Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Hygiëne

Tips voor gebruik handschoenen

Zorg voor Beter vroeg in juni 2016 aan de bezoekers: ‘Wanneer gebruik jij handschoenen?’ De poll werd massaal ingevuld en ging viraal! Bijna 1.000 zorgmedewerkers vulden de poll in en velen gaven een nuttige toelichting. Duidelijk een onderwerp dat leeft! Conny Moons, expert hygiëne van Zorg voor Beter en verpleegkundige van beroepsorganisatie V&VN, geeft een paar aanvullende tips.

Bijna driekwart van de bezoekers geeft aan handschoenen te gebruiken wanneer dit nodig is. Een kwart zegt altijd handschoenen aan te hebben: per cliënt één paar handschoenen. Maar let op: ‘per cliënt één paar handschoenen’ kan goed zijn, maar dit is niet altijd het geval. Onderaan deze pagina vind je de volledige uitslag van de poll.

Leer van elkaar

handschoenen ouderenzorgVelen gaven een nuttige toelichting zoals Baukje Hazelhoff (verzorgende bij Lentis Dignis GGZ Groningen in Eelde): ‘Ik draag alleen als het nodig is handschoenen. Maar in de praktijk komt dat er op neer dat ik bij bijna elke bewoner die ik help met de ADL handschoenen draag. Bij elke bewoner nieuwe en soms meerdere (per handeling andere). Toch vergeet ik het ook wel eens... Maar ik ben me bewust van het feit dat er steeds ziekere bewoners worden opgenomen en dat de noodzaak om schoon te werken steeds groter wordt! Ook in het belang van medebewoners.’

I. Luppinga (verpleegkundige in Nijmegen): ‘Bij wondzorg gebruik ik twee paar handschoenen: een paar voor het verwijderen van het vuile verband en een paar bij de wondzorg en verbinden.’

Wanneer handschoenen gebruiken?

  • Bij contact met lichaamsvocht, slijmvliezen en/of niet-intacte huid.
  • Als er kans is om bepaalde micro-organismen over te dragen, zoals bijvoorbeeld
  • Als je zelf wondjes aan de handen hebt.

Bescherm ook jezelf

De belangrijkste reden om handschoenen te dragen is het voorkomen van kruisbesmetting. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat jij als zorgverlener micro-organismen overdraagt van de ene op de andere cliënt. Die handschoenen beschermen echter niet alleen de kwetsbare ouderen, maar ook jou als zorgverlener. Niet-steriele handschoenen dienen er bijna altijd voor om jou te beschermen. Bij contact met slijmvliezen bijvoorbeeld of als je zelf wondjes hebt. Handschoenen beschermen je huid als je geneesmiddelen bereidt of in contact komt met bijtende of irriterende stoffen en zalven. Denk bijvoorbeeld aan chloor of corticosteroïden. Steriele handschoenen gebruik je alleen als specifieke richtlijnen dit voorschrijven. Dit is ter bescherming van de cliënt.

Drie tips

Tip 1: was of desinfecteer je handen voor en na gebruik van handschoenen. Handschoenen zijn geen vervanging van handen wassen! En vergeet de basishygiëne niet; geen nagellak, ringen of polshorloge.

Tip 2: als je handschoenen aan hebt, kom dan niet aan je eigen gezicht, aan je kleding, aan deurkrukken, lichtknopjes, gordijnen, telefoons en tablets. Zo vindt er zo min mogelijk overdracht van micro-organismen plaats. Werk van schoon naar vuil, jullie noemden dat vaak.

Tip 3:wissel je handschoenen tussendoor als deze nat of kapot zijn of als je van een vuilere handeling naar een schonere handeling overgaat. Was of desinfecteer je handen niet met handschoenen aan. Er wordt gedacht dat je ze dan langer kan gebruiken maar dat is niet zo. Handschoenen gaan daar juist eerder van kapot.

Hoe trek je je handschoenen uit op de juiste manier? Bekijk de video: 
 

https://www.youtube.com/watch?v=2L-EF3ekiz0

Leg de cliënt uit waarom je handschoenen draagt

'Ik draag handshoenen wanneer nodig. Dit doe ik bewust omdat ik handschoenen altijd vind afschrikken voor de cliënt, ondanks dat ik eigenlijk van cliënten niet terug hoor dat ze het vervelend vinden. Ik vind het gewoon niet persoonlijk. Ik draag ze zeker bij een aantal handelingen, zoals tanden poetsen, onderwassing, toiletgang, wondverzorging. Toch leg ik dan wel uit waarom ik ze draag. - Elles Garretsen (verzorgende IG bij Azora, Silvolde)

Is dit herkenbaar? Wie krijgt weleens een negatieve of juist positieve reactie van bewoners en cliënten als je handschoenen gebruikt? Van een andere verzorgende kregen we deze tip: ‘Als de bewoner denkt dat jij hem vies vindt en daarom handschoenen aandoet kan je er ook een grapje over maken, bijvoorbeeld: “U weet niet bij wie ik net geweest ben”. Zo maak je hygiënisch werken deel van de goede, warme, hartelijke zorg, die jij dag in en dag uit geeft. Goed zorgen voor elke bewoner, en voor jezelf.’

Nog 5 praktische tips

Bram HengeveldBram Hengeveld was als programmamedewerker verbonden aan de Vilans KICK-protocollen. Daarnaast werkte hij als wijkverpleegkundige voor Stichting Livio in Enschede. Hij heeft de volgende tips voor het gebruik van handschoenen:

  • Let op je werkvolgorde. Werk altijd van schoon naar minder schoon of vies. Kan dat niet, verwissel dan je handschoenen zodra de volgende handeling ‘schoner’ is dan de vorige en je nog wel handschoenen nodig hebt. Pas nooit handhygiëne toe op gehandschoende handen.
  • Zorg ervoor dat handschoenen tijdens het dragen niet in contact komen met  je gezicht, kleding, andere persoonlijke beschermingsmiddelen en omgevingsmaterialen zoals (mobiele) telefoons en tablets, deurknoppen, bedgordijnen, apparatuur, toetsenborden, schrijfgerei enzovoort.
  • Verwissel handschoenen direct als ze zichtbaar kapot, nat of vies zijn.
  • Pas voor en na het uittrekken van de handschoenen handhygiëne toe. Ook als je handschoenen op de juiste manier uittrekt, bestaat de kans dat micro-organismen op je handen terecht komen.
  • Blijf zelf nadenken en ga eventueel het gesprek aan met je team en leidinggevende. Twijfelen en keuzes maken hoort bij ons vak en maken je een heel krachtige professional. Ga vooral op zoek naar informatie bij zulke twijfelgevallen en bespreek het met collega’s.

Uitslag poll: wanneer gebruik jij handschoenen?

Wanneer gebruik jij handschoenen?

Lees meer op Zorg voor Beter

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.



Reacties

charlotte Michels 2/10/2022

Beste Mirjam,
Lijkt me een goed plan! Betere facilitering maakt gebruik makkelijker.


Mirjam 26/9/2022

er kwam een vraag over waar handschoenen bewaard moeten worden, op het appartement van een cliënt of op de gang. Naar mijn idee op beide plekken, op het app voor als je ze daar nodig hebt bij een cliënt en op de gang voor als je bijvoorbeeld zichtbaar vervuild wasgoed of andere spullen aan moet raken. Klopt dit?


Charlotte Michels 19/12/2021

Hoi Andrea
Nee dat mag inderdaad niet... De reden zit in het feit dat je na het uitdoen van handschoenen altijd handhygiëne toe moet passen. Dit omdat je je handen makkelijk kunt besmetten bij het uitdoen van handschoenen en omdat niet alle handschoenen helemaal "waterdicht" zijn. Hoop dat het zo duidelijk is, groet Charlotte


Andrea 18/12/2021

Ik hoor wel eens dat mensen dubbele handschoenen dragen, zo kan men na een vieze handeling de handschoenen uitdoen, en je kunt dan verder omdat je nog andere handschoenen aan hebt.
Bij mij weten mag dat niet, maar kan het nergens vinden. Verzorgende ig in verpleeghuis


Karin 27/3/2020

Als ADL medewerker komt ik bij de cliënten thuis. Als je na de zorg de handschoenen hebt uitgetrokken en de handen hebt gewassen, dan moet je wel weer de drieklank vastpakken.
Bij een volgende cliënt heb je ook weer de deurklink vast, wat je handen en trekt handschoenen aan.
Hoe voorkom je deze mogelijke deurklinkbesmetting?
BVD voor de reacties


Merel 7/2/2017

Ik mis bij redenen om handschoenen te dragen het smeren van medicinale zalf. Denk vooral aan hormoonzalf maar ook de gewone zalven als Lanette of Vaseline. Soms moet ik 5 patienten achter elkaar verschillend zalven dan draag ik altijd handschoenen.