Cliëntenparticipatie
Gepubliceerd op: 17-04-2023
Laatst bijgewerkt op: 21-01-2025
Hoe betrek je cliënten, familie en naasten op een goede manier bij het beleid van jouw team of organisatie? Wat is er nodig voor een goede samenwerking? Je leest meer over cliëntenparticipatie op deze pagina.
Lukt het je om cliënten, familie en naasten te betrekken bij beleidsontwikkeling en vernieuwing van jouw organisatie? Dan neemt de tevredenheid van je cliënten toe. Het gaat namelijk om de kwaliteit van hun leven. Door directe betrokkenheid van de doelgroep kun je beter aansluiten bij wensen en behoeften van de mensen waar het uiteindelijk om gaat. Een open deur? Helaas niet altijd.
Cliëntenparticipatie? Nog niet zo makkelijk
In de praktijk blijkt het organiseren van cliëntenparticipatie nog niet zo makkelijk. Daar zijn meerdere redenen voor. Het kan bijvoorbeeld lastig zijn om een goede afspiegeling van cliënten aan te moedigen om mee te denken bij beleid. En cliënten en beleidsmakers spreken niet altijd dezelfde taal.
Wegwijzer cliëntenparticipatie
De wegwijzer 'Op weg met cliënten, familie en verwanten' biedt 8 belangrijke principes voor goede cliëntenparticipatie. In dit document 'wandel' je langs deze 8 principes. Er zit geen vaste volgorde in. Alle 8 geven ze jou ideeën over hoe je cliëntenparticipatie goed kunt organiseren. Bekijk ze allemaal, want dan heb je er het meeste aan. De wegwijzer is bedoeld voor teamleiders, beleidsmakers en bestuurders van zorginstellingen. Download de wegwijzer (pdf, 2018) op deze pagina bij 'Downloads'.
Hoe is de wegwijzer tot stand gekomen?
Vilans keek buiten de langdurende zorgsector hoe andere organisaties cliëntenparticipatie organiseren. Zij spraken onder andere met de ANWB, de bankenwereld, een zorgverzekeraar en organisaties in de GGZ. De geleerde lessen deelden zij met vier zorgorganisaties, die zelf aan cliëntenparticipatie wilden gaan doen. Tot slot is in het najaar van 2016 een vragenlijst uitgezet over cliëntenparticipatie onder organisaties uit de VVT, gehandicaptensector en de eerstelijn.
De Co-creatie IJsberg
Voor een goede samenwerking tussen ervaringsdeskundigen en zorgprofessionals zijn verschillende dingen belangrijk. De infographic 'Co-Creatie IJsberg' laat zien dat zowel zichtbare als minder zichtbare onderdelen een rol spelen. De infographic is gebaseerd op gesprekken met ervaringsdeskundigen en zorgprofessionals. Download de Co-creatie IJsberg (pdf) op deze pagina bij 'Downloads'.
Praktische zaken: het topje van de ijsberg
Het topje van de ijsberg laat zien welke praktische zaken belangrijk zijn voor een goede samenwerking. Denk hierbij aan:
- Heldere afspraken over bijvoorbeeld taken en rollen, tijdsinvesteringen en vergoedingen.
- Duidelijke wederzijdse verwachtingen.
- Passende werkvormen voor beide partijen.
Geen wij-zij denken
Minstens zo belangrijk zijn de onzichtbare aspecten, die zich 'onder water' bevinden. Dat is het grootste gedeelte van de ijsberg. Het zijn punten van aandacht die gaan over iemands basishouding en gedrag. Zoals:
- Denk niet in een wij-zij-verhouding.
- Zorg voor een veilig klimaat.
- Voer een open gesprek.
- Niet voor een ander invullen maar bespreken.
Laat je ontregelen!
Het onderste gedeelte van de ijsberg is het fundament. Hier neem je als zorgverlener of organisatie het besluit óf je wilt gaan samenwerken met ervaringsdeskundigen. Vraag jezelf hierbij af of je dit echt wil en besef dat het moeilijk en confronterend kan zijn. Het vraagt namelijk om een open houding, waarbij je samen kijkt naar zaken die op tafel komen. Dat betekent geen snelle oplossingen, maar de tijd nemen voor het proces. Want, zo zegt een ervaringsdeskundige: 'Alleen komen opdraven om je kunstje te vertonen, dat heeft geen meerwaarde.'
Praktijkvoorbeelden cliëntenparticipatie
Wil je weten hoe andere organisaties werken aan cliëntbetrokkenheid? Bekijk deze praktijkvoorbeelden over cliëntbetrokkenheid.
