Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Persoonsgerichte zorg

Hoe voorkom je ongemakken tijdens het keukentafelgesprek?

Tijdens een keukentafelgesprek bespreken gespreksvoerders van de gemeente wat cliënten zelf nog kunnen. Zo kunnen ze bepalen of iemand wel of geen ondersteuning vanuit de Wmo ontvangt. Maar in de praktijk draait het in het keukentafelgesprek niet alleen om de zelfredzaamheid van de cliënt. Gespreksvoerders en cliënten kijken ook naar de keuzevrijheid van de cliënt en overbelasting van naasten. Dit blijkt uit onderzoek van Nivel.

Een belangrijk doel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is het bevorderen van de zelfredzaamheid van mensen. Het gaat dan om mensen die ondersteuning nodig hebben bij het zelfstandig thuis wonen en deelnemen aan de samenleving. Ze kunnen naar de gemeente met een verzoek voor ondersteuning (Wmo-melding). Deze Wmo-aanvraag wordt behandeld in een keukentafelgesprek.

Stappenplan

Uit onderzoek van het Nivel blijkt dat gespreksvoerders en cliënten ongemak voelen in keukentafelgesprekken. Zij kunnen ongemak voelen als in dit gesprek blijkt dat het bevorderen van zelfredzaamheid botst met andere waarden. Het onderzoek van Nivel biedt handvatten om met dit ongemak om te gaan.

Om de gespreksvoerder (cliënt of naaste van de cliënt) te helpen bij het keukentafelgesprek is er nu een stappenplan. Het stappenplan helpt je argumenten voor en tegen ondersteuning af te wegen en het bespreekbaar maken van moeilijke vragen binnen het lokale of wijkteam.

Dit stappenplan bestaat uit vier stappen voor de gespreksvoerder:

  1. Verkennen
  2. Onderzoeken
  3. Afwegen
  4. Besluiten

Voorbeeld van ongemak tijdens een keukentafelgesprek

Tijdens het keukentafelgesprek stelt de gespreksvoerder vast dat mevrouw Yilmaz, een vrouw van 88 jaar, hulp nodig heeft bij het huishouden. Zij heeft een man die een deel van die hulp zou kunnen geven. Maar op grond van hun traditioneel-islamitische opvattingen over de verhouding tussen man en vrouw vinden ze dat een man geen huishoudelijke taken hoort te verrichten. De gespreksvoerder twijfelt of zij hierin mee moet gaan; het gaat in tegen het doel van meer mantelzorg. 

Los daarvan is naar het oordeel van de gespreksvoerder beperkte professionele hulp nodig in de huishouding voor de zwaardere taken, omdat de echtgenoot van mevrouw Yilmaz ook op leeftijd is. Mevrouw Yilmaz geeft aan dat zij graag hiervoor een persoonsgebonden budget wil. Maar de gespreksvoerder schat in dat de mevrouw de administratie die bij de Wmo-hulp komt kijken, niet kan bijhouden. Kortom, de gespreksvoerder worstelt met enkele moeilijke keuzes. 
 

VERSCHILLENDE OPVATTINGEN

Een ongemakkelijk gesprek. Om verschillende redenen:

  • De gesprekvoerder en mevrouw Yilmaz hebben verschillende opvattingen over zelfredzaamheid, en vooral de hulp door haar man in het huishouden. Aan de ene kant wil de gespreksvoerder bevorderen dat de mevrouw meer zelf doet en eerst hulp vraagt van naasten. Aan de andere kant wil de gespreksvoerder ook respect tonen voor de eigen opvattingen van de mevrouw. Dat zorgt voor een botsing tussen twee waarden. 
  • Hoewel beperkte professionele hulp nodig is, twijfelt de gespreksvoerder of de voorkeur van mevrouw Yilmaz voor een persoonsgebonden budget wel verstandig is. Hij denkt dat ze de administratie ervoor niet kan bijhouden en dat dat schadelijk zal zijn maar wil ook haar keuzevrijheid respecteren. Aan de andere kant is het voor het bevorderen van zelfredzaamheid goed dat mensen moeten kunnen leren van fouten. Hij twijfelt alleen of ze daar (nog) wel het vermogen toe hebben.
ONDERZOEKEN EN AFWEGEN

De gespreksvoerder moet met de cliënt in gesprek gaan over hoe hij of zij de eigen zelfredzaamheid wil vergroten, hoe het eigen netwerk hierbij ondersteuning kan bieden, wat haar of zijn voorkeur heeft, wat haar of zijn bezwaren zijn tegen (meer) hulp van naasten, enzovoort. Kunnen haar dochters mevrouw Yilmaz helpen in plaats van haar echtgenoot? En kan de gespreksvoerder mevrouw Yilmaz duidelijk maken dat het bijhouden van de administratie veel stress kan opleveren? Door zo in gesprek te gaan over de moeilijke keuzes kunnen die worden verhelderd, kunnen verschillende mogelijke handelingen (of keuzes) worden onderzocht en de argumenten ervoor en ertegen. Zo kan uiteindelijk een afgewogen beslissing worden genomen.

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.