Samen van betekenis in de laatste levenfase
Hoe zorgen we er samen voor dat iemand zijn laatste levensfase zo goed mogelijk doormaakt? Bekijk het animatiefilmpje over de samenwerking tussen verpleegkundigen, vrijwilligers en mantelzorgers in de zorg voor iemands laatste levensfase. In hospices, bij zorginstellingen en bij mensen thuis. Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg Nederland maakte het filmpje samen met Stichting Fibula.
https://youtu.be/PZtpHoXIhb4
Korte film: Praat erover
Sterven hoort bij het leven, net als geboren worden. Maar we denken liever niet aan doodgaan. Toch overkomt het ons allemaal. Laten we ons overvallen als de tijd daar is, of krijgt het onderwerp al eerder een plaats in onze gesprekken en in ons leven? De film 'Praat erover' maakt duidelijk dat het belangrijk is dat cliënten tijdig hun wensen voor het levenseinde kenbaar maken. De film is gemaakt in samenwerking met de coalitie Van Betekenis tot het Einde.
https://youtu.be/rTJcE7zlKOs
Levenseindevragen bespreken met de transitiecirkel
Het bespreken van vragen over het levenseinde is geen gemakkelijke opgave. De transitiecirkel is een gespreksmodel dat begeleiders en hulpverleners hierbij kan helpen. De transitiecirkel helpt hulpverleners en begeleiders de juiste thema’s over het levenseinde aan de orde te stellen.
Met de transitiecirkel kun je onderzoeken hoe 6 thema’s een rol spelen in het leven van de cliënt:
Contact maken- Hechten
- Intimiteit delen
- Afscheid nemen
- Rouwen
- Betekenis geven
Gedragspatronen
Het model geeft inzicht in de gedragspatronen van de cliënt, die een rol kunnen spelen bij de achtergrond van een hulpvraag. Deze patronen kunnen belangrijk zijn als je aandacht wilt besteden aan het levensverhaal van je cliënt.
Bron: Studieboek ‘Professioneel begeleiden bij verlies’ (2017) van Jakob van Wielink, Leo Wilhelm & Denise van Geelen-Merks.
Video: Oog en oor voor levensvragen
Video (2.56 min) om ouderen en mensen in de palliatieve fase te wijzen op de mogelijkheden om over hun levensvragen in gesprek te gaan.
https://www.youtube.com/watch?v=puQDp-Mj16c
Website Ik wil met je praten
Meer informatie over einde levensvragen vind je op de website Ik wil met je praten. Ik wil met je praten is een initiatief van de Coalitie Van Betekenis tot het Einde. Hiermee wil de coalitie stimuleren dat mensen meer ruimte en aandacht hebben voor de laatste fase van hun leven, én hierover met elkaar in gesprek gaan. Door een dergelijk gesprek kun je de cliënt helpen zijn gevoelens, gedachten en wensen te ordenen. Of misschien weet de cliënt het allemaal nog niet en worden dingen juist duidelijk door erover te praten.
Literatuur
- De Wijzer bij Overlijden (pdf) biedt een handreiking voor een weloverwogen structuur rondom alle aspecten van het overlijden. Met uitgebreide beschrijvingen van gewoonten en rituelen rondom een overlijden vanuit verschillende culturen en levensovertuigingen.
- Publicatie Moet alles wat kan? gaat over vragen rond medische beslissingen bij het begin en einde van het leven (ZonMw).
- De e-books Tijdig spreken over het levenseinde van KNMG helpen artsen en patiënten om op gestructureerde wijze en met duidelijke vragen het gesprek te voeren.
Organisaties
- European Association for Palliative Care: Taskforce Spiritual Care in Palliative Care doet onderzoek naar spirituele zorg in de palliatieve zorg en houdt regelmatig bijeenkomsten.
- De coalitie Van Betekenis tot het Einde stimuleert dat mensen meer ruimte en aandacht geven aan de laatste fase van hun leven en hierover met elkaar in gesprek gaan. Je vindt er onderwerpen zoals goed oud worden, medicalisering van de dood, onmacht rond kwetsbaarheid en verlies, (te lang) doorbehandelen en de alledaagsheid van sterven en dood.
- Stichting STEM staat voor Sterven op Eigen Manier en is opgericht door praktijkmensen uit de medische zorg. STEM haalt sterven uit de taboe- en medische sfeer door mensen te stimuleren over sterven te praten. Het biedt handvatten voor zorgprofessionals en zorgvragers om hierover in gesprek te gaan. Het brengt zorg en mensen bij elkaar.
Lees meer op Zorg voor Beter
Spreken over het levenseinde maakt ook onderdeel uit van palliatieve zorg. Zie de themapagina Palliatieve zorg voor meer informatie.