Beleid en visie op intimiteit en seksualiteit

Maak beleid rond intimiteit en seksualiteit

Het is belangrijk dat een organisatie beleid formuleert op het thema intimiteit en seksualiteit. Dit helpt om het thema een structurele plek te geven binnen de organisatie. Het biedt medewerkers houvast die een handelingsverlegenheid kunnen hebben rond dit thema. Daarnaast weten bewoners wat ze van de organisatie kunnen verwachten en wat de mogelijkheden zijn voor het kunnen beleven van intimiteit en seksualiteit op een voor hen prettige manier. Dit document geeft beknopt weer hoe je als organisatie: 

1. Een visie ontwikkelt rondom intimiteit en seksualiteit. 
2. Van visie naar beleid naar implementatie toe werkt. 
3. Dit beleid verankert in de organisatie: voor bewoners en medewerkers.

Maak beleid: intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg (pdf, 2020, zie downloads onderaan deze pagina)

Goede persoonsgerichte zorg

Aandacht voor intimiteit en seksualiteit hoort bij goede persoonsgerichte zorg. In diverse recente beleidsdocumenten wordt hiernaar verwezen. Lees hier meer over op deze pagina. 

Competenties zorgverleners

Voor het uitvoeren van beleid van intimiteit en seksualiteit hebben medewerkers bepaalde kennis en vaardigheden nodig. Bekijk deze checklist van Rutgers voor zorgorganisaties. 

Twee aanbevelingen

1. Zorg dat er binnen de zorgorganisatie visie en beleid is op intimiteit en seksualiteit
Hoe het beleid er precies uit ziet, zal per zorgorganisatie verschillend zijn. Het gaat vooral om het scheppen van een open klimaat, waarin seksualiteit en intimiteit bespreekbaar zijn en waarin ruimte is voor liefde of lust van cliënten. Het bieden van ondersteuning en afspraken maken over privacy zijn voor de hand liggende elementen voor beleidsvisie op dit terrein. Daarnaast moeten er duidelijke regels zijn over seksueel grensoverschrijdend gedrag.

2. Stel een aandachtsfunctionaris of werkgroep Intimiteit en seksualiteit aan
Een aandachtsfunctionaris houdt het onderwerp blijvend onder de aandacht en is aanspreekpunt voor medewerkers op de werkvloer. Om te voorkomen dat het een onderwerp van één persoon wordt, kan het helpen om meerdere mensen hiervoor te vragen. Er zijn organisaties waar ‘aandachtsvelders’, werk- of projectgroepen of ambassadeurs zich bezig houden met het thema. Bij de Alrijne Zorggroep is er een steungroep Intimiteit van vier leden. Zij verzorgen de scholing van nieuwe medewerkers en begeleiden een team met intervisie of moreel beraad.

Expertisegroep

Bij TriviumMeulenbeltZorg in Almelo is een expertisegroep Intimiteit & Seksualiteit beschikbaar. Deze groep bestaat uit een kwaliteitsmedewerker, geestelijk verzorger, verpleegkundig specialist, een seksuologe en verpleegkundige. De groep is beschikbaar voor vragen uit de praktijk en adviseert over beleid, zoals gebruik zorgleefplan. Daarnaast ontwikkelt de groep soms ook praktische faciliteiten zoals het ‘matrastussenstuk’ (zie Hulpmiddelen). Ook organiseert de groep activiteit(en) om het thema zichtbaar te maken binnen de organisatie, zoals tijdens Valentijnsdag en de week van de Coming Out (3e week oktober).

Naar de directeur

‘De eerste keer dat een bewoner ons vroeg of we een dame voor hem wilden regelen, zijn we naar de directeur gestapt’, vertelt clusterleidinggevende Marianne Wijtman van Alrijne Zorggroep. ‘Om te vragen of het mocht. ‘Dames, gewoon je gang gaan’ was zijn reactie. Het was de laatste wens van deze bewoner. ‘Ik wil nog één keer seks’, zei hij letterlijk. En hij meende het. Hij was zo blij dat we het mogelijk maakten. Ook wij werden er helemaal vrolijk van. Een paar weken later overleed hij. Het heeft ons toen echt geraakt, wat seks kan doen voor een bewoner. Daar wilden we mee verder.’

Uit interview: Waarom giechelig doen over intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis? (2017)

Bron

Publicatie 'Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis' (pdf), 2018 Waardigheid en trots