In Nederland werken steeds meer professionals en organisaties samen in netwerken integrale ouderenzorg. Zij zorgen dat ouderen de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben om langer thuis te kunnen wonen. Op de website van het RIVM vind je een interactieve kaart van de netwerken (op de pagina naar beneden scrollen voor de kaart). Via de knop ‘opties’ kun je selecties maken op bijvoorbeeld type ouderen en thema’s. Door op de bolletjes op de interactieve kaart te klikken zie je de gegevens van het netwerk en een contactpersoon.
Onderzoek naar netwerken ouderenzorg RIVM
Het RIVM doet in het kader van het VWS-programma 'Langer Thuis' onderzoek naar de netwerken ouderenzorg in Nederland. Er zijn twee inventarisaties verschenen: in 2020 en 2021. Onderzocht is waar deze netwerken zitten, wat ze doen, wie eraan meewerken, en welke knelpunten zij ervaren. In de inventarisatie van 2021 heeft het RIVM ook gevraagd hoe netwerken met het coronavirus omgegaan zijn. Aan deze inventarisatie hebben 139 netwerken meegewerkt.
Download Netwerken integrale ouderenzorg: wat is de stand van zaken in Nederland? (pdf, mei 2021)
Sneller doorverwijzen
Het onderzoek van het RIVM laat zien dat de netwerken verspreid zitten over heel Nederland, in wijken, gemeenten of in meerdere gemeenten tegelijk. Door de samenwerking tussen het medisch en sociaal domein kan een huisarts een eenzame oudere sneller doorverwijzen naar bijvoorbeeld sociale activiteiten. Ook kan een wijkverpleegkundige mantelzorgers ontlasten door dagbesteding te regelen voor een oudere met dementie.
Ouderen informeren
De professionals en organisaties werken op zowel bestuurlijk niveau samen als in de praktijk. Het aanbod van activiteiten is groot en divers, voor zowel ouderen als professionals. Een belangrijke activiteit is ouderen informeren waar ze de benodigde zorg kunnen krijgen en hen daarbij helpen. Voor professionals gaat er veel aandacht uit naar nascholing en afspraken over samenwerken.
Activiteiten tijdens corona
Tijdens de corona-uitbraak hebben netwerken hun activiteiten uitgebreid of aangepast om ouderen en professionals zo goed mogelijk te ondersteunen. Zo was er meer aandacht voor het psychisch welbevinden van ouderen en zijn voor professionals persoonlijke beschermingsmiddelen geregeld.
Ervaren knelpunten
De netwerken ouderenzorg ervaren de volgende knelpunten:
- het vinden van structurele financiering
- het verbinden van het medisch en sociaal domein en het uitwisselen van gegevens tussen professionals
- het versnipperde aanbod van zorg en ondersteuning
Het ministerie van VWS ondersteunt de netwerken op verschillende manieren bijvoorbeeld via subsidies.
Download Netwerken integrale ouderenzorg: wat is de stand van zaken in Nederland? (pdf, mei 2021)
Bekijk ook het RIVM-rapport uit 2020 Netwerken Integrale ouderenzorg: wat is de stand van zaken in Nederland? (pdf, mei 2020).
Zorg in de wijk - Almere
Een voorbeeld van een regionaal netwerk dat zich bezig houdt met integrale ouderenzorg is ‘Zorg in de wijk’ regio Almere. De samenwerking tussen organisaties bevordert het passende aanbod voor kwetsbare thuiswonende ouderen. Bestuurder Martine Visser: 'Het vertrouwen in elkaar is toegenomen, we snappen elkaars dilemma’s beter. Daardoor kunnen we steeds beter samenwerken en elkaar versterken. En dat zorgt er weer voor dat we betere zorg kunnen verlenen.' Lees het interview over
Praktijkvoorbeeld Almere op website Programma Langer thuis.
Factsheet over samenwerking ouderenzorg
In 2021 onderzocht het RIVM ook welke elementen er volgens professionals in de wijk voor zorgen dat de samenwerking goed uitpakt. Professionals zijn positief over de samenwerking binnen de netwerken, over de uitvoering en de beleving van hun werk. De ouderen hebben volgens de professionals ook baat bij integrale samenwerking. Door informatie met elkaar te delen hebben de professionals de (thuis-)situatie van ouderen beter in beeld en is er meer oog voor hun welzijn. Het RIVM benoemt vijf werkzame elementen die ervoor zorgen dat de samenwerking positief uitpakt. Dit zijn:
- Elkaar kennen en begrijpen
- Korte lijnen hebben
- Kennis en expertise delen
- Gezamenlijke verantwoordelijkheid
- Behoeften ouderen en mantelzorgers centraal
Download Netwerken integrale ouderenzorg: door welke elementen pakt de samenwerking goed uit en wat leveren ze op voor ouderen en professionals? (pdf, feb 2021)
Integrale zorg in 6 stappen
Het merendeel van de netwerken (85%) dat zich richt op kwetsbare ouderen is bekend met de handreiking ‘Kwetsbare ouderen thuis, handreiking voor integrale zorg en ondersteuning in de wijk’. Zij passen elementen toe uit de 6 beschreven stappen. Deze zijn van belang voor het leveren van een samenhangend aanbod van zorg en ondersteuning aan thuiswonende kwetsbare ouderen.
Download de handreiking Kwetsbare ouderen thuis (pdf, 2021)