Samenvatten doe je zo
Gepubliceerd op: 21-04-2023
Laatst bijgewerkt op: 26-08-2024
Je bent met iemand in gesprek en vraagt je af of je alles goed hebt begrepen. Het gesprek samenvatten is dan een goede manier om dit te controleren.
Het nut van samenvatten
Samenvatten is allereerst een teken van begrip. Het geeft aan dat je goed (of niet goed) geluisterd hebt. Met het samenvatten controleer je dus of je alles echt goed hebt begrepen. Samenvatten is ook een manier om het gesprek te sturen. Jouw gesprekspartner weet soms ook niet precies welke richting het gesprek op moet gaan. Ga door op wat de ander vraagt of zegt om het gesprek te verdiepen. Misschien zit er wel iets meer of iets anders achter de woorden die uitgesproken worden.
Een samenvatting begint meestal met de woorden:
- Als ik je goed begrijp, dan... ?
- Het klinkt alsof u… ?
- Je wil zeggen dat… ?
- Met andere woorden… ?
- U heeft het gevoel dat... ?
- Jij bent van mening, dat... ?
De samenvatting bevat altijd de woorden u of jij, het is namelijk de boodschap van de ander die je in jouw eigen woorden herhaalt. Naast het onderwerp (inhoud of feiten) waar het over gaat benoem je ook de emotie (let ook op lichaamstaal enstemgebruik om de emotie te ontdekken). Dit zou de boodschap kunnen zijn die jouw cliënt of collega wil overbrengen. Klopt het niet? Vraag door, vat het weer samen.
“Ik begrijp hoe je je voelt” of “ik herken wat u zegt” is géén samenvatting. Je controleert niets, je vraagt niets, en jouw cliënt of collega zal zich niet gehoord of begrepen voelen.
Een goede samenvatting is:
- Kort: Je geeft in één zin weer wat belangrijk is.
- Precies: Je geeft de kernboodschap (daar waar het om gaat) van de ander weer (onderwerp en emotie).
- In jouw eigen woorden: Je zegt de ander niet letterlijk na ('papegaaien').
- Vragend: aan het eind gaat je stem iets omhoog. Het gaat om een vraag of uitprobeersel. Je wil weten of je een goede samenvatting hebt gegeven.
“Ja maar, wanneer kan ik gaan samenvatten? Ik wil de ander laten uitspreken, het is niet netjes om de ander te onderbreken.”
Er is een verschil, bij tussenbeide komen om te controleren of je het goed begrijpt is echt anders dan onderbreken in de negatieve zin. Met het samenvatten check je het onderwerp, vraag je opheldering en blijft je gericht op de cliënt of collega. Je blijft luisteraar.
Wat je niet moet doen, de foute onderbreking: de spreker afkappen en ergens anders over gaan praten. Het gaat nu om wat jij wil zeggen. Jij wordt de spreker.
“Mijn cliënt ratelt maar door… hoe onderbreek ik mijn collega…”
Je moet dan toch ingrijpen, voordat jijzelf de draad van het verhaal kwijtraakt. Samenvatten gaat dan niet meer, of niet goed genoeg. Je kunt gebruik maken van de pauze als de cliënt of collega ademhaalt. En begin dan met je vraag en samenvatting om te controleren of je het goed begrepen hebt.
Maar je kunt ook met lichaamstaal laten merken dat je graag wilt weten of je het tot nu toe goed begrepen hebt. Hand omhoog, ho stop! Klopt het dat u…