Praktische adviezen en hulpmiddelen bij slikproblemen

Gepubliceerd op: 03-03-2017

Praktische adviezen en hulpmiddelen

• Adviseer de cliënt met slikstoornissen niet in zijn eentje te eten of te drinken, maar dat er altijd iemand in de buurt is.
• Ken de wensen van de cliënt (in groep eten of alleen op de kamer).
• Een rustige omgeving, die niet teveel afleiding biedt. Niet onnodig tegen de cliënt praten, moedig wel aan tot slikken of openen van de mond.
• Het gebit moet zo goed mogelijk vast zitten in de mond; gebruik eventueel kleefpasta. Verwijs cliënt zo nodig naar tandarts of prothesemaker. Laat cliënt een loszittend gebit tijdens het eten/drinken uit de mond nemen.
• Laat cliënt kleine hapjes en slokjes nemen en deze zelf van de lepel of vork afhappen, vooral als de cliënt snel moe is.
• Geef eventueel aanwijzingen voor het slikken: 'tong tegen gehemelte zetten, lippen sluiten en slikken'.
• Bied niet tegelijk drinken én eten aan. Soep met vulling, drinken bij een maaltijd, koekje bij de koffie, medicijnen met water enz. is eten en drinken tegelijk. Vermijd deze combinatie als dit mogelijk is.
• Ga bij het geven van hulp bij het eten op ooghoogte zitten, houd oogcontact; geef het eten niet te 'hoog' aan; bij achterover gekanteld hoofd schiet het eten/drinken sneller de luchtpijp in.
• Laat het eten of drinken eerst zien en ruiken.
• Breng het eten in de mond met lichte druk op de tong. Dit maakt een hap meer voelbaar en stimuleert het slikken.
• Geef niet te snel een volgende hap: let op bewegingen strottenhoofd. De mond moet leeg zijn voor de volgende hap.
• Laat na twee of drie happen een keer extra slikken.
• Indien voedsel, speeksel of drinken uit de mond loopt, dep eventuele resten weg (schraap de resten niet met een lepel weg; dit verstoort de mondmotoriek en voelt naar/maakt de tere huid schraal).
• Maak na de maaltijd de mond schoon, verwijder restjes. Poets het gebit of spoel het kunstgebit schoon.

Hulpmiddelen

• Als hulpmiddel kan er slikgel/bevochtigingsgel gebruikt worden. Dit geeft verlichting, kalmeert en vergemakkelijkt het slikken. Voor het slapen gaan heeft slikgel een langer effect dan een spray. Een spray wordt vaker overdag gebruikt.
• Wanneer iemand met een halfzijdige verlamming een anti-slipmatje gebruikt hoef je het bord niet meer met de andere kant tegen te houden wanneer het bord wegglijdt. Een praktisch hulpmiddel.
• Er zijn verschillende soorten drinkbekers die het drinkproces vergemakkelijken. Deze zijn in veel verschillende soorten.

Adviezen voor dranken

• Verdik de dranken. De vloeistof wordt trager.
• Neem koude of zure dranken (bijvoorbeeld karnemelk).
• Geef Lactulose niet puur maar verwerk het in thee of yoghurt.
• Verdik vloeibare drinkvoeding met vla, appelmoes e.d. Vooral als cliënten de drinkvoeding niet lekker vinden.

Adviezen voor voedsel

• Vermijd korrelig of droog eten, pudding of soep met vulling (vruchtjes, vermicelli, balletjes).
• Gebruik appelmoes, vla of yoghurt om medicijnen in te nemen in plaats van met water.
  Ga vooraf na of de medicijnen met melkproducten ingenomen mogen worden.
• Snijd de korsten van brood en gebruik smeerbaar beleg. Als brood eten niet meer gaat, maak dan vruchtenmixen, pap van brood, pap (geen havermout; bevat te veel vezels).
• Snijd het eten klein, maar niet al te fijn.
• Indien voedsel gemalen moet worden: meng niet alles door elkaar.
• Pureer vlees zelf met veel jus of saus met behulp van een staafmixer. Dit geeft een smakelijker resultaat.