Overbelasting bij mantelzorgers
Gepubliceerd op: 03-05-2022
Laatst bijgewerkt op: 14-10-2024
Hoe herken je overbelasting bij mantelzorgers? Waar moet je op letten? Op deze pagina kijken we naar de signalen van overbelasting en hoe je als zorgverlener ondersteuning kan geven. Met instrumenten, zoals EDIZ en CSI, kun je eventuele overbelasting bij mantelzorgers meten.
Overbelasting wordt onder andere bepaald door de draagkracht en draaglast van een mantelzorger. De draagkracht is wat een mantelzorger aankan. De draaglast geeft aan hoe zwaar de zorg voor hem of haar is. Beide moeten in balans zijn. Als er te lang, te veel van een mantelzorger wordt gevraagd, heeft dit negatieve gevolgen. Zowel voor de lichamelijke als geestelijke gezondheid van de mantelzorger. Op tijd signaleren van overbelasting is dus belangrijk.
Klachten bij overbelasting
Je herkent overbelasting aan de volgende klachten:
- Lichamelijk: zoals hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouder of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht.
- Psychisch: zoals meer schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd zijn of piekeren.
- Gedragsmatig: zoals rusteloos, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.
Download de infographic Aandacht voor mantelzorgers uit de Richtlijn Mantelzorg (2021).
Vraag uit de praktijk: Hoe kunnen mantelzorgers van mensen met een langdurige zorgvraag worden ontlast, zonder direct taken over te nemen en betrokkenheid te verminderen?
- Versterk de draagkracht door de mantelzorger meer over de ziekte te leren. Denk bijvoorbeeld aan informatie over dementie. De mantelzorger kan dan rekening houden met veranderend gedrag.
- Stimuleer gezond eten, voldoende slapen en niet te vergeten: leuke dingen doen.
- Verminder de draaglast. Bijvoorbeeld door de zorg met anderen te delen, af en toe de zorg over te dragen en hulpmiddelen in te zetten.
- Ga in gesprek met de mantelzorgers. Vraag bijvoorbeeld wat hen energie kost en waar ze het juist van krijgen.
- Kijk of mantelzorgondersteuning nodig is.
- Verwijs door naar lokale initiatieven voor mantelzorgers en mantelzorgorganisaties.
Download de infographic Mantelzorg uit de Richtlijn Mantelzorg (2021) onder bij downloads. Hierin lees je meer over aandacht voor de mantelzorger.
Vragenlijsten om overbelasting te meten
Er zijn verschillende vragenlijsten die de belasting van mantelzorgers in beeld brengen:
