Toon zoekbalkToon menu

Kennisplein voor verpleging, verzorging, zorg thuis en eerste lijn
Intimiteit en seksualiteit

Materialen: seksualiteit in ouderenzorg

Hier vind je een overzicht van werkvormen, materialen en publicaties over intimiteit en seksualiteit.

Bekijk ook de pagina's video's en scholing.

Ga direct naar:

Spel Inteam
Poster om intimiteit bespreekbaar te maken
Werkvorm: prikkelende stellingen
Publicatie Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis
Quiz Intimiteit en seksualiteit in verpleeghuizen
Boekje Seksualiteit (download)
Website Seks in de praktijk, kenniscentrum Rutgers
Scholingsmap Intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg
Onderzoek: hoe breng je intimiteit ter sprake in het verpleeghuis?
Folder van zorgorganisatie TMZ
Sekskoffer van Archipel
Er is iets groots, iets wilds en rustigs gaande
Fotoserie Alzheimer Fluisteren
Podcast Huidhonger
Dansworkhop Huidhonger
Tijdschrift V&VN

Spel Inteam

Hoe speel je als zorgverlener of als team in op de behoefte aan intiem contact en seksualiteit bij verpleeghuisbewoners (en hun partners)? Om het thema intimiteit en seksualiteit bespreekbaar te maken, heeft de Academische Werkplaats Ouderen van Tranzo in samenwerking met zorgprofessionals en studenten het spel 'Inteam' ontwikkeld. In het spel beantwoord je kennisvragen, vragen over ervaringen en meningen van jou en je collega’s en casuïstieken. Je kunt ook zelf vragen toevoegen. Er is geen goed of fout, het gaat erom dat je jouw inzichten en ervaringen deelt met collega’s. 'Inteam' is gebaseerd op onderzoek naar liefde, intimiteit en seksualiteit van Tineke Roelofs van Tilburg University. Het spel kost € 59,95. 

Terug naar boven

Poster om intimiteit bespreekbaar te maken

De poster (met infographic) kun je ophangen om meer bewustzijn te creëren over het onderwerp ‘intimiteit en seksualiteit’ of het bespreekbaar te maken. Je kunt reacties inventariseren met een formulier en het daarna in een teamoverleg of met een groep bewoners bespreken. 

Terug naar boven

Werkvorm: prikkelende stellingen

'Mensen met dementie kunnen geen seksuele relatie hebben', of 'Wij respecteren altijd de privacy van de bewoner'. Met deze prikkelende stellingen kun je het onderwerp intimiteit en seksualiteit bespreken in je team. Dit kan een eerste stap zijn om het onderwerp in de organisatie bespreekbaar te maken.

Terug naar boven

Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis

Deze publicatie met veel voorbeelden uit de praktijk is samengesteld voor zorgprofessionals in de verpleeghuiszorg. Ook partners, familieleden, mantelzorgers en andere naasten van de verpleeghuisbewoner kunnen hier inspiratie opdoen. Uitgangspunt is dat het bespreken van het onderwerp standaard deel uit zou moeten maken van de goede, verantwoorde zorg. De publicatie (2018) is onderdeel van Waardigheid en trots, het vernieuwingsprogramma voor de ouderenzorg van de zorgsector en het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Publicatie Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis, (pdf)

Terug naar boven

Quiz Intimiteit en seksualiteit in verpleeghuizen

Intimiteit en seksualiteit horen bij het leven van ieder mens, dus ook bij dat van verpleeghuisbewoners. Toch is dit onderwerp vaak nog een taboe. Wat weet jij hiervan? Hoeveel zijn ouderen nog seksueel actief? Wat zijn belemmeringen voor ouderen om seks te hebben? Beantwoord 5 vragen en je leert meteen van de antwoorden en tips! 

Quiz intimiteit en seksualiteit

Terug naar boven

Boekje Seksualiteit (download)

Dit boekje geeft verpleegkundigen, verzorgenden en helpenden oefenstof om respectvol, zorgzaam, accepterend en weerbaar met de seksualiteit van ouderen en chronische zieken om te (leren) gaan. Tevens levert het boekje een bijdrage aan het beter bespreekbaar maken van intimiteit en seksualiteit bij en met ouderen en chronisch zieken. Het boekje is in 2009 verschenen (auteurs Irene Muller-Schoof en Marga Hop), en in 2020 vrij toegankelijk gemaakt met bijbehorende filmpjes.  

Terug naar boven

Website Seks in de praktijk, kenniscentrum Rutgers

De website ‘Seks in de praktijk’ van Rutgers (kenniscentrum seksualiteit) is geheel gericht op het versterken van zorgprofessionals op het gebied van seksuele gezondheid. Een deel van deze website is geheel gewijd aan de ouderenzorg. Met heel veel praktische tips en tools.
Website Seks in de praktijk - ouderenzorg.

Terug naar boven

Scholingsmap Intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg

Met deze scholingsmap kunnen zorgorganisaties zelfstandig verpleegkundigen, verzorgenden en andere betrokkenen scholing geven over intimiteit en seksualiteit. Onder andere gespreksvoering, omgaan met grenzen en verschillende ziektebeelden komt aan de orde. De scholingsmap bevat een lijst vragen en voorbeeldsituaties die te gebruiken zijn in een teamoverleg. Een praktijkopleider of teamleider kan de vier lessen geven.

Terug naar boven

Hoe breng je Intimiteit en seksualiteit ter sprake in het verpleeghuis?

Kwalitatief onderzoek van Karin Jobse naar de mogelijkheden om intimiteit en seksualiteit meer aandacht te geven in de verpleeghuiszorg van TriviumMeulenbeltZorg (TMZ), uit 2017. Samenwerking en gemeenschappelijke waarden binnen het team zijn belangrijke elementen.
Onderzoek Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis (pdf) van Karin Jobse.

Terug naar boven

Folder van zorgorganisatie TMZ

Folder voor bewoners en medewerkers van TriviumMeulenbeltZorg (TMZ), met informatie over de visie van de organisatie op intimiteit en seksualiteit. Een dergelijke folder biedt ook aanknopingspunten een gesprek te beginnen. Folder Intimiteit en seksualiteit (pdf) van TMZ.

Terug naar boven

Sekskoffer van Archipel

De ‘sekskoffer’ Van Zorggroep Archipel is daadwerkelijk een koffertje, gevuld met informatie over het hulpaanbod op het terrein van seksualiteit, de richtlijn voor seksualiteit van Archipel, een set van kaartjes met stellingen die je als team kunt bespreken en posters van ouderen die naakt knuffelen. Ook zitten er concrete vragen in waarmee je het gesprek met de cliënt kunt openen. Daarnaast bevat de sekskoffer informatie over ziektebeelden en welke seksspeeltjes daar het best bij passen, want ziekten kunnen de lustbeleving en -uitvoering beïnvloeden.

https://youtu.be/rqsGmkGQPxA

Teun Toebes van YouTube-kanaal STEUN en toeverlaat maakte een vlog over ouderen en seksualiteit, waarin de sekskoffer van Archipel aan bod komt.
Voor meer informatie en vragen over de sekskoffer: riet.daniel@archipelzorggroep.nl.. Zie ook deze pagina van de Zorggroep Archipel.

Terug naar boven

Er is iets groots, iets wilds en rustigs gaande

Reizende tentoonstelling over ouderen, intimiteit en seksualiteit, is een initiatief van Alie Lucas (coördinator kunst Sûnenz) en Adwin de Kluyver (schrijver), in opdracht van ZuidOostZorg. Meer informatie: www.sunenz.nl. Voor zorginstellingen en expositieruimtes die geïnteresseerd zijn in een tentoonstelling over ouderen, intimiteit en seksualiteit bestaat de mogelijkheid van bruikleen tegen vergoeding. Neem hierover contact op met Alie Lucas, coördinator kunst ZuidOostZorg, a.lucas@zuidoostzorg.nl.
De tentoonstelling is ook online te bekijken op deze website. 

Terug naar boven

Fotoserie Alzheimer Fluisteren

Prachtige intieme fotoserie, die fotograaf Cigdem Yuksel maakte. ‘Alzheimer Fluisteren’ is nog te zien op de site van Dementie.nl.

Terug naar boven

Podcast over huidhonger

Drie experts gingen in gesprek over het thema huidhonger. Ze delen ervaringen en vergelijken de Vlaamse en Nederlandse situatie.

Dansworkhop Huidhonger

https://youtu.be/UrBvIKr8EFs

Workshopprogramma met dans, beweging en live muziek, waarbij het draait om liefdevolle zorg, intimiteit en het belang van aanraking. Ieder jaar is er een presentatie op een spraakmakende locatie. In 2018 was dat in de Leidsche Stadsgehoorzaal. Meer informatie en een filmpje op de website van Melmanproducties.

Terug naar boven

Tijdschrift V&VN

V&VN heeft een themanummer uitgebracht over intimiteit en seksualiteit. In dit nummer lees je o.a. meer over hoe je seksualiteit bespreekbaar maakt en over seksueel onbegrepen gedrag bij mensen met dementie. Bekijk hier het themanummer.

Terug naar boven

Lees meer op Zorg voor Beter

Reageer op deze pagina

Wil je reageren op Zorg voor Beter? Lees dan eerst de spelregels door.