Effectieve aanpak om vallen te voorkomen
Laatst bijgewerkt op: 10-09-2024
Het zorgdomein en het gemeentelijk domein werken samen om vallen bij ouderen te voorkomen. Iedereen volgt daarbij de stappen van de zogenaamde Ketenaanpak Valpreventie. Daar zijn landelijke afspraken over. Je moet op verschillende dingen letten bij valpreventie, in de dagelijkse activiteiten en in het beleid. Op deze pagina lees je meer over de aanpak en wat jij daarin kunt doen.
Ketenaanpak Valpreventie als basis
De Ketenaanpak Valpreventie helpt inwoners van 65 jaar en ouder met een valrisico. Het is de taak van de gemeenten om dat te regelen. Dat is zo afgesproken in het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven akkoord (GALA).
De ketenaanpak beschrijft de stappen die een oudere doorloopt bij valpreventie. Dit maakt duidelijk voor zorgverleners en gemeenten wat zij kunnen of moeten doen aan valpreventie. Voor de aanpak is gekeken naar alles wat we al weten over effectieve valpreventie en de implementatie daarvan. Lees meer over valpreventie in het coalitieakkoord en de ketenaanpak op de de pagina Landelijke ontwikkelingen.
De 4 stappen binnen de keten
De 4 stappen binnen de Ketenaanpak Valpreventie hebben als doel de valrisico's in kaart te brengen om daarna passende verbeteringen aan te kunnen bieden. We bespreken de stappen hier een voor een.
1. Opsporen
De aanpak begint met het valrisico opsporen bij thuiswonende ouderen. Je kijkt dan naar valgeschiedenis, valangst en mobiliteitsstoornissen. Daarmee kun je het risico op een val inschatten in laag, matig of hoog. Lees meer over het opsporen van valrisico.
2. Screening
Tijdens een screening worden de ouderen met een hoog valrisico verder onderzocht. De screening kijkt naar de factoren die het valrisico verhogen. Zo krijgen deze ouderen advies op maat. En het maakt passende interventies mogelijk. Lees meer over valrisicoscreening.
3. Interventies
Interventies zijn gericht op het verminderen van de risicofactoren voor vallen. Bij een effectieve aanpak is er altijd een valpreventieve beweeginterventie (voor de risicogroepen met matig of hoog risico). Dit is een speciaal programma met oefeningen en training om het valrisico te verkleinen. Lees meer over valpreventieve interventies.
4. Structureel aanbod
Het is belangrijk dat ouderen de verbeteringen in balans, functioneren en spierkracht vasthouden. Daarom moeten zij ook na de valpreventieve beweeginterventie doorgaan met beweegoefeningen.
Uitvoering van de ketenaanpak
Om effectief vallen te voorkomen zijn er plannen van aanpak gemaakt. Die plannen worden sinds 2024 uitgevoerd. Daarbij werken het zorgdomein en het gemeentelijk domein nauw met elkaar samen. In de plannen staan de volgende onderdelen van de aanpak uitgelegd:
- wie de doelgroep precies is;
- hoe de doelgroep opgespoord moet worden;
- welke mogelijke interventies er zijn;
- welke partijen de verschillende stappen binnen de keten moeten uitvoeren.
Daarnaast heeft elke gemeente een regievoerder aangesteld binnen de Ketenaanpak Valpreventie. Deze persoon moet zorgen dat de keten goed samenwerkt en dat blijft doen.
Wat kun jij doen als zorgverlener?
Ouderen met een hoog valrisico worden binnen het zorgdomein doorverwezen voor een screening op valrisico en interventies op maat. Als zorgverlener kun je een belangrijke rol spelen in de opsporingsfase. Of je kunt in samenwerking met de huisarts een (deel van de) valrisicoscreening op je nemen. Het verschilt per gemeente hoe de keten te werk gaat en hoe het geregeld is.
Wil je iets betekenen in de keten? Vraag naar de mogelijkheden bij de juiste beleidsmedewerker of ketencoördinator van jouw gemeente.
Valrisico's herkennen bij ouderen
Vroeg valrisico herkennen is erg belangrijk. Met een proactieve houding kun je helpen het risico op vallen te verlagen. En je kunt de schadelijke gevolgen verminderen met doorverwijzingen naar de juiste professionals.
Ga het gesprek aan over valrisico's
De kans op vallen wordt alleen kleiner als een cliënt zelf mee wil werken en het nut van de maatregelen inziet. Voorlichting over valpreventie helpt om ouderen bewust te maken en de risico's. Ook leren ze zo wat ze zelf kunnen doen om vallen te voorkomen.
Maar voorlichting alleen is vaak niet genoeg om ouderen te motiveren. Dat lukt alleen als je goed inspeelt op hun redenen om geen werk te maken van valpreventie. Ga daarom in gesprek om te horen wat zij vinden. Zo kun je er beter mee omgaan.
Cursussen en scholing
Als je meer wilt doen, kun je ook cursussen en trainingen volgen. Zo werk je als professional aan je kennis en vaardigheden op het gebied van valpreventie. Lees meer over scholing op het gebied van valpreventie.