Brochure Uw intimiteit en seksualiteit & onze organisatie
Seksualiteit en intimiteit zijn heel persoonlijk, erover praten is voor sommige mensen lastig. De brochure ‘Uw intimiteit en seksualiteit & onze organisatie’ is bedoeld om die drempels te verlagen. Als zorgverlener wil je zoveel mogelijk rekening houden met de wensen en behoeften van de bewoner, ook als het om intimiteit gaat. Het gaat erom dat de bewoner zich op zijn gemak voelt en zichzelf kan zijn.
Zorgverleners kunnen deze folder gebruiken tijdens het intakegesprek. De informatie biedt aanknopingspunten om te praten over het voortzetten van het intieme leven binnen de zorginstelling en wat hiervoor de mogelijkheden zijn. Bijvoorbeeld hoe de privacy van de bewoner geregeld is en of er een duobed beschikbaar is. Zorgorganisaties kunnen deze brochure naar eigen wens aanpassen. De publicatie is ontwikkeld door Rutgers en Vilans binnen het SIVIL project in opdracht van ZonMw.
Download de brochure Uw intimiteit en seksualiteit & onze organisatie (pdf)
Poster om intimiteit bespreekbaar te maken
De poster (met infographic) kun je ophangen om meer bewustzijn te creëren over het onderwerp ‘intimiteit en seksualiteit’ of het bespreekbaar te maken. Je kunt reacties inventariseren met een formulier en het daarna in een teamoverleg of met een groep bewoners bespreken.
'Mensen met dementie kunnen geen seksuele relatie hebben', of 'Wij respecteren altijd de privacy van de bewoner'. Met deze prikkelende stellingen kun je het onderwerp intimiteit en seksualiteit bespreken in je team. Dit kan een eerste stap zijn om het onderwerp in de organisatie bespreekbaar te maken.
4 filmpjes met handleiding
Deze 4 filmpjes kunnen medewerkers laten zien hoe je het thema intimiteit en seksualiteit kunt bepreken en daarover reflecteren. Van elk filmpje bestaat een variant waarbij de reflectie van de zorgverlener op het gesprek wordt getoond. Bekijk de filmpjes op Youtube.
Handleiding bij filmpjes
Je kunt tijdens een teamoverleg een filmpje bekijken en dit daarna bespreken. De filmpjes zijn ook te gebruiken op familieavonden of tijdens georganiseerde trainingen over het thema intimiteit en seksualiteit. In de handleiding vind je kijkvragen, verdiepingsvragen en stellingen.
Gratis e-learning Intimiteit en seksualiteit
Hoe kun je de behoefte aan intimiteit en seksualiteit van bewoners in het verpleeghuis bespreekbaar maken? En hoe ga je om met ongewenste situaties? Doe de nieuwe gratis e-learning Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis.

Voorbeeldvragen die in de e-learning aan de orde komen:
- Welke belemmeringen ervaren ouderen in verpleeghuizen?
- Hoeveel ouderen voelen zich beperkt door gebrek aan privacy?
- Hoe kun je behoefte aan intimiteit ter sprake brengen?
- Welke invloed hebben medicijnen op seksualiteit bij ouderen?
- Wat doe je als iemand jouw grenzen overschrijdt of flauwe grappen maakt?
Doe de Free Learning Intimiteit en seksualiteit in het verpleeghuis (30 min.) op Freelearning.nl
Deze Free Learning module is vooral bedoeld voor professionals die werken in de verpleeghuiszorg, maar is ook interessant voor medewerkers in de thuiszorg en voor zorgopleidingen. Deze Free Learning module is ontwikkeld door AllYouCanLearn, LOCOmotion, Rutgers en Vilans.
Boekje Seksualiteit (download)
Dit boekje geeft verpleegkundigen, verzorgenden en helpenden oefenstof om respectvol, zorgzaam, accepterend en weerbaar met de seksualiteit van ouderen en chronische zieken om te (leren) gaan. Tevens levert het boekje een bijdrage aan het beter bespreekbaar maken van intimiteit en seksualiteit bij en met ouderen en chronisch zieken. Het boekje is in 2009 verschenen (auteurs Irene Muller-Schoof en Marga Hop), en in 2020 vrij toegankelijk gemaakt met bijbehorende filmpjes.
Scholingsmap Intimiteit en seksualiteit
Met deze scholingsmap kunnen zorgorganisaties zelfstandig verpleegkundigen, verzorgenden en andere betrokkenen scholing geven over intimiteit en seksualiteit. Onder andere gespreksvoering, omgaan met grenzen en verschillende ziektebeelden komt aan de orde. De scholingsmap bevat een lijst vragen en voorbeeldsituaties die te gebruiken zijn in een teamoverleg. Een praktijkopleider of teamleider kan de vier lessen geven.
Maak beleid rond intimiteit en seksualiteit
Het is belangrijk dat een organisatie beleid formuleert op het thema intimiteit en seksualiteit. Dit helpt om het thema een structurele plek te geven binnen de organisatie. Het biedt medewerkers houvast die een handelingsverlegenheid kunnen hebben rond dit thema. Daarnaast weten bewoners wat ze van de organisatie kunnen verwachten en wat de mogelijkheden zijn voor het kunnen beleven van intimiteit en seksualiteit op een voor hen prettige manier. Dit document geeft beknopt weer hoe je als organisatie:
- Een visie ontwikkelt rondom intimiteit en seksualiteit.
- Van visie naar beleid naar implementatie toe werkt.
- Dit beleid verankert in de organisatie: voor bewoners en medewerkers.
Maak beleid: intimiteit en seksualiteit in de ouderenzorg (pdf)