Effectieve aanpak om vallen te voorkomen

Ketenaanpak valpreventie als basis 

Vanuit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven akkoord (GALA)  hebben de gemeenten de taak gekregen om de Ketenaanpak Valpreventie in te richten voor haar inwoners van 65 jaar en ouder met een valrisico. Deze ketenaanpak beschrijft de stappen die een oudere doorloopt in valpreventie, welke zijn gebaseerd op alle kennis die er al is over effectieve valpreventie en de implementatie daarvan. Lees over valpreventie in het coalitieakkoord en de ketenaanpak op de de pagina Landelijke ontwikkelingen. 

De vier stappen binnen de keten zijn:  

1. Opsporen: De Ketenaanpak Valpreventie begint met het opsporen van valrisico bij thuiswonende ouderen ( 65-plussers). Aan de hand van valgeschiedenis, valangst en mobiliteitsstoornissen kan de mate van valrisico worden ingeschat (laag, matig of hoog). Lees meer over het opsporen van valrisico.  

2.  Screening: Bij de ouderen met een hoog valrisico wordt gescreend op de aanwezige valrisicofactoren, zodat er op maat adviezen en interventies gegeven kunnen worden. Lees meer over valrisicoscreening.

 3. Interventies: Interventies zijn gericht op het verminderen van de risicofactoren voor vallen. Een effectieve valpreventie-aanpak bevat altijd een valpreventieve beweeginterventie (voor de matig- en hoog risicogroep).4. Structureel aanbod. Om de verbeteringen in balans, functioneren en spierkracht vast te houden is het van belang door te gaan met beweegoefeningen na afloop van de valpreventieve beweeginterventie. Lees meer over valpreventieve interventies.

Elke gemeente heeft een regievoerder aangesteld om de samenwerkingen binnen de keten te faciliteren en te borgen. Ook zijn er plannen van aanpak geschreven waarin staat beschreven hoe de doelgroep eruit ziet, hoe ze opgespoord worden, welke interventies ingezet worden en welke partijen er verantwoordelijk zijn voor de uitvoer van de verschillende stappen binnen de keten. Sinds 2024 worden deze plannen tot uitvoering gebracht, waarin er een nauwe samenwerking is tussen zorg- en gemeentelijk domein.

Wat kun jij doen als zorgverlener? 

Binnen de stappen van de ketenaanpak spelen zowel professionals uit gemeentelijk domein als uit het zorgdomein een rol. Ouderen die vallen binnen de hoog valrisico groep worden binnen het zorgdomein doorverwezen voor een valrisicoscreening en interventies op maat. Een zorgverlener kan een belangrijke rol vervullen in de opsporingsfase of kan, in samenwerking met de huisarts, een (deel van de) valrisicoscreening op zich nemen. De invulling en organisatie van keten verschilt per gemeente. Wil je iets betekenen in de keten? Neem contact op met de juiste beleidsmedewerker of ketencoördinator van jouw gemeente om te informeren.  

• Opsporen van valrisico bij ouderen: Vroegsignalering van valrisico is cruciaal. Een proactieve houding kan bijdragen aan het verlagen van het risico op vallen en het beperken van de gevolgschade door naar de juiste professionals door te verwijzen.
• Ga het gesprek aan over valrisico's: De valkans vermindert alleen als een cliënt gemotiveerd is en het nut inziet van maatregelen. Voorlichting over valpreventie en risicofactoren draagt bij aan de bewustwording van ouderen. Door voorlichting te geven kun je ouderen informeren over de mogelijke risico’s en welke preventieve maatregelen zij al zelf kunnen nemen. Voorlichting alleen is vaak niet genoeg om ouderen te motiveren voor valpreventie. Dat lukt alleen als je op de juiste manier inspeelt op motieven en weerstanden. Het is belangrijk om in gesprek te gaan om hier inzicht in te krijgen en om te weten hoe hiermee om te gaan.
• Cursussen en scholing valpreventie: Je kunt als professional werken aan je kennis en vaardigheden op het gebied van valpreventie.