In het Kwaliteitskader Wijkverpleging staat ook dat de term 'wijkverpleging' niet identiek is met het werk van de wijkverpleegkundige. Deze hbo-opgeleide generalist voert bij de wijkverpleging de regie en wordt dan ook algemeen beschouwd als poortwachter in de zorg. Dit is bevestigd in de aanspraak ‘wijkverpleging’, die sinds 1 januari 2015 onderdeel uitmaakt van de Zorgverzekeringswet (artikel 2.10). Mede hierdoor heeft de wijkverpleegkundige een unieke positie ingenomen in de gezondheidszorg.
Competenties wijkverpleegkundige
Aanvullend op het Beroepsprofiel verpleegkundigen, is er een Expertisegebied wijkverpleegkundige verschenen (herzien in 2019). Daarin worden twee kerncompetentie benoemd en vijf ondersteundende.
Voor alle verpleegkundigen geldt dat het competentiegebied van zorgverlener de kern is van de beroepsuitoefening. Voor wijkverpleegkundigen komt daar het competentiegebied van gezondheidsbevorderaar bij. En dat betekent heel veel schakelen en afstemmen met andere disciplines en partijen die in de wijk betrokken zijn bij zorg en welzijn. Ondersteunende competenties als communicator, organisator en samenwerkingspartner zijn daarom ook van belang. De wijkverpleegkundige is een echte netwerker tussen allerlei partijen. Als bijvoorbeeld een cliënt met veel luchtwegproblemen, schimmels in huis heeft, dan moet de woningbouwvereniging benaderd worden.
Het Expertisegebied Wijkverpleging is te vinden op de site van V&VN.
Wijkverpleging indiceert
Vanaf 1 januari 2015 is de wijkverpleegkundige verantwoordelijk voor het stellen van de indicatie en de zorgtoewijzing. Dat betekent dat mensen rechtstreeks of bijvoorbeeld via hun huisarts, Wmo-loket of gezondheidscentrum contact op kunnen nemen met een wijkverpleegkundige. Hij of zij beoordeelt dan samen met de cliënt wat er nodig is aan verpleegkundige zorg om langer thuis te kunnen wonen. Samen wordt de zorgvraag verhelderd, de wijkverpleegkundige stelt een verpleegkundige diagnose en geeft de indicatie voor zorg.
Dit is vastgelegd in de Zorgverzekeringswet. De functies extramurale verpleging en persoonlijke verzorging uit de AWBZ zijn opgenomen in het basispakket van de Zorgverzekeringswet (Zvw). Beide functies vallen dan onder de nieuwe aanspraak 'wijkverpleging'.
Normenkader
Het normenkader is door de vereniging van verpleegkundigen en verzorgenden V&VN ontwikkeld op verzoek van het ministerie van VWS. Het normenkader, een eerste aanzet op weg naar een beroepsrichtlijn, beschrijft aan welke eisen verpleegkundigen moeten voldoen wanneer zij extramurale verpleging en verzorging indiceren en organiseren. De zes normen:
- Indiceren en organiseren van zorg vindt plaats op basis van professionele autonomie.
- Indiceren en organiseren van zorg wordt gedaan door een bachelor of master opgeleide verpleegkundige (tijdelijk ook door mbo-verpleegkundigen - zie onder).
- Indiceren en organiseren van zorg is gericht op versterken van eigen regie en zelfredzaamheid van cliënten en het cliëntsysteem.
- Besluitvorming rond indiceren en organiseren van zorg vindt plaats op basis van het verpleegkundig proces. De methode die verpleegkundigen daarbij hanteren is het klinisch redeneren.
- De verslaglegging voldoet aan de V&VN richtlijn voor verslaglegging.
- De verpleegkundige overdracht voldoet aan de V&VN standaard voor overdracht van zorg.
Meer over het normenkader op de website van V&VN.
Samenwerking wijkverpleegkundigen en gemeente
Goede samenwerking in de wijk verbindt het sociale domein (welzijnswerkers, wijkagenten, jeugdzorg, vrijwilligers, onderwijs) en het medische domein (ziekenhuizen, huisartspraktijken, thuiszorg) met elkaar. Bekijk de ervaringen van 32 thuiszorgorganisaties in de interactieve infographic (pdf)
Op basis van onder meer bronnenonderzoek en gesprekken met experts zijn 50 thema’s met 170 hulpmiddelen geselecteerd. Deze zijn beoordeeld op criteria als beschikbaarheid via het internet en bruikbaarheid in de praktijk. Uiteindelijk bleven er 30 thema’s en 70 hulpmiddelen over. Deze thema’s zijn in de toolbox geordend in 6 dimensies zoals mentaal welbevinden en dagelijks functioneren. Per thema zijn er zo’n 1 à 3 hulpmiddelen, zoals pdf’s en apps.