Sociale wijkteams in beeld

Aandachtsgebieden voor sociale wijkteams

Programma Integraal Werken in de Wijk (IWW) heeft de publicatie 'Tien aandachtsgebieden voor functioneren sociale wijkteams' gemaakt. In deze publicatie staan ervaringen, lessen en verbetermogelijkheden voor sociale wijkteams. De onderzoekers keken hiervoor naar de werkwijze, samenwerking en monitoring.

In de publicatie lees je waarin sociale wijkteams zich nog kunnen ontwikkelen. Zowel in de praktijk als in beleid. Ook gaat het over wat voor oplossingen of verbeteringen gemeenten zoeken. Belangrijke thema's zijn:

• de opdracht aanscherpen
• inzetten op preventie
• effectiviteit en efficiëntie

Sociale wijkteams 5 jaar later

Movisie onderzoekt regelmatig de stand van zaken rond sociale teams, waaronder wijkteams. Dat doen ze door Nederlandse gemeenten vragenlijsten te laten invullen. Uit de laatste peiling, 'Sociale (wijk)teams vijf jaar later' (2020), bleek dat sinds 2017 83% van de gemeenten met wijkteams werkt. Dat percentage is dus al jaren hetzelfde.

Sinds de oprichting van de sociale wijkteams is er veel veranderd. De teams zelf zien er anders uit, maar ook de leiding en de samenwerking met andere partijen is veranderd. Passende zorg en ondersteuning bieden is nog steeds de belangrijkste eis van gemeenten aan de wijkteams.

Veel gemeenten hadden als doel om via de sociale wijkteams dichtbij en laagdrempelig te werken en aan te sluiten bij de inwoners. Ook wilden ze actief contact zoeken met inwoners ('outreachend' werken). 

Niet genoeg tijd voor preventie en collectieve aanpak

Tot nu toe komt uit iedere peiling dat de wijkteams niet genoeg toekomen aan preventief werken en vroegsignaleren. Daarnaast zeggen gemeenten vaak dat er niet genoeg tijd is om het individueel aanbod uit te breiden naar collectieve voorzieningen. 

Het is juist belangrijk om veelvoorkomende problemen collectief en preventief aan te pakken. Zo maak je inwoners meer zelfredzaam en samenredzaam en verlaag je gezondheidsrisico’s.

Movisie voert deze peilingen uit in opdracht van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en in samenwerking met:

• het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS)
• het Nederlands Jeugdinstituut (NJi)
• het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ)
• Vilans
• het Trimbos-instituut

Aansluiten op inwoners en vrijwilligers

Sociale wijkteams moeten meer preventief en outreachend werken. Maar hoe sluiten professionals van sociale wijkteams, sociaal werk en gemeenten goed aan op activiteiten van inwoners voor meer preventie?

Het project 'De preventieve waarde van bewonersinitiatieven en vrijwilligerswerk' van Movisie kijkt naar collectieve activiteiten die helpen om meer naar elkaar om te kijken. Denk aan initiatieven van en voor inwoners die in het teken staan van ontmoeten en aandacht voor elkaar. Of waarbij mensen praktische hulp krijgen. 

Deze activiteiten helpen buurtgenoten om elkaar te ondersteunen. En ze kunnen daardoor bij elkaar letten op hoe het gaat. Dit kan zorgen dat er minder snel professionele zorg nodig is. Zo kunnen mensen beter en naar wens in hun eigen wijk of buurt blijven wonen.

Meerwaarde van ervaringsdeskundigen

Een andere manier om preventief en outreachend te werken is ervaringsdeskundigen toevoegen aan sociale wijkteams. Movisie en Buurtteamorganisatie Sociaal (BTO) deden onderzoek in Utrecht naar werken met ervaringsdeskundigen.

In het onderzoek keken ze wat de meerwaarde is van ervaringsdeskundigen voor de cliënt en de professional. Ook onderzochten ze hoe ervaringsdeskundigen werken en op welke manier ze de meeste toegevoegde waarde hebben.

Meer informatie

• Lees de publicatie 'Tien aandachtsgebieden voor functioneren sociale wijkteams' op de website van IWW (2020, gecheckt 2022).
• Lees meer over de peilingen van sociale (wijk)teams op de website van Movisie. Hier vind je ook de hele peiling en een infographic over de peiling als downloads.
• Lees meer over het project 'De preventieve waarde van bewonersinitiatieven en vrijwilligerswerk' op de website van Movisie.
• Lees meer over het onderzoek naar ervaringsdeskundigen in sociale wijkteams op de website van Movisie.