Reflectie stimuleren
Gepubliceerd op: 03-11-2022
Laatst bijgewerkt op: 09-09-2024
Georganiseerde reflecties zijn goed voor zorgorganisaties, omdat medewerkers dan stilstaan bij hun eigen werk. Door te reflecteren zien medewerkers of ze communiceren en werken zoals zij en anderen graag willen. Zo kunnen ze bedenken wat zorgt voor wat goed gaat in hun communicatie en werk. Maar ze zien ook wat hen tegenwerkt in hun gesprekken, zodat ze hun werk kunnen verbeteren.
Wat is zorgreflectie?
Bij zorgreflectie staan medewerkers stil bij een duidelijke situatie in hun werk. Ze kijken in de spiegel: Wat zien ze dan? Wat gaat goed? Wat gaat minder goed? Waar zijn ze trots op? Wat verdient een compliment? Waar kan het wel wat beter?
Medewerkers wisselen ervaringen uit met anderen, vooral met collega's. Ze kunnen hun ervaringen inbrengen en feedback geven. Of ze delen hun ideeën met elkaar.
Ze spiegelen hun eigen communicatie, ideeën en acties aan de kenmerken van professioneel communiceren. En aan de normen en waarden van hun beroep, hun organisatie en van zichzelf. Maar ook aan de grenzen in die normen en waarden.
Wanneer reflecteer je?
Er zijn tijdens een werkdag veel momenten waarop je kunt reflecteren. Het is goed om deze momenten regelmatig te benutten voor reflectie:
- bij dagevaluaties, los van de overdracht;
- in 1-op-1-gesprekken, bijvoorbeeld functioneringsgesprekken of gesprekken met de nachtdienst;
- tijdens teamoverleggen, los van planning of werkverdeling;
- tijdens multidisciplinaire overleggen;
- bij specifieke cliëntbesprekingen.
Reflectiebijeenkomsten
Het is belangrijk om door te reflecteren regelmatig stil te staan bij de communicatie en het werk. We spreken dan van reflectiebijeenkomsten. Deze bijeenkomsten hebben min of meer een vaste structuur, verantwoordelijkheden en werkwijzen.
Lees meer over reflectiebijeenkomsten op de pagina Werkvormen voor reflectie en intervisie. Wil je meer uitleg over deze werkvormen en informatie over andere werkvormen? Kijk dan bij 'Downloads' voor het document 'Eenvoudige werkvormen voor reflectie in de zorg' (2021).
Incidentele reflectie
Als leidinggevende kun je ook kiezen voor eenmalige, incidentele reflectie op onderwerpen die nu in de organisatie spelen. Door de dagelijkse drukte gaat dit soort reflecties namelijk nogal eens verloren. Het verdwijnt dan tussen de onderwerpen op de agenda in een teamoverleg.
Waarop reflecteer je?
Je kunt eigenlijk reflecteren op alles van je werk. Als zorgmedewerker kun je bijvoorbeeld stilstaan bij hoe je omgaat met cliënten en familieleden en hoe je met hen in gesprek gaat.
Als team kun je stilstaan bij de communicatie tussen collega’s. Je spiegelt dan aan de visie en kernwaarden van de organisatie. En je kijkt bijvoorbeeld hoe doelgericht en professioneel jullie communiceren en handelen. Laat bijvoorbeeld iedereen inlevingsvermogen, creativiteit en daadkracht zien in hun werk?
Je kunt ook kijken hoe het lukt om als team te werken volgens de uitgangspunten van een goed gesprek, complimenten of feedback.
Het draait er altijd om dat je ervaringen uit de praktijk koppelt aan:
- de kenmerken van een goed gesprek;
- de waarden van de organisatie;
- de visie op communicatie en zorgverlening;
- de beroepscode van de betrokken beroepsgroepen.
Ga dus altijd na wat die waarden zijn.
Reflectie met videomethode Marte Meo
Zorggroep Groningen gebruikt de methode Marte Meo om te reflecteren op de zorg bij ouderen met dementie. Hierbij reflecteer je met gebruik van videobeelden. Zorggroep Groningen is heel tevreden over het resultaat. Lees de ervaringen van Zorggroep Groningen met Marte Meo.
