Cijfers: vallen bij ouderen
De meeste valincidenten doen zich voor bij een nog steeds toenemende groep ouderen, waarbij de incidentie van valpartijen toeneemt met het stijgen van de leeftijd.
Aantal valongevallen bij ouderen stijgt
Alleen al door de vergrijzing neemt het aantal ernstige valongevallen sterk toe. Het aantal SEH-bezoeken voor ernstig letsel ten gevolge van een valongeval is de afgelopen 10 jaar met 11 procent gestegen onder ouderen van 65 jaar en ouder. Hoofd-hersenletsel, heupfracturen en polsfracturen zijn het meest voorkomende letsel.
In 2021 waren er naar schatting 105.000 SEH-bezoeken naar aanleiding van letsel door een valongeval onder ouderen van 65 jaar en ouder. Dit komt neer op één SEH-bezoek door een valongeval elke vijf minuten. De prognose op basis van demografie is dat het aantal SEH-bezoeken voor letsel na een valongeval bij ouderen van 65 jaar binnen 10 jaar tijd met 50% zal toenemen.
Bijna de helft van de valongevallen in de leeftijd 70 jaar en ouder vindt plaats in en om het huis. Deze valongevallen vinden met name plaats in de sanitaire ruimte en komen voornamelijk door struikelen.
Dagelijks 14 doden door een val
In 2021 overleden 5.428 inwoners van Nederland door een ongelukkige val. Ruim 79 procent van de overledenen was 80 jaar of ouder. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Er overleden 2.029 mannen en 3.399 vrouwen door een ongelukkige val in 2021. De meesten waren tachtigplussers, 69 procent van de mannen en 84 procent van de vrouwen. Een kwart van de door een val overleden mannen en 43 procent van de vrouwen was 90 jaar of ouder.
Meer valpartijen in de chronische zorg
Uit de Landelijke Prevalentiemeting 2015 blijkt dat zowel in de verpleeghuissector als in de thuiszorg vallen meer voor komt. De meeste vallers vallen éénmaal en ruim minder dan de helft van de valincidenten gaat gepaard met letsel, meestal minder ernstig. In vergelijking met vorig jaar is er in de chronische zorg minder valangst: slechts één op vier vallers. Ook het vermijden van deelname aan activiteiten is gedaald: één op 10 vallers.
In de thuiszorg zijn de belangrijkste oorzaken van valincidenten lichamelijke gezondheidsproblemen. In de chronische sector zijn dat lichamelijke en psychische gezondheidsproblemen. Bij meer dan 1 op de 3 valincidenten is de oorzaak onbekend.
Er wordt op alle momenten van de dag gevallen, maar het meest tussen 14.00 en 22.00 uur. De meeste valincidenten gebeuren in de slaapkamer, gevolgd door de woonkamer. De vaakst uitgevoerde activiteit vóór de val was staan of lopen zonder hulpmiddel, gevolgd door staan of lopen met hulpmiddel. Er wordt het minst gevallen vanuit liggende en zittende positie.
Maatschappelijke gevolgen
Een valongeval heeft veel impact op de zelfredzaamheid van ouderen, het langer thuis kunnen wonen en de kwaliteit van leven. Ook heeft vallen grote maatschappelijke gevolgen. De gezondheidskosten van vallen en valgerelateerde letsels zijn substantieel en direct gerelateerd aan de valfrequentie en de ernst van de letsels. VeiligheidNL luidde daarover in 2021 de noodklok. De directe medische zorgkosten ten gevolge van een valongeval schoten in 2020 al door de 1 miljard euro. VeiligheidNL onderzocht dat bij gelijkblijvend beleid, binnen 10 jaar de SEH-opnamen ten gevolge van een val met 50% toenemen en de directe medische kosten verdubbelen.
Ook de werklast van de professionals in de zorgsector neemt hierdoor toe. Het is daarmee niet alleen een zorg voor politici en beleidsmakers, maar ook voor de zorgverleners, vanwege een verwachte krimp op de arbeidsmarkt. In het kader van cliëntveiligheid hanteert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) vallen als een kwaliteitsindicator van geboden zorg.
Landelijke ontwikkelingen
De grote maatschappelijke en persoonlijke gevolgen van vallen én het feit dat valpreventie altijd kosteneffectief is heeft ertoe geleid dat het thema aandacht heeft gekregen in de landelijke politiek. Eind 2021 is valprevantie zelf opgenomen in het landelijke coalitie akkoord. De bijbehorende maatregelen moeten ervoor zorgen dat valpreventie structureel wordt aangepakt en vergoed en daarmee het aantal valincidenten en de druk op de zorg afneemt.
- Lees meer over landelijke ontwikkelingen
Bronnen
Deel deze pagina via:
