Vier stappen
Om cultuur-sensitief te kunnen zorgen zijn 4 stappen belangrijk:
- Bewustwording: ken jezelf. Zorgmedewerkers onderzoeken hun eigen waarden, normen en overtuigingen. Wie ben ik en wat doe ik waarom? Uit welk ‘nest’ kom ik? Welke (voor)oordelen heb ik? Wat is mijn eigen culturele identiteit? Pas als je weet wie je zelf bent, kun je de ander beter leren kennen en waarderen. En dus beter ingaan op zijn wensen of behoeften.
- Kennis: leer de ander kennen. Creëer ruimte en tijd voor medewerkers zodat zij écht contact hebben met de ander om hem of haar goed te leren kennen. Wat zijn diens overtuigingen en gevoeligheden? Waarom reageert iemand zoals hij reageert? Medewerkers hebben culturele kennis nodig. Die is niet alleen te vinden in boeken of op internet maar vooral door met de ander in gesprek te gaan.
- Gevoeligheid: verschil mag er zijn. Cultuursensitief zorgverlenen kan alleen als je de ander als gelijkwaardige partner-in-zorg beschouwt. Niet iedereen is gelijk, maar iedereen is wel gelijkwaardig. Echt partnerschap kenmerkt zich door vertrouwen, acceptatie en respect. Door de ander op gepaste wijze te ondersteunen en te bejegenen. Leidinggevenden vervullen hierin een voorbeeldrol.
- Competentie: maak het verschil. Zorg dat medewerkers cultuursensitief zorgverlenen door deze kennis, inzichten en vaardigheden toe te passen. Medewerkers kunnen iemand op gepaste en respectvolle wijze bejegenen en behandelen. Ze zijn zich bewust van vooroordelen, racisme en andere vormen van buitensluiten of discriminatie en bestrijden deze. Ze hebben kennis van mensen- en burgerrechten om op cliëntniveau het verschil te kunnen maken.
Deze vier stappen zijn benoemd door Irena Papadopoulos, professor ‘Transculturele zorg’ Middlesex University in Londen. Zie ook het aritkel 'Ben jij cultureel competent?' (pdf) in tijdschrift LVW.
Kleurrijke zorgverleners
De publicatie ‘Kleurrijke zorgverleners’ helpt organisaties op weg die meer ruimte willen geven aan cultuursensitief werken. Hoe kunnen zorgverleners in een divers samengesteld team, met verschillende culturele achtergronden, goed met elkaar samenwerken? Lukt het zorgteams en de managers een brug te slaan tussen de verschillende normen en waarden? Is er begrip en waardering voor elkaar op de werkvloer? De publicatie is het resultaat van een verkennend onderzoek onder vijf zorgorganisaties. De publicatie ‘Kleurrijke zorgverleners’ bestaat uit twee delen:
- Het eerste deel gaat over visie en beleid en is vooral bedoeld voor managers en stafmedewerkers.
- In het tweede deel vind je praktijkverhalen, inzichten en tips die Vilans verzameld heeft tijdens de interviews.
Download publicatie Kleurrijke zorgverleners (pdf) (2020)