Werkwijze
Familie (in)zicht is ontwikkeld voor mbo-studenten verpleegkunde, verzorgende, medewerker maatschappelijke zorg. In 4 e-learning modules en 4 praktijklessen maken studenten kennis met het onderwerp. Het ontwikkelen van de onderwijsmodule kreeg vorm in ‘the cloud’. Dit project is mede mogelijk gemaakt met financiering vanuit het Nationaal Programma Ouderenzorg.
Lees ook het interview met Baris Adiyaman, student Sociaal Agogisch Werk
Via een online toepassing konden de ontwikkelaars de werkversie van de verschillende lessen zichtbaar maken voor een brede groep meelezers waaronder ouderen en mantelzorgers. Deze meelezers konden feedback geven op de vragen en antwoorden, maar ook op de opbouw, samenhang, gebruiksvriendelijkheid en vormgeving. Ook konden de ontwikkelaars specifieke vragen voorleggen aan de meelezers. Op deze manier is met een relatief grote groep samengewerkt aan het ontwikkelen van een onderwijsmodule.
Iedere meelezer kon op zijn eigen moment en vanuit zijn eigen perspectief meedenken. De ontwikkelaars verwerkten de feedback van de meelezers en maakten direct ook zichtbaar waarom bepaalde opmerkingen wel of niet werden meegenomen en waarom bepaalde keuzes zijn gemaakt.
Resultaat
In een periode van een jaar hebben twee onderwijsontwikkelaars samen met een meeleesgroep bestaand uit 20 docenten, 35 ouderen, 43 mantelzorgers en 22 medewerkers uit de zorg samen 4 e-learning modules ontwikkeld.
Aanpak werving ouderen en mantelzorgers
Op een aantal plekken zoals de website van Vilans, het LOC en in lokale media in Zwolle en in Utrecht, zijn oproepen (pdf) geplaatst om ouderen en mantelzorgers te werven. Ongeveer tweederde deel van de mensen hebben zich gemeld via deze oproepen of via de website van de professionele mens. Een derde meldde zich aan omdat ze van het project hoorden in een gesprek. Niet iedereen hield het vol om een heel jaar mee te doen. Ongeveer 8 mensen hebben zich weer afgemeld omdat zij het te druk hadden. Ongeveer 20 meelezers waren heel erg actief. Zij hebben iedere leesronde veel commentaar geleverd.
Waarom werkte het?
- Enthousiaste ontwikkelaars: de ontwikkelaars van de onderwijsmodule waren enorm enthousiast over het onderwerp. Dit enthousiasme straalde af op anderen die erbij betrokken raakten. Bovendien stonden zij open voor de mening van de meelezers wat tot gevolg had dat deze meelezers zich ook erg uitgenodigd voelden om te reageren. Zo versterkte de groep elkaar. Meelezers zijn vaak mensen die echt willen dat er iets veranderd in de zorg. Zij hebben een boodschap. Zo ontstond in de 'draad' op het online platform soms een geïnspireerde discussie.
- Ontwikkelen in ‘the cloud’: ontwikkelen in ‘the cloud’ maakt het mogelijk om een relatief grote groep mensen op een laagdrempelige manier te betrekken bij de ontwikkeling van onderwijsmodules. Doordat iedere deelnemer op zijn eigen moment vanuit zijn eigen omgeving kan reageren is het relatief simpel om mee te doen.
- Verschillende perspectieven bij elkaar: doordat de groep meelezers uit mensen met verschillende achtergronden bestaat en alle commentaren voor iedereen zichtbaar zijn kan men op elkaar reageren. Dit geeft diepte aan de feedback en geeft richting voor de ontwikkelaars die uiteindelijk, beargumenteerd, keuzes maken over hoe de feedback in de modules opgenomen wordt.
Leerpunten
- Strakke tijdsplanning en tijdsinvestering: De eerste lessen werden gegeven voordat de laatste lessen ontwikkeld waren. Dit betekende voor het ontwikkelen van deze laatste lessen een piek in de werkzaamheden. Daardoor werd de tijdsinvestering die nodig was om alle modules van feedback te voorzien voor de deelnemers aanzienlijk.
- Het overzicht ontbreekt: als meelezer zie je de versies van de e-learning modules na elkaar langskomen, maar je weet vooraf niet hoe grofweg het totaalpakket eruit komt te zien en hoe dit gaat samenhangen met de praktijklessen. Er was vooraf geen duidelijk uitgewerkt kader beschikbaar voor de meelezers waarin te zien was wat de leerdoelen waren die met de onderwijsmodule beoogd werden. Dit maakte het soms lastig het overzicht te bewaren.
- Online ontwikkelen is niet voor iedereen toegankelijk: voorwaarde voor het ontwikkelen van onderwijsmateriaal ‘in the cloud’ is dat je voldoende digitaal vaardig moet zijn. Bij het ontwikkelen van een onderwijsmodule waar je ouderen bij wilt betrekken brengt dit een risico met zich mee. Hoewel een zeer groot deel van de ouderen inmiddels goed met de computer om kan gaan, kan het ontwikkelen ‘in de cloud’ onbedoeld een extra drempel opwerpen.
- De rol van de oudere in de module: tijdens het ontwikkelen van de module is de rol van de ouderen en de mantelzorgers veranderd. Het oorspronkelijke idee - de oudere en mantelzorgers als mede-docenten die ook verantwoordelijk zijn voor feedback en beoordeling van de studenten - is gaandeweg verder ingekaderd naar het vertellen vanuit hun eigen perspectief zonder dat zij verantwoordelijk zijn voor de voortgang in de les. Dit werkte beter voor de ouderen en docenten.
Toekomst
De onderwijsmodule is getest bij studenten van het Deltion College en van het ROC Midden Nederland. Op basis van deze pilots wordt de onderwijsmodule en de module voor de ouderen en mantelzorgers verder doorontwikkeld. Per november 2015 is hij vrij beschikbaar via deprofessionelemens.nl
Meer weten?
Cornelis Kapitein, Docent ROC Deltion
E-mail: ckapitein@deltion.nl
Tel: 06-37322344