Ga direct naar:
Hieronder vind je per soort hulpmiddel meer uitleg. Naast deze algemene beschrijvingen kun je terecht op de pagina de soorten absorberend continentiemateriaal (met afbeeldingen) van Hulpmiddelenwijzer.nl. Hier lees je meer over het voorschrijven, het maken van de juiste keuze, de kosten en vergoedingen. Je vindt er ook praktische informatie over het gebruik. De categrieën zijn:
1. Absorberend incontinentiemateriaal
Er bestaan losse absorberende materialen die door andere producten op hun plaats moeten worden gehouden. De meest voorkomende zijn verbanden die door een fixatiebroek worden vastgezet. Daarnaast worden vaak geïntegreerde materialen gebruikt. Dan is het absorptiemateriaal in het broekje verwerkt. Tegenwoordig komen ook ‘hybride’ vormen voor, die afhankelijk van de gebruikssituatie of het gebruiksmoment worden toegepast.
2. Opvangend incontinentiemateriaal en urine-opvangende hulpmiddelen
Ook voor het opvangen van urine bestaan verschillende oplossingen. Allereerst zijn er hulpmiddelen, die vaak niet lichaamsgebonden zijn: urineflessen, ondersteken, bedzakken e.d. Daarnaast zijn er de urine-opvangzakken die met speciaal materiaal op het lichaam worden gefixeerd of in kleding kunnen worden opgeborgen.
Opvangsystemen voor een stoma komen in twee soorten voor:
- Eendelige opvangsystemen bestaan uit een dunnere huidplaat die al aan het zakje vastzit. Bij het verwisselen wordt het hele zakje inclusief huidplaat weggedaan.
- Tweedelige opvangsystemen bestaan uit een losse huidplaat, waarop de opvangzak geklikt, geplakt of geklemd wordt. De huidplaat kan enkele dagen meegaan.
3. Afvoerend incontinentiemateriaal
Voor het afvoeren van urine bestaan veel oplossingen: allereerst zijn er katheters, die inwendig (verblijfskatheter) of uitwendig worden gebruikt. Andere hulpmiddelen hebben te maken met het kunnen gebruiken van een normaal toilet, bijvoorbeeld plasgoten als gaan zitten en omhoogkomen een probleem is.
4. Afsluitend incontinentiemateriaal
Afsluitend materiaal houdt ontlasting en urine vast in het lichaam, bijvoorbeeld anaaltampons.
5. Ondersteunend en fixerend materiaal voor incontinentiemateriaal
Ondersteunend materiaal zorgt ervoor dat incontinentiemateriaal goed blijft zitten en zorgt soms voor extra ondersteuning. Een incontinentieverpleegkundige of specialist helpt het juiste materiaal te kiezen. Er bestaan verschillende oplossingen:
- Gordel. Smalle elastische band alleen bedoeld om incontinentiemateriaal op de plaats te houden.
- Steunbroek (fixatiebroek). Brede elastische band om incontinentiemateriaal te fixeren en ondersteuning te bieden.
- Stomasteunband. Band die extra druk geeft en meestal een opening heeft voor een opvangzakje.
6. Verzorgingsmiddelen bij incontinentie
- Huidbeschermers beschermen de huid tegen de effecten van urine en ontlasting en zorgen voor een betere aanhechting van bijvoorbeeld opvangzakjes. Er bestaat een ruime keuze aan huidbeschermers. Bijvoorbeeld sprays en crèmes die het schoonmaken van de huid na incontinentie vergemakkelijken. Deze producten verwijderen vooral aangekoekte of korrelige ontlasting en worden zonder veel wrijven aangebracht. Er zijn ook producten op de markt die een extra laagje op de huid leggen. Bijvoorbeeld de barrièrecrèmes en barrièresprays. Daarmee komen de bijtende stoffen uit urine en ontlasting niet in direct contact met de huid.
- Geurbestrijders zijn los verkrijgbaar of al in de opvangzakjes aanwezig. Naast deodoranten bestaan er ook ontgeurders, die luchtjes uit bijvoorbeeld kleding halen.
- Reinigingsdoekjes om huid en stomamateriaal schoon te houden. Wegwerpzakjes bestaan in vele uitvoeringen: met of zonder rits, met of zonder geurstof.
- Opvulmateriaal sluit de huid goed af tegen agressieve stoffen uit de stoma. Bovendien vullen ze oneffenheden in de huid op, waardoor de stoma beter aansluit. Er zijn verschillende mogelijkheden: pasta’s op alcoholbasis die na het aanbrengen verharden. Pasta’s zonder alcohol verharden niet en worden toegepast bij irritaties. Verder opvulringen die soms vormbaar zijn. Voor diepliggende stoma’s met tweedelige opvangsystemen bestaan er aandrukringen.
7. Beschermingsmateriaal bij incontinentie
Vochtafstotende en wasbare overtrekken, hoezen en onderleggers beschermen matrassen en zittingen.
8. Overige hulpmiddelen bij incontinentie
- Het urine-alarm bestaat uit een broekje dat met snoertjes aan een plaswekker verbonden is. Als de gebruiker urine verliest gaat een signaal naar de plaswekker. De gebruiker wordt dan door een piep- of trilsignaal gewekt.
- Zwemkleding voor incontinentie bestaat uit een zwembroek of badpak met een goed aansluitend binnenbroekje van een materiaal dat geen vocht absorbeert.
- Aanvullende hulpmiddelen op Hulpmiddelenwijzer.nl.
Terug naar boven 
Hieronder vind je per soort hulpmiddel meer uitleg. Naast deze heel algemene beschrijvingen kan je meer en gedetailleerdere informatie over incontinentiehulpmiddelen en over producten op de Nederlandse markt vinden bij Toiletgebruik van de Hulpmiddelenwijzer van Vilans.
Toiletstoel of postoel
Met een toiletstoel naast het bed blijft de cliënt ’s nachts doorgaans continent. De cliënt hoeft dan niet naar het toilet te lopen. Er bestaan verschillende soorten toiletstoelen, die soms ook als douchestoel zijn te gebruiken:
- Niet verrijdbare (douche-)toiletstoel. Opvouwbare exemplaren zijn handig voor op reis.
- Toiletstoel met sta-op mechanisme (sta-op toilet): als de cliënt moeite heeft met opstaan en gaan zitten, kan een sta-op-toilet helpen. Een sta-op-toilet is eigenlijk een frame met een elektrische toiletbril. Als deze in de hoogste stand staat, hoeft de cliënt er alleen maar tegenaan te leunen en via een bedieningsknop zakt de bril. Na gebruik duwt de bril de cliënt weer terug tot stastand.
- (Douche-)toiletrolstoel: duwwagen. Ze lijken op duwrolstoelen.
- (Douche-)toiletrolstoel: zelfbeweger. Ze lijken op rolstoelen die door de gebruiker zelf moeten worden aangedreven.
Toiletonderdouches en -drogers (spoel-droog-toilet)
Een toiletonderdouche en -droger biedt de werking van een bidet en maakt zowel de voorkant als de achterkant van het lichaam met water schoon. Daarna wordt het onderlichaam door warme lucht gedroogd. Met een druk op de knop krijgt de cliënt een complete intieme schoonmaakbeurt. Er zijn geen handen nodig, geen toiletpapier en ook geen handdoeken. Er zijn twee soorten: ingebouwd in het toilet en op het toilet te monteren.
Verhoogde toiletpot
Wees heel terughoudend met de inzet van een verhoogde toiletpot of toiletverhoger, al kunnen cliënten er beter op en af gaan. Er is nog weinig onderzoek naar de voor- en nadelen gedaan, maar er zijn signalen dat een te hoog toilet nadelen heeft.
- Door de slechte houding worden darmen en blaas niet altijd helemaal geleegd. Dat kan een verhoogd risico op incontinentie betekenen.
- Op een verhoogd toilet moet de cliënt harder persen om de blaas en darmen te legen. Dit kan leiden tot een verhoogd risico op hersenbloedingen.
Er bestaan verschillende hoogten bij de toiletpot of de (monteerbare) verhogers. Toiletverhogers kunnen vast op een toilet worden gemonteerd, als frame boven een toilet worden gezet of los op het toilet worden geplaatst.
Terug naar boven
Slim incontinentiemateriaal kan de kwaliteit van leven van ouderen verbeteren. Daar zijn onderzoekers en zorgmedewerkers het over eens. Het voorkomt onnodig verschonen en natte bedden, leidt tot minder huidletsel en verlicht het werk van de zorgmedewerker, die daardoor meer tijd overhoudt voor de cliënt.
Veel zorgorganisaties hebben nog wel hobbels te nemen voordat ze hier mee gaan werken. Het is een investering die ook terugverdiend moet worden. Zorgorganisatie ActiVite onderzocht hoe zorgorganisaties slim incontentiemateriaal implementeren en wat daarbij komt kijken.
In de toolkit vind je video's met uitleg over het hoe en waarom, productuitleg (wat is slim incontentiemateriaal?) en informatie over de implementatie: projectinformatie, scholing, bekostiging en inspiratie in de vorm van een implementatieverslag, rapportage en factsheet.
Terug naar boven
De laatste jaren is er sprake van duidelijke verbeteringen op het gebied van incontinentiemateriaal.
Beter absorptievermogen
Het moderne materiaal is in staat om urine zeer goed en steeds beter te absorberen. Met zo min mogelijk nadelige invloed voor de huid door inwerking van ontlasting of urine. Daarmee is ook het aantal momenten dat er verschoond moet worden terug te brengen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de huid. Sommige verbanden gaan probleemloos acht uur mee. Het verband geeft zelf aan of er verschoond moet worden door middel van een indicator.
Cliënten die zich bewust zijn van urineverlies, hebben soms toch het idee of de wens zich na elke plas te moeten verschonen. In dat geval heeft het gebruik van hoog absorptiematerialen soms weinig zin. Het is duur materiaal dat hier niet optimaal benut wordt. Een goedkoper en minder absorberend verband kan dan net zo goed werken.
Je kunt uiteraard ook afwisselen. Voor sommige cliënten kan een hoog absorptieverband betekenen dat ze ’s nachts door kunnen slapen. Ze hoeven niet halverwege de nacht in de weer met een toiletstoel of met verschonen.
Betere pasvorm
Naast het absorptievermogen is de pasvorm verbeterd. En de mogelijkheid om een verband voor elke cliënt goed aan te laten sluiten op het lichaam, bijvoorbeeld met strips, elastiek of klittenband. Dat zit niet alleen veel prettiger voor de cliënt, maar voorkomt ook lekkage. Het verband hoeft minder vaak vervangen te worden. Voor de cliënt betekent minder lekkage ook minder schaamte. Natte kleding of een natte stoel komen niet of nauwelijks meer voor.
Meer gebruiksgemak
Het gebruiksgemak van incontinentiemateriaal is ook aanzienlijk verbeterd. Hierdoor is minder tijd nodig per verschoning. De verschillen lopen uiteen per merk. Maar zeker bij gebruik van de speciale buikbandontwerpen zijn er duidelijke tijdsvoordelen. Naast dit buikbandsysteem zijn er ook andere vernieuwingen. Bijvoorbeeld een verband dat als broekje te gebruiken is én als plakbaar verband, door de zijkanten open te scheuren. De nieuwere ontwerpen kunnen extra handelingen voorkomen zoals het uittrekken van broeken en panty’s. Dat scheelt tijd en geeft minder fysieke belasting.
Neem voor meer informatie over incontinentiemateriaal contact op met incontinentieverpleegkundige of de consultant van de leverancier.
Terug naar boven