Plezier in eten en drinken

Het is daarom belangrijk om aandacht te hebben voor wat iemand lekker vindt, hoe het eten wordt aangeboden en of er ruimte is voor eigen keuzes. Ook kleine dingen kunnen veel betekenen voor het plezier in eten en drinken. Zoals een favoriete maaltijd of een mooi gedekte tafel.

Hoe maak je eten en drinken aantrekkelijk?

Je kunt er als zorgprofessional met bepaalde vragen (indicatoren) achter komen of de bewoner plezier ervaart tijdens maaltijdmomenten. Er zijn een aantal indicatoren die richting geven aan de mate waarin bewoners het eten van de maaltijden prettig ervaren:

• Zijn de maaltijden lekker?
• Is de sfeer tijdens het eten goed?
• Zien de (warme) maaltijden er verzorgd uit?
• Is er genoeg hulp bij het eten?
• Is er genoeg tijd om te eten?
• Zijn er voldoende keuzemogelijkheden voor de bewoner?
• Zijn de maaltijden goed gespreid over de dag en passen ze bij het dagritme?
• Is er een prettige ambiance en is er rust? Bevorderen de sfeer en de omgeving de eetlust?

Met deze vragen kun je in gesprek met de bewoners als je merkt dat hij eetmomenten niet als prettig ervaart. Bijvoorbeeld door een verminderde eetlust, negatieve opmerkingen over het eten of signalen van ontevredenheid. Door samen te onderzoeken wat er speelt, kun je gericht inspelen op de wensen en behoeften van de bewoner en zo bijdragen aan een positievere eetervaring.

Verminderde eetlust

Eetlust is een signaal van het lichaam om te eten. Het speelt een belangrijke rol in het behouden van een goede gezondheid. Lichamelijke factoren, emoties, sociale omstandigheden en omgevingsfactoren kunnen eetlust beïnvloeden. Een gezonde eetlust zorgt ervoor dat het lichaam voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt om goed te functioneren. Bij ouderen kan de eetlust echter veranderen door verminderde smaak- en geurwaarneming, medicijngebruik, ziekte, weinig beweging, je alleen voelen en moe zijn. Deze afname in eetlust is niet altijd direct zichtbaar, maar vermindert het plezier in eten en drinken en kan op termijn leiden tot ondervoeding en een verminderde kwaliteit van leven. Bekijk voor meer informatie over ondervoeding de pagina 'Ondervoeding bij ouderen'. 

Bron: Voedingscentrum

Zien eten doet eten

Het gezegde ‘zien eten, doet eten’ spreekt voor zich, maar gaat niet altijd op. In je eentje eten is vaak niet gezellig. Het kan heel stimulerend zijn als iemand naast je geniet van zijn maaltijd. Eten en drinken zijn immers ook sociale activiteiten. De andere mensen aan tafel hebben een invloed op het eetgedrag. Kijk en luister goed wat er aan tafel gebeurt. En zorg voor voldoende rust aan tafel als er in groepsverband gegeten wordt. Belangrijk is dus de juiste aansturing en ondersteuning van zorgprofessionals die bij de maaltijden aanwezig zijn.

Wat je ruikt, bepaalt wat je proeft

Geur en smaak zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Wat je ruikt, bepaalt wat je proeft. Bij ouderen verandert zintuigelijk waarnemen vaak geleidelijk. Vanaf ongeveer het vijftigste levensjaar neemt de smaakgevoeligheid af. Het verschilt per persoon in welke mate dit gebeurt. Door ziekte kan de smaak- en reukgevoeligheid worden aangetast. Ook medicijngebruik, de sociale omgeving of eenzaamheid kunnen de smaak en het genot van eten negatief beïnvloeden.

Wat een bewoner vroeger heerlijk vond, kan nu flauw of zelfs onaangenaam smaken. Dit komt doordat geur een groot deel van de smaakervaring bepaalt. De geur van eten, ofwel het reukvermogen, bepaalt voor zo’n 70% de smaak van producten. Wanneer iemand geur minder waarneemt, verliest eten aan aantrekkelijkheid en kan de eetlust afnemen.

Bron: Wat te doen bij smaakverlies? - Goed gevoed ouder worden

Praktische tips om smaakervaring te verbeteren

Uit onderzoek blijkt dat het sterker maken van smaak meestal niet veel helpt. Beter is om producten te kiezen die:

• een prettige textuur hebben (geen grote of harde stukken);
• gemakkelijk te kauwen en te slikken zijn;
• niet al te complex van smaak zijn;
• een smaak hebben met een prettige herinnering aan vroeger.

Behalve smaak, geur en textuur, spelen ook temperatuur, kleur en geluid een rol: soep moet warm zijn, een tomaat moet rood zijn, chips moeten kraken.