Een zorgelijke situatie, aldus Conny Moons. ‘Verpleegkundigen en verzorgenden willen bewust met veilige zorg bezig zijn en beschikbaarheid van materialen als handschoenen is dan echt nodig.’
Plicht voor de werkgever
Uit de poll, die 1187 zorgprofessionals invulden blijkt dat bij 34 procent van de organisaties de cliënt verantwoordelijk is voor handschoenen en ander beschermend materiaal. Bij nog eens 4 procent van de organisaties ligt de verantwoordelijkheid bij de zorgprofessional zelf. En dat terwijl werkgevers vanuit de Arbo-wet verplicht zijn om ervoor te zorgen dat medewerkers veilig en verantwoord kunnen werken. Het verschaffen van correcte beschermingsmiddelen valt daar ook onder.
Uitslag poll
Wie is er binnen jullie organisatie verantwoordelijk voor de handschoenen?
Verkeerd materiaal
Uit de reacties op Zorg voor Beter en social media bleek de omvang van het probleem. Cliënten klagen over de kosten of halen geen materiaal in huis. Veel vaker is er sprake van verkeerd of te groot materiaal.
‘De cliënt schaft vaak handschoenen aan die zo goedkoop mogelijk zijn. Daar ga ik echt geen zetpil mee inbrengen hoor. Ik heb ze wel eens getest door er water in te laten lopen... Sommige lekken gewoon dan, dus beschermen je zeker niet.’
‘Bij ons zorgen cliënten er zelf voor maar de ervaring leert mij dat ik liever mijn eigen meeneem. Mijn eigen maat en kwalitatief stevige handschoenen. Cliënten halen ze vaak bij de Kruidvat of Action. Die gaan makkelijk kapot, zijn sterk bepoederd of te groot of te klein.’
Conny Moons: ‘Het is enorm sympathiek dat cliënten zelf meedenken en willen voorzien in handschoenen, maar de kwaliteit (en de prijs) van de beschikbare handschoenen is erg variabel. Dat is niet handig voor stabiele en continue veilige zorg.’
Ingewikkeld dilemma
Het onderwerp roept ook veel (ingewikkelde) vragen op. Zo blijken sommige zorgorganisaties aan te geven dat de zorgverzekeraar aparte contracten af kan sluiten waardoor de kosten van beschermingsmiddelen voor de zorgverlener automatisch bij de zorgvrager komen te liggen. Jurist Wim Wickering van Zorg Zaken Groep zocht dit voor ons uit:
‘De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) geeft aan dat over dit onderwerp niets is afgesproken in
de prestatiebeschrijving van de wijkverpleegkundigen en stellen dat het Zorginstituut Nederland hierover beslist. Volgens het Zorginstituut is de zorgverlener verantwoordelijk voor het verstrekken van handschoenen. Hierin is in de bekostiging rekening gehouden, dus de kosten voor handschoenen kunnen niet worden doorberekend aan de verzekerde. De zorgorganisatie is dus verantwoordelijk voor het verstrekken en bekostigen van handschoenen. Ook in de bekostiging van de Wet langdurige zorg is rekening gehouden met de benodigdheden voor de zorg, zoals handschoenen.’
Ga in gesprek met je werkgever
Maar wat kun je nu doen als je werkgever de verantwoordelijkheid voor handschoenen bij de cliënt houdt? ‘Het gesprek met elkaar aangaan is dan een eerste stap’, aldus Conny Moons. ‘Je zou toch zeggen dat werkgevers (in tijden van krapte) hun kostbare mensen koesteren en het streven naar veilige zorg mede mogelijk maken. Een andere optie is geluiden verzamelen bij andere collega’s of contact leggen met de Verpleegkundige- of Zorgadviesraad (VAR/ZAR) of cliëntenraad. Samen sta je wellicht sterker. Betrek eventueel ook de deskundige infectiepreventie die aan de organisatie verbonden is.’
Veilige zorg voor jezelf en je cliënt blijft het uitgangspunt, vindt Moons. ‘Laat dit dan ook het vertrekpunt zijn in het gesprek met de werkgever. En die veilige zorg betreft acties vanuit jezelf (handen wassen, geen sieraden, kennis van richtlijnen hebben) en acties vanuit de werkgever. Het voorzien in materialen is een van die acties. Hopelijk kom je er op die manier met elkaar in alle redelijkheid uit.’
Jurist Wim Wickering geeft nog aan dat je ook altijd een beroep kunt doen op de Arbo-omstandigheden en de verplichting die de werkgever vanuit deze wet heeft. ‘En indien je met je werkgever niet tot een oplossing komt, zou je een klacht in kunnen dienen bij de Inspectie SZW (Sociale zaken en werkgelegenheid) over je arbeidsomstandigheden.’