Het proces van communiceren

• Wat zich tussen mensen afspeelt kun je zien en horen: het externe communicatieproces. Je hoort iemand spreken en je ziet de lichaamstaal die hij gebruikt.
• Wat zich binnenin mensen afspeelt, het interne communicatieproces, is niet zichtbaar. Het speelt zich in jezelf af. Het zijn de gedachten, gevoelens en emoties die jij – en de ander - hebt als je communiceert.

Het interne communicatieproces  

Het interne communicatieproces bestaat uit de volgende stappen:

• Je ontvangt een boodschap die bestaat uit allerlei signalen.
• Elk signaal roept herinneringen, gedachten, gevoelens én emoties op.
• Je herinneringen, gedachten en gevoelens – dat wat je weet, denkt en voelt – bepalen de boodschap die je zendt.

Van reactie naar boodschap

De signalen uit de boodschap van de ander maken een reis door je hoofd. Tijdens die reis zijn je kennis, gedachten, gevoelens én emoties toegevoegd. Samen vormen ze je interne reactie. Hoe je jouw interne reactie bewerkt tot een passende boodschap aan de ander, maakt of je al dan niet een goed gesprek hebt en professioneel communiceert.

Soms zijn de gedachten en gevoelens zo heftig, dat je alleen maar daar aan kunt denken. Je kunt niet meer goed nadenken over de signalen van de ander en hoe je daarop wilt reageren. Er is teveel ‘ruis’. Je interne reactie wordt dan teveel ‘gekleurd’ of ‘ingevuld’ door jouw gedachten en gevoelens. Je kunt niet meer goed een ‘passende’, professionele boodschap verzenden. Meer over professioneel reageren, zie Hoe voer je een goed gesprek?.

Geen contact maken

Het komt voor dat je helemaal geen gesprek wil, niet werkelijk wil weten wat de ander wil of wat er aan de hand is. Je hebt er geen tijd voor, je hoofd staat er niet naar of je kiest er voor geen verantwoordelijkheid te nemen. In die gevallen kies je er voor dat je bewust geen contact maakt.

Het gebeurt ook dat je onbewust niet luistert, niet doorvraagt of niet openstaat voor wat de ander je vertelt. De signalen uit de boodschap van de ander hebben gezorgd voor zulke heftige gedachten, gevoelens of emoties dat er niets meer ‘bij’ kan.

Afweren is een manier om geen contact te maken, bijvoorbeeld door te ontkennen dat er iets aan de hand is of te bagatelliseren (‘zo erg is het toch niet’). Voor meer over afweren, zie pagina Afweren van contact.

Vind meer informatie over 'reis door je hoofd' in de brochure Goed in gesprek (2019).