden geïnterviewd over de bruikbaarheid, verschillen en overeenkomsten van de methodieken en instrumenten.
Wijkverpleegkundigen, medewerkers uit verschillende thuiszorgorganisaties, hbo-v studenten, mantelzorgers en onderwijs, schreven mee aan een advies om de instrumenten aan te passen. Het Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek programmalijn Familiezorg, van de Hanzehogeschool Groningen, werkte een voorstel uit voor lesmateriaal behorend bij de methodieken en instrumenten gericht op hbo-v studenten. Op basis van deze gegevens werden de (les)materialen verder aangepast en opgeleverd.
Meer informatie
Meer weten over de werkplaats 'Ondersteuning van mantelzorgers vanuit de thuiszorg versterken'?
Neem contact op met Barbara de Groen, adviseur Vilans, b.degroen@vilans.nl