Richtlijn Zingeving en spiritualiteit in de palliatieve fase

Uitgangspunt voor deze richtlijn is het ABC-model:

De A uit het ABC-model

Kijk je naar de A uit het ABC-model? Dan hoeft aandacht voor zingeving niet moeilijk te zijn. Als zorgverlener hoef je geen specialist te zijn om aandacht te geven aan zingeving. Soms is een luisterend oor bieden al genoeg. 

Voorbeelden van vragen

Iedereen kan met aandacht in gesprek gaan over zingeving met een cliënt. Je kunt veel betekenen door te vragen naar wat iemand belangrijk vindt of wat voldoening geeft. De volgende vragen kunnen helpen om het gesprek over zingeving te beginnen: 'Wat geeft je nu kracht?' of 'Zijn er dingen waar je blij van wordt?’.

Laten merken dat alle gevoelens er mogen zijn

Het is belangrijk om te laten merken dat alle gevoelens er mogen zijn. Of iemand nu blij, boos of verdrietig is, het erkennen van deze gevoelens kan helpen om ruimte te geven voor zingeving. Soms is het niet mogelijk om antwoorden te geven op zingevingsvragen. Steun en erkenning bieden is al een grote stap en soms voldoende.

Zingeving kan in kleine dingen zitten

Het kan gaan om een vriendelijk woord, even zitten bij een cliënt om te luisteren, of simpelweg vragen hoe iemand zich voelt. Als zorgverlener kun je al veel doen door je aandacht te richten op wat iemand gelukkig maakt, in plaats van alleen te focussen op ziekte of problemen. 

Zingeving is het proces van betekenis geven aan gebeurtenissen in het leven. Alledaagse zingeving is een proces waar men zich weinig van bewust is, zoals een gezellig gesprek of lekker koken. 

Existentiële zingeving

Existentiële zingeving gaat over je eigen leven als zinvol ervaren. Als je een richting, een doel en een waarde in het leven ervaart. Bijvoorbeeld als een operatie, een relatie of een opleiding een belangrijke betekenis voor je krijgt. 

Existentiële zingeving gaat over de grote vragen in het leven, zoals: 

• 'Wie ben ik?'
• 'Wat moet ik doen?'
• 'Wat heb ik gedaan om mijn leven waardevol te maken?'

Deze vragen komen bij B en C aan de orde van het ABC-model.