Deel deze pagina via:
Stel je vraag aan
Downloads
Soort
Casuïstiek
Taal
Nederlands
Bron
Bolt, L.L.E., Verweij, M.F. & Van Delden, J.J.M. (2010). Ethiek in praktijk. Uitgeverij Van Gorcum.
Dilemma 3: Afwijken van het protocol, mag dat?
Gepubliceerd op: 31-12-2019
Iemand met slikproblemen wil genieten van het eten en dus het liefst klein gesneden voedsel. Maar de kno-arts adviseert gemalen voedsel. Volg je het doktersadvies op of kom je tegemoet aan de wens van de cliënt? Wat zou jij doen? Waarom kies je voor deze aanpak?
Casus: doktersadvies opvolgen of de wens van de cliënt?
Meneer de Vries woont thuis en krijgt thuiszorg. Hij is een COPD-patiënt en heeft nog maar één long. Meneer heeft slikproblemen en krijgt daarom op advies van de kno-arts gemalen voedsel te eten. Het risico op verslikken is door het gemalen voedsel aanzienlijk kleiner. Meneer De Vries verzet zich hier hevig tegen. Eén van de grootste pleziertjes in zijn leven is nu juist lekker eten en uit eten gaan. Hij zegt: ‘Als mijn tijd komt, komt God me halen’. Meneer de Vries is bang dat zijn kaakspieren verslappen en het gemalen voedsel een grote invloed zal hebben op zijn spreekvermogen en op zijn sociale leven. Hij kan na een voetbalwedstrijd met zijn broer niet meer van een broodje kroket genieten, dat wordt gemalen.
Wat zou jij doen?
Sta eens stil bij jouw keuze in deze situatie. Denk daarbij niet aan wat collega’s, het team en de organisatie vinden. Er is niet één goede keuze. Wat voor de ene cliënt goed is, is dat niet altijd voor de andere. En professionals kunnen hier ook verschillend over denken. Iedereen kan zijn eigen redenen hebben om iets te doen of juist niet te doen.
Je moet jouw keuze wel kunnen uitleggen. Achter iedere keuze zit een visie, wetgeving of persoonlijke opvatting. Daarom is het goed om na te denken over dit soort keuzes. En vraag je af waarom je vindt dat jouw aanpak beter is voor de cliënt. Bespreek dit ook eens met collega’s en andere betrokkenen.
Wat zou jij als zorgprofessional doen in deze situatie? Kies een handelingsoptie.
- Ik volg de wens van meneer De Vries en geef hem klein gesneden voedsel. Hij weet wat de risico’s zijn en mag zelf beslissen.
- Ik volg het advies op van de kno-arts. Wel bespreek ik het verzoek met meneer De Vries. Ik wijs hem op de risico's en probeer hem ervan te overtuigen dat dit het beste is.
- Ik bespreek het verzoek met meneer De Vries en wijs hem nogmaals op de risico's. Blijft hij bij zijn keuze, dan volg ik die en krijgt meneer De Vries voortaan klein gesneden voedsel. Ik kan mijn beslissing verantwoorden.
- Ik bespreek de situatie met mijn collega's. We bekijken de situatie van alle kanten en wegen af. De uitkomst van dit overleg geeft de doorslag. Het kan betekenen: vasthouden aan het advies van de arts, een compromis vinden met alle betrokkenen of de wens van meneer De Vries volgen.
- Anders, namelijk… (beschrijf wat je zelf zou doen).
Een keuze maken in 4 stappen
Hoe maak je een afgewogen keuze? Deze 4 stappen helpen je op weg:
- Verkennen: Wat is er aan de hand? Welke opties zijn er? En wie zijn er betrokken bij deze situatie?
- Onderzoeken: Wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke waarden, belangen en principes spelen hierbij een rol?
- Afwegen: Weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt. Bedenk wat de mogelijke gevolgen zijn en voor wie. Wat is het gevolg van jouw keuze voor de cliënt?
- Besluiten: Zoek voor goede zorg naar de balans tussen alle (moreel) betrokkenen.
Denk na over je keuze
Heb je de tweede optie gekozen?
Wat was daarvoor jouw reden?
- Je wilt niet op je geweten hebben dat meneer De Vries stikt in zijn voedsel tijdens jouw dienst.
- De kno-arts is de deskundige. Zijn oordeel is beslissend. Je legt dit uit aan meneer De Vries en hij zal zich daarbij neer moeten leggen.
- Anders, namelijk…
Ging je voor de vierde optie?
Wat was dan je reden?
- Je voelt je onzeker en weet niet echt wat goed is om te doen. Moet je voor meneer De Vries de beslissing nemen om hem te beschermen tegen de risico’s? Of mag meneer De Vries zelf bepalen wat hij wil met alle risico's van dien?
- Je vindt het belangrijk dat je vanuit een gedeelde visie aan meneer De Vries kunt uitleggen hoe jullie als team tot dit voorstel zijn gekomen.
- Je voelt je gesteund en steviger in je schoenen staan als collega's je besluit ondersteunen.
- Anders, namelijk…
Een andere keuze: Welke waarden zijn voor jou belangrijk?
Heb je iets anders gekozen? Ga jouw keuze dan na met de 4 stappen. Welke argumenten en onderliggende waarden zijn voor jou belangrijk? Is dat je persoonlijke visie of een beroepsmatige?
Ga na of de onderliggende waarden misschien botsen. Hebben de cliënt en zijn familie dezelfde waarden en redenen? Hoe kijken je collega's hier tegenaan? Neem jij een ander standpunt in dan je teamgenoten?
5 handvatten en tips voor een zorgvuldige keuze
Ethische dilemma’s of lastige keuzes ontstaan als je in je werk als zorgverlener niet meteen weet wat goed is om te doen. Moet je bij tijdgebrek en personeelstekort menselijke aandacht en zorg vervangen door zorgrobots? Of vind jij de inzet van robots en andere mensgerichte technologie niet altijd in overeenstemming met goede zorg?
Waar ligt de grens? Hoe schat je in wat goed is om te doen? En hoe kun je jouw keuze uitleggen? Onze 5 handvatten helpen je om goed na te denken over je keuze. Je vindt de publicatie onder 'Downloads'.
Dit dilemma is onderdeel van de Handreiking: Ethiek in de zorg.