5 veelgestelde vragen over vallen en medicatie
Gepubliceerd op: 18-03-2024
Je doet er als zorgverlener natuurlijk alles aan om vallen bij cliënten te voorkomen, maar toch kan het gebeuren. Verschillende factoren kunnen hierbij een rol spelen, waaronder medicatie. Daarom hebben wij 5 veelgestelde vragen en antwoorden op een rij gezet.
1. Welke rol hebben medicijnen bij valongevallen?
Als mensen ouder worden, stijgt het aantal gezondheidsklachten en daarmee ook het gebruik van medicijnen. Daarnaast wordt het lichaam steeds gevoeliger voor bijwerkingen van medicijnen en blijft het langer in het lichaam doorwerken. Dit verhoogt de kans op negatieve effecten van medicatie, waaronder een verhoogd risico op een val. Lees daarom altijd goed de bijsluiter over mogelijke bijwerkingen van medicijnen.
2. Kan één medicijn het risico op een val al verhogen?
Ja. Sommige medicijnen beïnvloeden de bloeddruk, het evenwicht of de hersenen. De kans om te vallen is groter bij polyfarmacie (gebruik van vier of meer medicijnen). Onderzoek laat zien dat bij het gebruik van meerdere medicijnen het verhoogde valrisico vooral komt door de aanwezigheid van losse valrisicoverhogende medicijnen en dus niet door de hoeveelheid medicijnen.
3. Welke medicijnen verhogen het valrisico?
De belangrijkste groepen valrisicoverhogende medicijnen zijn psychotrope en cardiovasculaire medicijnen. Binnen de psychotrope medicijnen zijn vooral benzodiazepines, antipsychotica en antidepressiva gerelateerd aan een verhoogd valrisico. Voor de cardiovasculaire medicijnen zijn uitkomsten uit onderzoek wisselend: voor bepaalde typen diuretica is er een verband en met name niet-selectieve bètablokkers, anti-aritmica, vasodilatantia en calciumantagonisten worden aangemerkt als valrisicoverhogend. Daarnaast is er een verband met het valrisico bij opioïden, anti-epileptica en polyfarmacie (vier of meer medicijnen).
4. Welke rol heeft de zorgmedewerker?
Als zorgverlener heb je een belangrijke rol in het signaleren en herkennen van verhoogde valkansen om valrisico's te verkleinen. Gebruikt een cliënt bijvoorbeeld nieuwe medicijnen die het valrisico mogelijk verhogen? Of zie je dat een cliënt meer moeite heeft met lopen of balans houden? Signaleer je dat een cliënt gevallen is? Ga dan na of er een mogelijk verband is met het gebruik van nieuwe medicijnen. Door valrisico's in een vroeg stadium te herkennen, kan veel leed voorkomen worden.
- Lees meer over het herkennen van valrisico's
5. Hoe kan ik binnen het team meer aandacht hiervoor krijgen?
Bespreek het signaleren van valrisico's binnen het team en maak hierbij gebruik van de materialen van het IVM. Op de website van het IVM staan verschillende materialen over vallen en medicatiegebruik. Een module gericht op het signaleren van valrisico en medicatie, een presentatie en materialen voor een multidisciplinair overleg over vallen, medicatiegebruik en valpreventie. Er zijn ook materialen en presentaties voor zorgmedewerkers en ouderen.
- Materialen vallen en mediatiegebruik op website van IVM
- Kijk ook voor presentaties bij valpreventie apotheken op de website van KNMP.