Direct naar:
Ondersteuning van mantelzorgers bij overbelasting
Vragenlijsten om overbelasting te meten
Overbelasting wordt onder andere bepaald door de draagkracht en draaglast van een mantelzorger. De draagkracht is hetgeen een mantelzorger aankan, de draaglast geeft aan hoe zwaar de zorg voor hem of haar is. Beide moeten in balans zijn. Als er te lang, te veel van een mantelzorger wordt gevraagd, heeft dit negatieve gevolgen. Zowel voor de lichamelijke als geestelijke gezondheid van de mantelzorger. Tijdig signaleren van overbelasting is dus belangrijk.
Klachten bij overbelasting
Je herkent overbelasting aan de volgende klachten:
Lichamelijk
Onder meer hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouder of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht.
Psychisch
Onder meer schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd zijn, piekeren.
Gedragsmatig
Onder meer rusteloos, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.
Download de infographic Aandacht voor mantelzorgers (pdf) uit de Richtlijn Mantelzorg (2021).
Hoe houd je overbelasting van mantelzorgers tegen of help je te verminderen?
- Versterk de draagkracht door de mantelzorger meer over de ziekte te leren. Denk bijvoorbeeld aan informatie over dementie. De mantelzorger kan dan rekening houden met veranderend gedrag.
- Stimuleer gezond eten, voldoende slapen en niet te vergeten: leuke dingen doen.
- Verminder de draaglast. Bijvoorbeeld door de zorg met anderen te delen, af en toe de zorg over te dragen en hulpmiddelen in te zetten.
- Ga in gesprek met de mantelzorgers. Vraag bijvoorbeeld wat hen energie kost en waar ze het juist van krijgen.
- Kijk of mantelzorgondersteuning nodig is.
- Verwijs door naar lokale initiatieven voor mantelzorgers en mantelzorgorganisaties.
Download de infographic infographic Mantelzorg (pdf) uit de Richtlijn Mantelzorg (2021).
Richtlijn Mantelzorg
De Richtlijn Mantelzorg biedt handreikingen en tools om overbelasting te voorkomen, signaleren en verlichten. Door het gebruik van de richtlijn zal (dreigende) overbelasting eerder worden opgespoord. Mantelzorgers zullen zich meer gehoord en gesterkt voelen in het omgaan met de zorg voor hun naaste.
De aanbevelingen in deze richtlijn gelden voor verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in alle settingen en voor mantelzorgers in alle levensfasen en situaties.
Download de Richtlijn Mantelzorg (pdf, 2021)
Er zijn verschillende vragenlijsten die de belasting van mantelzorgers in beeld brengen.
CSI, Caregiver Strain Index
De CSI is een wetenschappelijk gevalideerd meetinstrument en een van de meeste gebruikte vragenlijsten om overbelasting te meten. De CSI is snel en makkelijk af te nemen; het omvat dertien vragen die met ja of nee kunnen worden beantwoord.
- CSI, met instructie (pdf)
EDIZ, Ervaren Druk door Informele Zorg
EDIZ is een wetenschappelijk gevalideerd meetinstrument, speciaal voor mantelzorgers van mensen met dementie. Het geeft een globale inschatting. Door de mantelzorger regelmatig de vragenlijst in te laten vullen, krijg je op de lange termijn een goed beeld.
- EDIZ, met instructie (pdf)
EDIZ-plus
EDIZ-plus kan breder worden ingezet dan EDIZ, die vooral voor mantelzorgers van mensen met dementie is.
CRA-D, Caregiver Reaction Assessment
De CRA-D (Dutch) is speciaal voor het meten van de zorglast bij partners van hulpvragers. Het belicht zowel de positieve als negatieve aspecten van de zorgverlening.