Nadat je risico’s gesignaleerd hebt, moet je actie ondernemen. Dit noemen we ‘opvolging’. Dit is dus het inzetten van de juiste interventies om te voorkomen dat een probleem optreedt of verergert. Risicosignalering en opvolging leveren zo een belangrijke bijdrage aan de veiligheid in de zorg.
Meest voorkomende gezondheidsrisico's
Tijdens de dagelijkse zorg voor cliënten is het belangrijk om constant alert te zijn op gezondheidsrisico's. Risicosignalering is een doorlopend proces waarin je dagelijks eventuele risico's signaleert en opvolgt. Bij kwetsbare ouderen komen bepaalde gezondheidsrisico's vaker voor. Het is dus belangrijk de gezondheid van de cliënt goed in de gaten te houden. De meest voorkomende gezondheidsrisico's zijn: huidletsel, ondervoeding/overgewicht, vallen, problemen medicatiegebruik, depressie en incontinentie.
Manier van werken
Maar een goede risicosignalering beperkt zich niet alleen tot de meest voorkomende onderwerpen. Je cliënt kan immers op veel gebieden risico’s lopen. Daarom besteden we hier aandacht aan risicosignalering in de brede zin van het woord. Risicosignalering is een manier van werken en wezenlijk onderdeel van het zorgproces.
Het vergt kennis van zaken:
- Kennis van ziektebeelden, symptomen, gevolgen van aandoeningen, medicatie, risico’s.
- Communicatieve vaardigheden.
- Observatievaardigheden.
- Gestructureerd werken (methodisch, planmatig).
- Kennis van up to date interventies.
Lees de blog van Tineke van Sprundel (ActiZ): Kijk verder dan je checklist lang is
Door wie?
Om risico’s te kunnen signaleren moet je weten waar je op moet letten. Het vergt kennis van het menselijk lichaam, ziektebeelden en potentiële problemen en risico’s. Risicosignalering zal dan ook vooral gedaan worden door verpleegkundigen en verzorgenden. Maar ook helpenden en mantelzorgers spelen een belangrijke rol: een ‘niet-pluisgevoel’ is vaak de eerste stap om verder te gaan onderzoeken. Schroom dus niet om je gevoel met de zorgcoördinator of EVV’er van die cliënt te bespreken.
Het inzetten van de juiste acties (opvolging) vergt verpleegkundige of verzorgende deskundigheid en zal dan ook meestal door die functionarissen gedaan worden.
Verschil risicosignalering en vroegsignalering
Risicosignalering vindt plaats bij mensen die in zorg zijn. Dit in tegenstelling tot vroegsignalering of vroegopsporing (al of niet in signaleringshuisbezoeken). Vroegsignalering richt zich op het opsporen van kwetsbare ouderen met complexe problematiek die (nog) niet goed in beeld zijn bij de huisartsenpraktijk of andere zorginstantie. Deze vroegsignalering komt hier niet aan bod. Instrumenten op het gebied van vroegsignalering, zoals bijvoorbeeld Easycare-TOS, zijn te vinden op de website van BeterOud.