Wat is ethiek in de zorg?
Laatst bijgewerkt op: 04-07-2024
Om goede zorg te leveren werk je intensief samen met collega’s en mantelzorgers. Ook een goede verstandhouding met je cliënt is hierbij belangrijk. Maar de meningen over wat goede zorg is, lopen weleens uiteen. Vaak moet je balanceren tussen de waarden van de cliënt, de mantelzorgers en het beleid van je organisatie. Dat levert soms ethische dilemma’s op. Op deze pagina leggen we uit waarom die er tegenwoordig meer zijn. Ook geven we je een aantal voorbeelden. Herken jij ze?
De langdurende zorg wordt steeds complexer. Door ontwikkelingen en nieuwe inzichten heb je steeds vaker te maken met moeilijk te beantwoorden vragen. Nieuwe ontwikkelingen kunnen zijn:
- Mensen leven langer en hebben vaak meerdere gezondheidsproblemen.
- Mensen wonen langer thuis en zijn meer aangewezen op zorg van familie.
- Opvattingen over beslissingen veranderen in de laatste levensfase.
- Technologie in de zorg wordt steeds meer gebruikt.
In iedere situatie is het opnieuw afwegen wat passende zorg is voor de cliënt. Om hierbij niet in conflict te komen met de cliënt, de zorgorganisatie én jezelf is ethische scholing en expertise van professionals nodig.
Voorbeelden van ethische dilemma's
Iedereen kent wel dilemma’s uit zijn eigen zorgpraktijk. Een aantal voorbeelden:
- Wat is een goede balans tussen het geven van autonomie (vrijheid, eigen regie) aan cliënten en het beschermen van deze kwetsbare mensen door vrijheidsbeperking op te leggen om risico's te voorkomen?
- Hoe moet je omgaan met wensen van naasten die vanuit goede zorg en professioneel inzicht niet in het belang zijn van een cliënt met dementie?
- Mag je als zorgprofessional afwijken van protocollen en standaarden als het in het belang van de cliënt is?
- Hoe ga je om met je beroepsgeheim en de privacy van een cliënt bij de samenwerking met hulpverleners met verschillende beroepsachtergronden?
Maar ook in je dagelijkse handelingen krijg je te maken met dilemma’s:
- Er zijn meerdere cliënten die tegelijk jouw hulp nodig hebben en je staat er alleen voor. Aan wie geef je de voorrang en waarom?
- Je komt als thuiszorgmedewerker bij een terminale cliënt thuis om hem te helpen met eten. De cliënt weigert te eten, maar zijn mantelzorger vindt dat hij moet eten en dat jij ervoor moet zorgen. Laat je je leiden door de wens van de cliënt of die van zijn mantelzorger? En waarom?
Voor al deze dilemma's zijn geen pasklare oplossingen. Maar door ze te bespreken met je team of een professional kun je ze wel ontcijferen:
- Ga na over welke waarden het gaat.
- Vergelijk verschillende standpunten met elkaar.
- Maak weloverwogen keuzes in het belang van goede zorg voor de cliënt.
Praktische informatie over ethiek
Wil je je meer verdiepen in ethiek? Dan is er de pagina Praktische informatie over ethiek. Hier staan verwijzingen in naar meer handreikingen, toolkits, methodes, kenniscentra, boeken, trainingen en websites.